Sensizlikdan charchadim...
Sensizlikdan charchadim...
- Sevgi nima! Bu o`zi qanday tuyg`u?
Sog`inchchi? - uning eskirib ketgan suratiga termuldim. - Bu tuyg`ular senga begona. Eshityabsanmi meni? - u kulib turaverardi.
``Sensizlik.`` Bu so`z qishning izg`irinidek, naqadar sovuq eshitilmasa. Bag`ritosh muhabbat neyligin bilarmidi.
- Sendan nafratlanaman. - zora alamimni bossa deb suratini to`rga bo`lib tashladim...
Ahlatchelak tepasida qo`l cho`zgancha, qo`limdagi bo`laklangan suratlarga nursiz tikilaman. Eng qammatli narsasini yo`qatayotganday, toqatsizlanaman. Tashlab yuborishga ko`zim qiymadi. Fikrimdan aynib poltoyimni ichki cho`ntagiga solib qo`ydim surat bo`laklarini. Bo`laklaganimdan qattiq afsusdaman...
Ko`chaga chiqdim qor yo`ib tuyrib, havo sovuq. Sovuqqa qaramay ko`chada odam ko`p. Hammalari shoshilishgan bazilar o`qishga, bazilar ishga, yana kimlar oyla tashvishlari bilan. Hammalari nima qilishlari-yu, qayerga borishlarini aniq bilshadi. Faqatgina men, ketyabman-u, qayerga nima uchun borayotganimni anglamayman. Tongi nonushtada oyim dadamning aytgan so`zlari qattiq tasir qildi. Ayniqsa dadamning jahil ustida, ``Sog`lig`ing joyidami o`zi?`` degan so`zlari suyak-suyagimdan o`tib ketdi...
Bu tushkun xolatda mashinada biror korholga uchramay deya chetga olib to`xtatdim. Birdan qo`lida guldasta ko`targan yigit old o`rindiqqa o`tirdi. Avvaliga, hech nimaga tushunmadim.
- Yaxshimisiz. - salomlashib qo`l uzatdi. - Talabalar shaharchasiga...
Tezda a`qliy foalyatim, ishga tushib ketdi. Nazarimda shu yigit boyagina qo`l ko`tarib taksi to`xtatayotgandi. Meni to`xtaganimni ko`rib taksis deb o`yladi chog`i. Sovuq bo`lishiga qaramay, yuzuda bahoriy kayfiyat, shunday qishli-qirovli kunda guldasta olvolgan, o`ziga qaragan, og`zi qulog`ida. Tushirib yuborib, shu yigitni ham kayfiyatini buzmayin degan hayol bilan, mashinani asta joyidan qo`zg`atdim...
- Aka narhini kelishmadik-ku?
- Ot bilan tuya bo`larmidi!
Balki shu kayfiyati ko`tarinki yigitga suhbatdosh bo`lsam, zora chalg`ib o`zimni qiynayotgan keraksiz o`y fikrlardan halos bo`larman degan o`yda yigitga gap qotdim.
- Bugun biror bayrammi?
- Yo`q shunchaki... -dedi, gapimga e`tiborsiz eski telifonini soatiga qarar ekan.
Gaplashgisi yo`q yoki u ham o`z olamida uchib yuribdi...
Talabalar shaharchasiga yetib ketdik. Yigit cho`ntaklarini titib tipirchilab qoldi. Nigohlari esa bizdan bir necha mertlar narida kutib turgan chiroylikkina qizda.
- Aka bizdan qancha? -menga gapiryabdi-yu, hayolan qizni oldiga yetib borib bo`ldi.
- Oshiqlarga tekinga hizmat qilamiz.
- Aaaaa! - yigit menga qaradi.
- Taksis emasman boraver ukam...
- Rahmat... - uzatib turgan, mayda pullarini cho`ntagiga qaytib soldi. - Rahmat aka! - qiz tomonga oshiqdi.
- Ho`y ukam... - mashinada qolib ketgan guldastani qo`limga oldim.
Bir necha qadam tashlab ulgurgan yigit ortiga qaytdi. Sal qolsa unitayozgan gullarini olarekan, hayajonini yashirib, iljaygancha yelka qisib qo`ydi...
Ketishga shoshilmadim. Qish kunida berilgan gullar, nozik qalb egalari uchun ajoyib sovg`a. Yettinchi osmonda uchib yurgan bu ikki yoshni ko`rib, hayolan bir necha yil o`tmishga qaytganday bo`ldim. Bir paytlar men ham huddi shu yigit kabi, sovuqni-sovuq, issiqni-issiq demay o`z dildorim oldiga shoshardim. Soatlab qizlar yotoqxonasi yonida kutishdan charchamas edim. ``Talaba ochdan o`lmaydi!`` degan shiyor bilan, uning birgina tabassumi uchun, stependiyamni so`ngi tiyinigacha sarflashdan tab tortmasdim. Ishq dardida telba edim...
Orqadan kelgan mashina signali, hushimni o`zimga keltirdi. Soatimga qaradim, ish vahti boshlangan. Ortga qaytib ishxonaga shoshildim. Ishga ko`milib o`zimni chalg`itishga urundim...
Abet vaqti xonada faqat o`zim qoldim. Ertalabgi nonushta sababli, ishtaham yo`q. Bir bo`lak qog`ozga yelim surib, o`zim bo`laklagan suratni butlash bilan ovoraman. Hayolan esa tongi nonushta vaqtidaman...
Har kungidek ishga shoshilardim. Stulga o`tirishim bilan onam oldimga bir xovich mayiz, qant-qurs qo`ydilar.
- Ol o`g`lim, Jimilani fotihasidan.
- Yangilik-ku baxtli bo`lsin, - deya mayizdan og`zimga soldim. - Jamilaxonam qishda turmushga chiqaman deb kutib yurgan ekanda. Baxtli bo`lsin nasib qilsa to`yida xizmat qilamiz...
- Ilohim senga ham yaxshi joylardan keln qilaylik... -onam yengilgina hursunib yuzlari burdilar. - Jamilayam turmushga chiqyabdi. Shu qizni kelin qilaman degandim...
Jamila qo`shnimizni qizi, juda yaxshi qiz. Onam ``Seni o`zim kelin qilaman!`` der edilar. Shuni uchun Jamila bir necha yil o`g`zimni poylab yurdi.
- Kecha ammang bilan bir yerga borib keldik...
- Bekor qilibsiz...
- Ahir senam uylanishing kerak-ku!
- Baribir mendan bir og`iz so`rashiz kerak edi.
- Senga qolsa, soqoling silkillab chol bo`lganingda ham uylanmaysan. Sen tengilarni bolalari maktabga bordi...
- Oyi shoshilmang. Hammasini o`z vaqti bor!
- Qachon? Yoshing ham o`ttizga chiqdi o`g`lim..!
- O`ttiz demang, endigina yigirma sakkiz, yarimdaman-u!
- Men bilmayman, o`sha qizga uylanasan!
- Dada duo qiling, - qo`l soatimga qaradim. - Ishga kech qolyabman...
Dadam shoshmay, piyoladagi choyni ho`pladilar.
- Ish qochib ketmaydi. Hozir sen menga ayt, qachon uylanasan?
- Eee dada. Siz ham oyimga qo`shildizmi?
- Yoqtirganing bo`lsa ayt. Oying, ammalaring bilan borib keladi...
- Yoqtirganim yo`q... - soatimga qarab-qarab qo`ydim.
Dadam qovog`larini solib, piyolani stol ustiga urdilar.
- Iloho omin, tan sihatlik, tinchlik omonligini bersin... -deya uzundan-uzun duo qilib yuzlariga fotiha tortdilar.
- Ishga ketyabman... -deya o`rnimdan turdim.
Dadam stolga bir musht tushirdilar.
- Sog`lig`ing joyidami o`zi? -dedilar g`azabno ohongda...
Dadamning bu so`zlari dilimni qattiq og`ritdi. Lekin o`ylab qaralsa, ularni ham tushunsa bo`ladi. Bitta o`g`il bo`lsam, faqat men uchun qayg`urishyabdi-ku. Oyim sho`rlik har gal to`y marosimlarga borib kelgandan so`ng homush tortib qoladilar. Ko`ngillaridan nimalar o`tishi ayon...
Taqdirimga tavakkal. Qo`l telifonimni oldim. Uyga qo`ng`iroq qildim.
- A`loo...
- Assalom a`laykum oyi men Odil...
- Ha... O`g`lim...
- Oyi men rozi, siz tanlagan qizga uylanaman...
Telifondan oyimning ovozlari eshitilmay qoldi. Bildim quvonganlaridan yig`layabdilar.
- Oyi qolgan gapni uyda gaplashamiz!
- Ho`p, o`g`lim... -dedilar titragan ovozda.
Telifon go`shagini qo`ydilar.
Qo`limdagi uning butlangan suratiga tikilaman. Labida tabassum, huddi meni shu kuyga solib qo`yib ustidan kulayotganday.
- Kul. Kulib qol! -hayolan u bilan gaplashaman. - Sen allaqachon ikki bolani onasi bo`lgandursan. Mana ko`rasan, men ham o`sha qizni dunyodagi eng baxtli qizga aylantiraman...
- Odil aka kim bilan gaplashyabsiz? -dedi abetdan qaytgan hamkasbim Umida.
- Jinlarim bilan... -deb suratni cho`ntagimga solib qo`ydim.
- Abetga chiqmadiz?
- Qornim to`q edi, -bu sersavol qizni savollaridan o`zimni olib qochib, tashqariga chiqdim...
Shomga yaqin ishdan uyga qaytim. Oyim hamma ishni pishitib qo`yibdilar.
- O`g`lim dam olish kuni uchrashuvga chiqasan!
- Ertagami?
- Ha bolam ertaga...
- Shartmasdi. Sizga yoqdimi bo`ldi...
- Senga ham albatta yoqadi. Hushfelgina, jucha chiroyli, sochlari uzun, muloyim jilmayib turadi o`zi o`qtuvchi maktabda ishlaydi, -oyim qizni tariflay ketdilar. - O`z yo`lini topib olgan qiz ekan, menga juda yoqdi. Huddi orzuyimdagidek kelin...
- Ho`p oyi. Uchrashuv bo`lsa uchrashuvda...
Rosti ko`nglimning bir chetida, afsus bor. Ammo o`zimni ovutaman. O`z orzuyimdagi qizni topa olmadim. Mayli oyim orzu qilganiga uylanib baxtli bo`lishga harakat qilaman...
Tun bo`yi shu o`y hayollarda yotib tonga yaqin uhlab qolibman.
Tush ko`rayotgan ekanman. Kattagina Supermarket uzundan-uzun navbatda turgan emishman. Meni navbatim keldi...
Sotuvchi o`rta yoshli ayol kishi.
- Qanaqasidan kerak?
- Nimalar bor? - nima sotilyabdi bilmayman-u, hozirjavoblik qilaman. - Eng bozori chaqqonlardan ko`rsating...
- Hozirda, mana-bu eng haridorgir...
- Nima ekan-bu?
- Hiyonat...
- Nima dediz?
- Hiyonat...
- Nahot shu jirkanch narsani olishyabdi!
- Ha-da... Hozirda nafaqat yoshlar baliki kattalar orasida ham ommalashgan. Erkak ayol jins tanlamayabdi, hamma bop olasizmi?
- Yo`g`e bunday tuyg`uga muhtoj emasman... - hursunib sotuvchiga qarayman. - Muhabbat, sadoqat yo`qmi?
- Bor... Qayerdadur bor edi, -aylanib qidira ketdi. - Ha mana topdim... Birnechta qolibdi, shular ham dars ketgan...
- Butuni qolmabdimi?
- Qurg`ur jaaa mo`rt bo`larkanda. Salga sinib qoladi. Sinovlarda toblanmagan-da...
- Afsus! - yana atrofga qarayman.
- O`zi nima izlayabsiz?
- Bevafolik dastidan yaralangan qalb uchun, malham...
Kastuymimni ichki cho`ntagida, bir parcha etni kaftimga oldim. Bazo`r qimirlayabdi, tirnalib hamma yeri yara bo`lib ketgan...
- O`ooo tilka pora bo`lib ketibdi-yu! -sotuvchi achinib bosh qimirlatib qo`ydi. Kaftimdagini avaylabgina joyiga soldimda ortga qaytdim.
- To`xtab turing, sizga kerakli narsa qayerdadur bor edi...
Sotuvchi meni allaqanday beytartib bo`lib yotgan, omborga boshlab kirdi. Narsalarni u-yoqdan-bu yoqqa ag`darib, ancha vaqt izlab nihoyat topdi.
- Mana-bu, menimcha sizga shu yordam bera oladi. Qachondur bir qiz ko`zida yosh bilan qoldirib ketgan-di. Sababini so`raganimda ``Muhabbatim yo`lida!`` degandi! - sotuvchi qo`limga tutqazdi. - Mana oling!
Bir bo`lak varoq, orqasini o`girdim. O`zim bo`laklab so`ng yelimlab butlagan surat...
Uyg`onib ketdim. Tongda ko`rgan tushimning tabiri nima ekan? O`yga toldim.
Bu tush hayolan bo`lsada bir lahzaga meni o`tmishga olib ketdi. Qaytarib bo`lmas o`sha onlar, alamli lahzalar yana ko`z o`ngimda jonlanib, yuragimni g`ussaga to`ldirdi...
U ko`zga yaqin qiz bo`lgani uchun raqiblarim ham talaygina edi. Shulardan eng ashaddisi Alisher. U bilan juda ko`p, to`qnashar edik. To`qnashuvlar ko`pincha mushtlashuvgacha borardi. O`sha kuni, bitiruv oqshomi edi. Yana Alisher bilan tortishib qoldik. Muammoni hal qilish uchun tashqariga chiqdik. Mushtlashuvga tayor turgandim. U oramizga tushdi.
- Nimaga men uchun mushtlashmoqchisiz?
- Seni sevganim uchun!
- Men sizni sevmayman, bas qiling!
Ular bitiruv oqshomiga kirib ketishdi, men g`amni quchoqlagancha ortimga qaytdim. Birgina savol qiynardi. Nahot hammasi yolg`on bo`lsa...
- O`g`lim nima qilib yotibsan, turmaysanmi? - oyimning ovozlari bir siltab qo`ydi.
- Hozir oyi mana turdim...
- Kiyimlaring dazmollab qo`ydim... Bugun uchrashuvga chiqasan yodingdami o`g`lim? -oyim meni qaysirlik qilmasin deya muloyim ohangda so`radilar.
- Yodimda... - istamaygina bosh ko`tardim. Oyim yana mendan ko`z uzmay turib qoldilar. - Chiqaman oyi, tashvishlanmang!
* * * * *
Soat 14:00 aytilgan, onalarimiz kelishib qo`yishgan joyga shirinlik olib bordim. Biroq uchrashuvga kelishi kerak bo`lgan qizdan darak yo`q...
To`g`ri tushunsa bo`ladi. Ahir u nozik jins vakili, kuttirishi kerakda... Uni kech qolganini o`zimcha oqlagan bo`ldim.
Skameka ustidagi qorni sidirib tashlab, o`rnashib oldim. Ohirgi yillarda, judayam hayolparas, o`zim bilan gaplashadigan bo`lib qolgandim. Tasovurim juda boy, hayolot ummoniga o`z qayig`imda sayirga chiqsam butun ongim tashqi olamdan uzulib qoladi. Biror turtki bo`lmasa qarshimdagi insonni ham sezmayman...
Sovuqqata boshlagan qo`llarimni cho`ntagimga soldim. U kelsa nima deyman! Qanday gaplashaman! O`zimcha u bilan bo`ladigan suhbatga tayorlana boshladim. Unga qanday murojat qilaman? Jin ursin ismini ham so`ramabman. Oyim ham tarifini keltirdilar-u, ismini aytmadilar. Balki aytgandurlar, o`zim parishonhotirligim tufayli eshitmay qolgandurman. U qanday qiz ekan-a? Oyim aytishgan tariflar asosida qizni tasvirini tasavurimda shakillantirishga harakat qildim...
Uydan chiqayotganimda o`tmishdagi sevgilimni suratini olvolgandim. O`sha o`zim bo`laklab, so`ng yelmlab butlagan, hatto tushlarimga ham kirib chiqayotgan suratni. Bir eshik ochilsa albatta ikkinchisi yopiladi. Agar uchrashuvga keladigan qiz bilan, taqdirimiz bir bo`lsa, o`tmishimni qalbim tubiga tashlab unga qulf osaman. Bir necha yil yonimda saqlaganim, har qaraganimda bevafoni eslatuvchi manashu suratdan ham qutilaman degan o`yda olvolgan edim. Uning suratiga tikilaman, u har doyimgidek kulib turibdi. Yaqindagina tasavurimda yaratgan qiz bilan uning suratini taqqoslayman...
- Assalom a`laykum...
Yoqimli ovoz, biroq juda tanish ovoz. Bu ovoz hayolarimni hazon barglarideb to`zg`atib yubordi.
Yoo rabbim. Kutayotganim o`rniga kutmaganim kelibdi. Ammo aynidamda bir necha yil, kutganim kutulmagan vaqtda, qarshimda hayrat to`la ko`zlarini tikib turardi. Suratdan jonlanib chiqib qolganday...
- Nigora sen... -undan nafratlanganim uchun, nicha yillar uning ismini aytishni istamaganman. Eslaganimda doyim ``U`` der edim. Nigorani jamolini ko`rdimu o`z-o`zidan uning ismi tillarimda jarangladi. Tan olishim qiyim ammo Nigorani ko`rib ich-ichimdan quvonib ketdim. Yuragim orziqib tipirchilab ketdi.
- Va`alaykum Nigora yaxshimisan?
- Yaxshi rahmat... -ko`zlarini yerga qadadi.
Men ham zimdan unga qarardim. Haliham avvalgidek o`sha lablar, o`sha ko`zlar, o`sh chiroy o`sha latofat. Oradan 7, 8 yil o`tgan bo`lsada, unga yillar tasir o`tqazmaganday. Ko`zlarimga ishonmay unga qarab-qarab qo`yaman. U ham ko`z tashlab qo`yyabdi. Nazarimda skunat uzoq cho`zilib ketdi.
- Ko`rishmaganizga ham ancha bo`ldi!
- Ha ancha vaqt o`tdi...
Har lahza men uchrashishim kerak bo`lgan qiz kelib qolishi mumkun. U meni Nigora bilan ko`rishini istamayman. A`qlim Nigorani ketishini, qalbim qolishini istaydi. Alanglab atrofga, so`ngra soatimga qarayman.
- Yo`l bo`lsin Nigora?
Avvaliga kiprik ostidan o`ycham qarab oldida, so`ng ko`zlarini yerga qadadi.
- Shu yerda bir kishi bilan uchrashishimiz kerak edi! - yana menga bir ikki qarab oldi. - Nazarimda o`sha inson sizsiz!
Yuragimni qishning sovuq izg`irini, bir qamchi urgandek bo`ldi.
- O`sha senmiding? Kutmagandim...
Ikkimiz ham skunat olamiga g`arq bo`lib ketdik.
- Turishimiz qara, kel o`tiraylik, - uni skamekaga taklif qildim. - Ha-ya bu senga!
Shirinlikni qo`liga berdim.
U minnaddorchilik bildirdida skamekaga o`tirdi. Issiqqina kafe, restaranga boshlab kiraymikin degan o`y ko`nglimda bor. Ammo bizni yuragimizni kuydirayotgan tuyg`ular taftini, qishning izg`irini olmasa boshqasi ololmaydi...
- Nigora nimalar qilyabsan? -bekor so`ppayib o`tiravermay degan o`yda gapga qotdim.
- O`zim orzu qilganday o`qtuvchiman.
- Yaxshi...
Qurg`ur gapirishga gap topilmaydi. Yana bir muddat jim o`tirdik.
- Sovug` emasmi?
- Sovqatganim yo`q! -javob qildi salgina jilmayib.
- Tozza havo foydali... -og`zimga kelganini valdiray boshladim. - Sovuqda yurib huzur qilaman... - o`zimcha kulaman.
- Ha... -u tabassum qildi.
Tabassumi bilan yana o`ziga asir chilmoqchidek.
- Demak turmushga chiqmabsan-da?
Yuzidagi tabassum g`oyib bo`ldi. Iyagini ko`tarib, viqor bilan ko`zimga qaradi.
- Ha...
- Nega turmushga chiqmading? Ahir Alisherni sevarding!
- Uni hech qachon sevmaganman! Ko`nglimdagi inson u emasdi...
Gaplaridan, qarashlaridan Nigora meni nazarda tutayobdi sezib turibman.
- Unda nega o`sh ko`nglingdagiga turmushga chiqmading?... -alamdan tishlarim g`ichirladi.
- Negaligini o`ziz bilmaysizmi? -lablari titradi, ko`zlari kattalashdi. - Nega o`z haligacha uylanmadingiz?
Yengilgina hursunib uning tez-tez pir-pirayotgan ko`zlariga qaradim.
- Sendey qiz boshqa uchuramadi!
So`zlarim isboti tariqasida, suratni o`ziga qaytardim.
- Bugun taqdirimga tavakkal qilib uchrashuvga chiqqan edim. Hattoki o`sha qizni ismini bilmasdim ham. Afsus u sen bo`lib chiqding...
Suratni qo`liga olarekan, lablari titrab yig`lab yubormaslik uchun kafni lablari ustiga qo`yib oldi.
- Shunaqa... Sevib o`zimni qiynadim. Manabu yerga o`rnashib olding! - ko`ksimga mushtladim. - Qancha urunmay, chiqara olmadim. A`qlimga sig`dira olmayabman. Beyfarq emasdik bir-birimizga. Lekin meni rat etding, ammo nega turmushga chiqmadim? Mayli sababing bordur, biroq bugun nega uchrashuvga kelding?...
Ichimda qancha-qancha savollar bor edi. Ammo uning ko`zlaridagi yoshni ko`rib, o`zimni to`xtatdim. Bey ehtiyor o`rnimdan turib ketdim...
Biroz ko`zyosh to`kib, so`ng o`zini tutib oldi.
- Sovchi bo`lib kelgan ayol onangiz ekanliklarini bilmagandim. Uchrashuvga esa oyimning qistovlari bilan chiqdim... Alisher bilan esa oramizda hech narsa yo`q...
- O`sha kuni ``Sizni sevmayman!`` deb aytganding. Hammasi yodimda so`ng Alisher bilan kirib ketganding...
Ovozi chiqib yig`lay boshladi. O`zini arang tutib, ko`z yoshlarini aytdi.
- Qizbolaman, qanday sevaman deb aytishim mumkun... Meni sevibsiz-u! Ko`zlarimdagi muhabbatimni ko`rmadingizmi?
Nima deyishimni bilmasdim. Na uni ko`z yoshini artishim, yoki alvido deya ketishimni.
- O`sha kuni, ikkingiz ham g`azabda edingiz, chinakamiga telba edilaring! Muhabbat tufayli ko`zlariz hiralashgan edi. Siz hatto Alisher yengida berkitib olgan tig`ni ko`rmadiz ham... Ko`zingizga tik qarab aytgan so`zlarim asli, sizni emas o`sha nomardni aldash uchun edi...
Bu so`zlarni eshiddimu, nafasim bo`g`zimga tiqildi.
- Nega menga vaqt o`tqazmay, bundan vohib qilmading?
- Siz shunchalar ishondiz-ki, hatto meni eshitishni ham istamadiz, necha bor yo`lizni poyladim. Hargan o`zizni olib qochaverdiz...
Ichimda yorishgan nur qilbimni, tub-tubigacha yorishtirib yubordi.
Asta uni yoniga o`tirdim, ko`zlaridagi yoshni sidirdim.
- Sensizlikdan charchadim...
Barmoqlaridan ohista tutdim.
Labiga tabassum yugurdi, ko`zlaridan yanada ko`p yosh oqa boshladi. Quvonch yoshlari. Yelkasini yelkamga suyab boshini ohista yelkamga qo`ydi...
Bir yanglishmovchilik tufayli muhabbat yo`llarimiz ayro ketgandi. Muhabbatimiz chin ekan, yillar o`tgan bo`lsada taqdirni o`zi yana birlashtirdi...
Tamom...
Muallif: -MAJNUN-