aza uz
kochrilgan
“Sanchalik sog’ina olmasakanman.
Sani sog’inching zarrachadek bo’lsa,
maniki shunaqangi yuqoridaki, uni
hich kim hali his qilmagan ekan.
Mandan boshqa. Lekin uhlavotganimda sani sog’inib
uyg’onib
ketganimda, ko’rishim uchun xonamni
har devoriga sani rasmningni osib
chiqganman. Qaysi tomonga qarasam
ham, sani ko’raman. Faqat sani”. Mana bu sog’inch.
Ta’rifgaso’zlar ojiz.
Bunday sog’ichlilar bir birini sevmidi
dib etib bo’ladimi? Baribir ichidagisini
etishi kerak. Sobir birinchilardan
chiday olmadi. Va uchrashuvga taklif qildi. Sovg’a didi. Uzuk ham sotib oldi.
Uchrashuvni
bittakafegabelgiladi.
Sevgi izhorni ham orginal qilmadi.
Uzukni olib, Robiyani barmog’iga taqib
qo’ya qoldi. Robiya tushunmay ham qoldi. Sobir: “Man sani sevaman,
mangaturmushga chiq” dib, suhbatni tugatib
qo’ya
qoldi. Manimcha
bungaham ancha kuch va iroda
to’plagandir.... osonmas etish. Robiya bir og’iz javob qaytara olmadi. Uzukni
olib qolgani, bu qabul qilganide. Sobir
ham shunday o’yladi. Kafedan chiqib, bekatga
borishdi.
U yerdabir qari
kampir turgandi. Qo’lida og’ir sumka. Bozordan kevotganga o’xshiydi. U
Sobirdan uni uyigacha olib borishini
iltimos qildi. Sobir yo’q diya olmadi.
Kampir uni bu yerdan unchauzoqemas ekanini
etib
o’tdi. Robiyaham ular bilan birga ketdi. Yo’lda kampirni tilidan duo
tushmadi. Rostan ham uzoq emas
ekan. 5 daqiqadayetib borishdi.
Kampirni bir pioyola choygataklifni rad
etishdi, kech qovomiza dib, bahona qilib ketishdi.
Kampir yanaduo qilib qoldi. Bahor oyi keldi. Har kungidek
bugun ham Robiyani telfoniga SMS
keldi. “Salom. Xayirli tong! Yahshi yotib
turdingmi? Mani uyg’onib, sog’inib
qolmadingmi? Mana bugun ham usha vaqtda SMS
yozdim))”. Robiya ham usha javobni jo’natdi. “Assalomu
Alekum. Sizga ham Xayirli tong!
Rahmat juda zo’r uhladim. Sog’inchim,
zarracha!))” Sobirdan yana keldi:
“Yaqin kunlar uyinga onam bilan ammamni
yuboraman”. Bu gapga Robiyadan javob kelmadi. Nima dib
ham yozardi. Soat 10:00larda Sobir
Robiyagatelefon qildi. Nimadir
etmoqchidi. Lekin Robiya “keyinroq
o’zim telefon qilaman. Hozir ishlarimni qivoliy”
didi. Manimcha yana sovchilar
haqida gap ketadi dib o’ylagandir. 2
soatdan keyin va’dabergani uchun
qaytib qo’ng’iroq qildi. - Allo.
Assalomu Alekum. Yahshimisiz. -
Voalekum Assalom. Ha zo’r. Ishlarinigni qilib bo’ldingmi?
- Ha.
Hozircha qilib bo’ldim. Hali yana bor. -
Man hozir daraxtgachiqvotudim. -
Nega? - Ko’chada bolalarni varragi
daraxtgailinib qolibdi. Tepasida, olsa bo’larkan. Ushanga iltimos qilishgandi, “Amaki
olib
bering, o’zi bitta edi.
Uydagilar boshqa olib bermimiz”
diyishgandi, mayli dib
obermoqchiman. Hozir daraxtni yarimiga chiqib qoldim. Anaqisa
haliroq o’zim SMS yozaman. SMSimni kutgin,
albattayozaman. Yoki o’zing
qilgin. Ishlaringni hammasini qilib
bo’lib. Maylimi? - Hop bo’ladide. Soat 15:00 lar
bo’ldi. Bu paytda man
10 marta daraxtgachiqib tushardim
dib o’yladi Robiya. Nega SMS
yozmayaptilar. O’zim qilaman.
Raqamlarni terdi. Javob yo’q. Qayta
telefon qildi. Yana javob yo’q. 1 soatlardan keyin yana
telefon qildi. -
Allo. Assalomu Alekum. - Voalekum
Assalom. Kim bu? - ... (begona ovoz
edi. Robiya nima diyishini bilmiy qoldi.
Sobir hich telefonini begonalarga bermasdi, adashmadimmi dib raqamga qarab
qo’ydi.
Adashmagan.) -
Kechirasiz. Man Sobirga telefon
qilgandim. Ularni chaqirib bera
olmaysizmi? - Siz Robiyamisiz? - Ha. - Manga Sobir siz haqingizda etgandi.
Ko’p etar edi. Juda ham ko’p etar edi. - ... - Sobir
endi
oramizda yo’q. -
Nega.....(ovozi titrab chiqdi). - Telefonni
hozircha manda. Baxtsiz xodisa. Boya negadir daraxtga chiqgan ekan... usha
yerdan... yiqilibdi... Shomga chiqaramiz.
Undan ayrilib qoldik. Man haligachao’zimga
kelolmayapman. - ...
(Robiyani qulog’igabu gaplar
kirmasdi) - Uzr. Boshqa gapira olmayman. U sizga uylanmoqchi edi.
Uni telefonini endi kim tutishini ham
bilmiman. Buguncha manda turibdi. (aloqa
uzuldi)
Robiyani hayollari ostun ustun bo’lib
ketdi. Ming hayollar. Faqat bir gapni qaytaradi: “Yo’q. Ishonmayman.
Bo’lishi mumkin emas. Ular
o’lmaganlar. Ular tiriklar. O’rtoqlari hazil
qilishvotti. Kimdan bilishim mumkin? Yo’q.
Uylariga
boraman. Hoziroq boraman”. dib, yo’lga chiqib ketdi.
Sobirni mahallasiga kirib bormoqda.
Telefongaqarab qarab qo’yadi. Hozir
Sobir qaytib telefon qiladigandek.
Qaytib telefon qilishga yuragi betlamiydi. “Qaysi
uy ediya. Nechinchi
edi. Uylarini eslolmayapman” dib
o’ylab tez tez ketib borardi. “Shom
bo’lishiga 1 soatcha vaqt bor. Agar
rostan ham o’lgan bo’lsalar, odamlar
to’plangan bo’lishi kerak. Ko’chani nomi qanaqa edi. Ha.
Mana shu ko’cha.
Shu ko’cha bo’lishi kerak.
Telefonlaridashu yerdatushgan
rasmlari bor edi. Shu ko’chadan
yuraman. Mashinalar, odamlar ko’p. Nahotki rost bo’lsa. Ishonmaaaaymaaaaan!!!” deb
baqirib
yubordi. Orqasidan ayollar kevotgan
ekan. Ular kelib, Robiyadan hol ahvol
so’rashdi. - Tinchlikmi qizim? Sizga hich
narsa bo’lmadimi? Yordam kerakmasmi? - A? (Robiya,ulargasavol nazari bilan
qarab turardi. Nima
diyishini ham bilmasdi.) - Sog’ligiz
yahshimi? Hozir baqirganizni eshitdik. -
Ha. Yo’q. Man yahshiman. (ko’zi
odamlar to’planib turgan eshikda) - Sizni tanimayroq turibman. Bu yerda qanaqa ishiz
bor
edi? - Manga bir
narsani etib berolmisizmi.... (u baribir
ishonmayotgan edi, shunga aniqlik
kiritmoqchi edi) - Nimani qizim? - Bu yerdakim vafot etdi? - Bu yerdami? Bu
yerda 90dan oshgan bir otaxon bo’lardilar.
Ushalar
bugunolamdan
o’tibdilar. Mahallani yuragi edilar. Tetik
edilar. Lekin Yaratganni irodasi. Olamdan o’tdilar. - Rahmat. (beixtiyor
Robiyani yuziga tabbasum yugurdi,
ayollar unga qarab hayron qolib, tuf tuflab
qo’yishdi
o’zlarini o’zlari va
yo’lda davom etishdi. Robiya ichidan buni yolg’on ekanini
hursand bo’lsada, tashqi tarafdan uni
aldashgani nafrati yuzini burishtirib
turardi. “shunaqa narsa bilan ham
hazil qiladimi,man ularga ko’rsatib
qo’yaman hali. Kim bo’lsa ham ta’zirini beraman. Aldoqchilar. Agar Sobirni
ham bunda qo’llari bo’lsa, ularni hich
qachon kechirmiman. Yanamaraka
borligini bilib etishgan. Mani
sinamoqchi bo’lishdimi? Ko’rsataman
ulargahali. Mayli, muhimi sog’ bo’lsalar ham” dib orqaga qarab yurdi. Baribir
sevgisi kuchlide. Nafratni ham
yengaoldi. Yana hayoliga bir narsa
kelib, telefonini oldi. Sobirgatelefon
qilmoqchi bo’ldi. O’lmaganini biladi
endi. Sobirni yod bo’lib ketgan raqamlarini terdi. Qulog’iga tutdi.
Yonidan yana ayollar o’tib
ketishvotgandi. Ularni gaplari
qulog’iga chalindi; “Eshitilarmi qo’shni,
Xadichaxonni o’g’li Sobir ham bugun
olamdan o’tibdi. Daraxtdan yiqilibdi. – Voy eshitmagandim. Xudo rahmat
qilsin. Hali yosh bolaediyu, nega
daraxtga chiqibdi? –Bolalarni varragi
ilingan ekan. Ushani olib beraman
dibdi. Tepasi qurigan shox ekan. Usha
sinib, yerga yiqilibdi. Shoxni biri qorniga kirib ketganmish. Yuragiga
ham kiribdimiye. Shunaqa diyishdi. –
Voy, yoshginaediya. Manga ham
qancha yordam berardi. Hich qahcon
yo’q dimasdi. Ko’chada ko’rib
qolsaham salomini kanda qimasdi. Xadichaxonga qiyin
bo’libdiya. –
Nimasini etasiz. Bu yil uylantiraman
digandilar. – Unda tezroq yuringlar. U
yoqga ham chiqishimiz kerak. – Buni
qaranglar, bitta mahalladan ikki ko’chada bir kunda maraka bo’lsaya.” dib bir
birlari bilan
gaplashib o’tib
ketishdi. Robiya telefonni ushlagancha
joyidaqotdi. Unda
telefondahazillashishmagandi. Orqaga qaytib,boshqa ko’chaga yurdi. Qayrildi.
Bu ko’cha ham tanish, rasmini ko’rgan.
To’g’ridagi eshik
yonida ham odamlar
to’planib turishibdi... Robiya yo’l
chetidagi daraxt tagiga turib, piqilib yig’lab yubordi. Buni kutmagandi.
Juda og’ir zarba bo’ldi. Yergao’tirib
qoldi. Bir qancha vaqt o’tirdi. Behol... Yonidan
odamlar
ikki tobutni olib o’tib
ketishdi. Ikki xil tobut. Biri yoshniki, qizil duxobao’ralgan, biri qariyalarniki
oq surup o’ralgan. Odamlar tobutni
qo’lma qo’l qilib ketishvoti. Robiyaasta
tobutgaqarab qo’ydi. Nima diyishni ham
bilmadi... Kun
qoraygach, kimdir uni turg’azib, manzilini so’rab, uyiga
kuzatib qo’ydi. Bu manimcha usha
Sobirni telefonida gaplashgan yigit edi.
Robiya uyida yig’lashga ham holi
qolmagandi. O’ksib, o’ksib qo’yardi. Onasi uni
yonidanima qilishni bilmasdan yurardi. Birgaolib kelgan
yigit unga nima bo’lganini etib berdi.
Onani ko’zlari yoshlandi. Qizini sirdoshi
edi. Nima yordam qilishni ham
bilmasdi. Tez yordam chaqirdi. Doctor Robiyaga
tinchlantiruvchi ukol qilib ketdi. Robiya uhlab qoldi... Soat 6:00.
Robiyani telefoniga SMS keldi. “Salom.
Xayirli tong! Yahshi yotib turdingmi?
Mani uyg’onib, sog’inib qolmadingmi?
Mana bugun ham usha vaqtda SMS yozdim))”.
Robiya SMS ovozidan
uyg’onib ketib, telefonini oldi. SMS ni
o’qidi. Kulib qo’ydi. Vahar doimgi
javobini yozdi. “Assalomu Alekum.
Sizga ham Xayirli tong! Rahmat juda
zo’r uhladim. Sog’inchim, zarracha!))” Yuborgandan
keyin, telefoniga qarab
kulib qo’ydi. Oz kulib turib, yuzi
tezdao’zgardi. Axir qanaqa qilib?????
Hich narsaga tushunmasdi. Qanaqa
qilib SMS keldi. Telefonini qo’liga olishi bilan, jiringlab qoldi. Sobir telefon qivotti. Hayron
bo’ldi.
Qanaqasiga.
Nahotki adashdi. Kecha uni kimdir olib
keldiku. Telefonni oldi. - Allo.
Assalomu Alekum. - Allo. Voalekum Assalom. Siz Robiyamisiz. Hozir SMS ni
siz yozdingizmi? (kechagi yigitni ovozi) - Ha.
MangaSMS
keldi. Har kuni
yozadigan SMSlari. Javob yozdim. -
Kechirasiz. Telefon hali ham manda turibdi. Sizgahich kim SMS yozmadi.
SizdanSMS kelganiga, o’qib hayron
bo’lib, telefon qildim. - Mana manga SMS keldiku.
Keyin
yozdim.
Yozganimdan keyin esimgatushib, hayron bo’lib turgandim. Siz telefon
qilib qoldingiz... (Sobir vafot etganiga
so’ngi bor ishonib, dodlab yig’lab
yubordi.) - Robiya. Afsusdaman. Og’irroq bo’ling.
Yig’idan
foyda yo’q. Robiya yig’idan to’xtamasdi. Onasi kelib, qizini ovutgan bo’ldi. Robiya
yana yig’lab,yig’lab charchadi. Uhlab
qoldi. Onasi Robiyani otasi bilan
Sobirnikiga fotixa o’qigani ketdi...
Kelgandan keyin onasi qizini boshiga kelib, “sen
albatta baxtli bo’lasan,
taqdiringga u yozilmagan ekan.
Boshqasi sani baxtli qiladi” dib,
peshonasidan o’pib qo’ydi. Ertasi kuni
tong. Soat 6:00. Robiyani telefoniga
SMS keldi. “Salom. Xayirli tong! Yahshi yotib turdingmi?
Mani uyg’onib,
sog’inib qolmadingmi? Mana bugun
ham usha vaqtda SMS yozdim))”.
Robiya SMSni o’qidi. Lekin javob
yozmadi. Pichirlab, siz o’lgansiz dib qo’ya qoldi. Lekin buunga g’ayri tabiiydek
tuyulardi.
Tushga yaqin
Sobirni raqamiga telefon qilishni
dugonasidan so’radi. Birozdan keyin
dugonasi Robiyaga qaytib qo’ng’iroq qoldi. Telefonni boshqayigit olganini
etdi. U SMS yozmagan ekan dib qo’shib ham
qo’ydi.
SMS kelaverdi. Kelishdan
to’xtamadi. Har kuni. Bir xil vaqtda,
soat 6:00 da SMS kelaverdi. 1 oy bir xil SMS. RobiyaSobir bilan gaplashgan
oxirgi gapini esladi. “SMS yozaman.
SMSimni kutgin” digandi. “Lekin qanaqa qilib,
buni
imkoni yo’qku.
Qanaqa qilib. Ularni telefon raqamlaridan SMS kelsade, lekin hich
kim yozmagan bo’lsa. Man javob
yozsam borsa. Mani rosa javob yozgim
keladi. Sog’indim dib. Rosa sog’indim. Juda
sog’indim.
Tunlari yostiqlarim ho’l bo’lib ketadi, sizni eslayverganimdan.
So’gindim dib yozgilarim keladi. Lekin
kimga yozaman. Man yozganimni ular
o’qimasalar. Kimga yozaman????”
shunaqa lar dib yig’lardi. Yana tong. SMS keldi.
“Salom. Xayirli tong! Yahshi
yotib turdingmi? Mani uyg’onib,
sog’inib qolmadingmi? Mana bugun
ham usha vaqtda SMS yozdim))”.
Tanish xolat. Qaytib qo’ng’iroq qildi.
Boshqachiday olmadi. Telefonni so’ramoqchidi. Bunday
azobga
chidolmasdi. Telefonni bir boshqa yigit
oldi. - Allo. - Assalomu Alekum. -
Voalekim Assalom. Eshitaman sizni. -
Manga haligacha SMSlar kevotti. Soat 6:00da. Avvalgidek. - (chuqur ho’rsinib). Man
Sobirni
akasiman. Uni
telefonini man olib yuribman. Avval
etganizdan keyin, kompaniyaga
bordim. Ular arxivni ko’rib, tasdiqlashdi. Keyin telefon ustaga olib
bordim. Ular bunga SMS yuboruvchi
programmao’rnatilganini etishdi. Unga
SMS yozib, hohlagan paytga
yuborishga qo’ysa bo’larkan. Sobir
sizga SMS jo’natishni har kungiga qo’ygan ekan. Programmani o’chirish
uchun parol terish kerak ekan. Afsuski
bilmayman.
Ustao’chirsa, boshqa
narsalar ham o’chib ketar ekan.
Ukamni telefonida uni eslatuvchi ko’p narsalar bor. Shungao’chirtira
olmadim. Sizga etmoqchi edik. Lekin
qanday etishni bilmadim. Nima dib o’ylashizni
bilmadim. O’zizni telefon
qilishizni kutdim. Sizdan bir iltimosim
bor edi. Iloji bo’lsa biznikiga keling. Onam sizni ko’rmoqchi edilar. Ukamni
xonasi shunday turibdi. U yerga oldin
kirmasdilar. U o’lgandan keyin, uni eslab
xonasigakirib,
sizni rasmlarizni
ko’rdilar... ushanga siz bilan ko’rishmoqchilar. Yo’q dimang.
Hohlasangiz,uyizdan borib olib
ketishadi. - ... (uzoq o’ylanib. Sobirni
hurmati uchun ham rozi bo’lishga qaror qildi).
Hop.
Faqat oyim ham man bilan boradilar. - Mayli. Sizni 11:00
larda olib ketgani boraman. Manzilizni
etvoring. Robiya manzilini etdi. Keyin onasiga
etdi. Onasi boshini egib, mayli
ishorasini qildi. Sobirni akasini ularni
uyidan olib ketdi. Uyda Sobirni onasi Xadichaxon opa ularni yig’lab kutib
oldi. Yig’i orasida,“o’glim yeta olmagan kelinim
kelibdi”
digan so’zlari ham bor
edi. Ular Robiyani quchoqlab,rosa
yig’ladilar... Sobirni akasi o’zini bolasini quchoqlab, homush o’tirardi... Robiya
onasi bilan qaytib olib ketvotganda,
akasi gap boshlab qoldi: “Man ukamni yahshi
bilmas
ekanman. Siz haqingizda
ko’p gapirardi. Sovchi ham yubormoqchi edi. Afsuski... Telefonini
man olib yuribman. Ishlatishgamas.
Shunchaki uni tanishlari, kimdir telefon
qilsa man gaplashaman. Ko’plar uni olamdan
o’tganini
bilishmidi. Tushuntiraman. Ko’plarni kayfiyati
judatushib ketadi. Mangaham qiyin.
Har telefonda uni eslab, uni
tanishlarigajavob berish. Uni o’lganini
eshitgan tanishlari, u ko’p yahshilik qilganini etib
berishadi. Shu mani ukammidi dib o’zimdan so’rab
qolaman. Hich qaysinisini man
bilmasdim. Tarixgayozilgulik ishlar
qilgan ekan. Undan qovotganini bizani
eslashimizamas. Uni qigan yahshiliklari ekan.
Ushangafaqat yahshilik qilish kerak ekan. Uni birorta odam
yomonlamadi. Faqat afsus diyishadi.
Ko’pchilik akasidan o’rnak oladi. Havas
qiladi. Manda teskarisi. Ukamga havas
qilish. Undan o’rnak olish... Sizga yana bir gap.
SizgaSobirni unuting dimayman. Lekin endi o’zizni
hayotingizni qurishiz kerak. Xotiralar
bilan yashab bo’lmaydi. Uni unutsez
biza hafabo’lmimiza. U endi yo’q. Hich
narsani o’zgartirolmimiz. Yana sizga boradigan
SMSlar. Hohlasangiz uni
o’chirtirishim mumkin. Kerak
narsalarini ko’chirtirib oldim. Shuni
o’zizdan so’ramoqchidim?” dib etib
qoldi. Robiya, indamadi. Faqatgina,
qolaversin dib etdi... Ertasi kuni tong. Soat 6:00. Robiyani telefoniga SMS
keldi. “Salom. Xayirli tong! Yahshi yotib
turdingmi? Mani uyg’onib, sog’inib
qolmadingmi? Mana bugun ham usha
vaqtda SMS yozdim))”. Robiya smsni
yoddan bilsa ham,baribir o’qidi. Keyin: “Aldoqchi, uyqichi. Har doim manga
o’ziz yubormas ekansiz. Man aniq bir
vaqtda eslab yuboradilar dib o’ylardim.
Sizgaishonardim. Yolg’onchi. Sizdan
nafratlanamaaaan, mani tashab ketdiz”
deb telefonini devorga otib sindirdi. SIM kartasini olib,
uni ham sindirib
tashladi. U endi Sobirni unitmoqchi edi.
Boshqa telefon ishlatmoqchi ham
emasdi... Bir necha yillar o’tib,
taxminan 4 yillar. SIM karta ishlatilmagi uchun shuraqam qayta sotuvgachiqdi. Ancha
oldin
sotuvga chiqdi. Chiroyli
raqam bo’lmagani uchunmi, yoki
nimadir sabab bu raqam sotilmadi.
Kompaniyadan bir kishi bu raqamni sotib oldi. Uyga kech keldi.
Sumkasidan yangi telefon olib, uni joyladi.
Vauhlab
yotgan xotinini
yonigaqo’yib qo’yib, xotinini yuzidan
o’pib qo’ydi. Erta tong. Soat 6:00. Yangi telefonga SMS keldi. “Salom. Xayirli
tong! Yahshi yotib turdingmi? Mani
uyg’onib, sog’inib qolmadingmi? Mana bugun
ham usha
vaqtda SMS
yozdim))”. Ayol cho’chib uyg’onib ketdi. Yonidatelefon turibdi. Telofon
bantik bilan o’ralib, qog’oz
yopishtirilgandi. Unga“Robiya
tug’ilgan kuning bilan tabriklayman. Endi
sandaham
telefonbor. Oddiy raqam oldim. Turmush o’rtog’ing
Sanjar” dib yozilgandi. SMS ni qayta
o’qidi. “Salom. Xayirli tong! Yahshi
yotib turdingmi? Mani uyg’onib,
sog’inib qolmadingmi? Mana bugun ham usha
vaqtda SMS yozdim))”...
Robiya pichirlab: “Sog’indim, lekin
oldingilaridam ham ko’proq”