Snayper 4 (kamolov)

* * *

«Bolshoy»ning sirli o'limi Mirsolining ich-etini ezardi. Garchi o'g'riboshi bilan bir martagina hamsuhbat bo'lsa-da, uning tantiligi, odamiyligi, soddadilligiga tan bergandi. Xuddi shu narsa Mirsolini alam olovida kuyishga, o'zi kirib qolgan boshi berk ko'chadan, shu ko'chadagi yaxshi-yomon, johil-nojohil kimsalardan nafratlanishga majbur etardi. Ammo na iloj? Hayot davom etaverarkan. Bir necha soatlik kuyinishlar, o'ylanishlar, dog'lanishlar beixtiyor nari chekindi-yu, Mirsoli kissasidagi kalit va bank kartochkasini eslab qoldi. Xuddi o'sha bank tomon shoshilmaygina ketib borarkan, podpolkovnikning shartlari yodiga tushdi. Prokurorning zaxil yuzi, biroz zardali va sirli gaplari xayolida aylanib, aftini bujmaytirdi.

«Ja ayyor odam ekan, — ko'nglidan o'tkazdi u tishlarini bilinar-bilinmas g'ijirlatib. — Pulning daragini bilgach, choponini almashtirdi. Bungacha menga yuqoriroqdan, mensimay muomala qilardi. Keyin esa darrov o'zgarib, muloyimlashdi. Bilaman, pulni olgandan keyin tag'in o'zgaradi. «Ishim bitdi, eshagim loydan o'tdi», deydi-yu, menga ters o'giriladi. Ters o'girilmagan taqdirdayam, payimga tushishi hech gapmas. To'xta, nega endi u bilan pulni arra qilishim kerak? Qarzim bormi? Menga bu pullarni Xudoning o'zi yetkazdi. Yaratganning o'zi o'g'riboshini insof-diyonatga chorlab, shu ezgulikni diliga soldi. Nima uchun bu yaxshiligini teng yarmidan bo'lib prokurorga berishim zarur?.. Eh, bermasam ham tinch qo'ymaydi baribir. Qayoqdagi ayblarni bo'ynimga qo'yib, turmaga tiqish harakatiga tushadi. Nima qilsam ekan-a? Qochvorib ham qutulib bo'lmaydi unaqalardan. To'xta, kallam ishladi. Harqalay u bankda qancha pul borligini aniq bilmas? Bankka kirib pullarni sanab chiqmagan-ku! Kim uni kirgazib qo'yardi?!. Shunday ekan, Mirsoli, kallangni ishlat! Bir marta baxt qushi boshingga qo'nibdi-yu, uni birovlar bilan baham ko'rasanmi? Ha, aldayman prokurorni. Pullarning qanchaligini bilvolaman-u, bir qisminigina beraman. Ana shunda six ham, kabob ham kuymaydi. Ishonaman, prokuror albatta xursand bo'ladi. Ishlab topmagan-ku bu pullarni! Nega xursand bo'lmasin? E, do'ppisini osmonga otsin bachchag'ar!..

Mirsoli o'ylagan o'ylaridan ko'ngli to'lib, ko'ksi faxr tuyg'usiga chulg'angan ko'yi bank ichkarisiga kirdi.

* * *

Bekorga xavotirga tushmabdi, siqilmabdi, o'ylanmabdi. Bank yacheykasida qizg'ish jomadonni ochgandayoq sal qursa ag'darilib tushayozdi. Pullarni qayta sanab o'tirishga sira hojat yo'q edi. O'g'riboshi pullarning ustida kichik qog'ozcha qoldirgan ekan. Qog'ozchaga faqat 2, 5 000000 dollar degan yozuv bor edi, xolos. Mirsoli buncha pulni tushida ham ko'rmagan. Oynavand devor ortida kutayotgan bank xodimi tarafga qarab-qarab qo'yardi-yu, yana jomadon ichidagi pullarga nigohini qadardi. Yuragini esa yovvoyi vahima bosar, xuddi kimdir kira solib jomadonni tortib oladigandek tuyulardi.

«Tushimmi, o'ngimmi, — o'ylardi u. — Buncha pulni nega o'g'riboshi menga berib qo'ydi? Qaysi karomatim uchun shunday qildi? Sababi nimada? Endi nima qilaman? Qanday yo'l tutaman? Bu boylikni nimaga ishlataman? Puldorlar nima qilishadi? Ha, do'konlar ochishadi, yoki birovlarga qarz berib ustiga foiz olishadi. Juda g'ayratlari oshib-toshsa, fabrikalar qurishadi. Men-chi? Nima qilaman? Ha-a, podpolkovnikning hovliqqanicha bor ekan. Tulkiniyam aldaydigan odam ekan yaramas. Ammo pullarning yarmisini bermayman. Berib bo'pman! Bu pullar meniki, ha, faqat meniki!.. Topdim, besh yuz mingini olaman-da, yarmisini unga beraman. Mayli, tiqilib o'lsin tekinxo'r! Unaqalar tekin pulga ega bo'lib o'rganishgan. Teshib chiqmaydimi menga desa! Qolganini esa… Ha, qolganini shu yerda qoldiraman. Hozircha 250 ming dollar yetib ortadi. Hech kimga pulim ko'pligini bildirmayman. Odatdagiday merganligimni qilib yuraveraman. Shunda tinch bo'laman. Begona yurtlarda dushman ko'paytirmayman. Hozir bank xodimiga aytaman-u, tamom, jo'nayman!..»

Mirsoli besh yuz ming dollarni qo'lidagi xaltachaga yaxshilab joyladi-da, jomadonni yopib qaytadan qutiga soldi. So'ngra oynavand devor ortida turgan xodimni chaqirib uqtirdi.

— Jomadon qoladi shu yerda, — dedi u jiddiylik bilan. — Foiziga gap yo'q. Men kafil!

— Albatta, bu sizning xohishingiz, mijoz, — dedi kulib xodim. — Hozir kompyuterda hisoblab beraman. To'laysiz-qo'yasiz. Qani, tashqariga marhamat!..

Taxminan o'n besh daqiqa ichida Mirsoli bank bilan hisob-kitobni joyiga qo'ydi-yu, istar-istamas taksi to'xtatib podpolkovnik ishlaydigan idoraga jo'nadi…

Shubhasiz, podpolkovnik u olib kelgan pullarni qo'liga olarkan, bir muddat Mirsoliga ayyorona nigohlarini tikkancha tek qoldi. Ora-sirada jilmayib, bosh silkib oldi.

— Pul bo'lishishda adashmadingmi mabodo? — so'radi nihoyat. — Balki kamrog'ini menga berishga ahd qilgandirsan? Meni aldamoqchi bo'lgandirsan-a? Yaxshilab o'ylab ko'r!

— Men aldoqchilikning enasini emdirolmayman, — dedi Mirsoli sira sir boy bermay. — Ota-onam meni to'g'riso'zlikka o'rgatgan.

— Bunga shubham yo'q, — dedi podpolkovnik. — Ammo katta pul manaman degan to'g'riso'zniyam yo'ldan ozdiradi. Shuni bilasanmi?

— Ishonmasangiz, kanallaringiz orqali tekshirib ko'rishingiz mumkin, — dedi Mirsoli xafa bo'lgan kabi qovoqlarini uyib. — Bu ish qo'lingizdan keladi.

— Ha, bo'pti, sen yutding, — deya podpolkovnik hiyla chehrasini ochib, Mirsolining yelkasiga qoqdi. — Senga ishonaman. Lekin… Bilasan-ku, kasbim shunaqa. Hammadan shubhalanishga o'rganganman. Xo'sh, endi nima qilmoqchisan?

— Siz nima maslahat berasiz? — savolga savol bilan javob qaytardi Mirsoli. — Har holda aka-ukaday bo'p qoldik shekilli?

— Albatta, albatta, — dedi podpolkovnik oynadan tashqariga nazar tashlab. — Sen bilan endi o'ligimiz ham, tirigimiz ham bir, okasi. Shunday ekan, birga ishlaymiz-da-a? Nima deysan?

— Qanaqa ish bermoqchisiz bu safar?

— Bu safarmi?.. — podpolkovnik birpas o'ylanib turdi-da, o'rnidan turdi. — Menga qara, o'sha merganligingni tashla endi! Uning o'rniga menga yordam ber. Yordam bersang, davlat seni dar qo'ymaydi. Hamisha yoningni oladi.

— Nima qilay? Qanaqa yordam?

— Turmaga qaytasan. Ammo doimiygamas. Faqat ish bor paytida o'sha kamerangga kirib o'tirasan. Kamerangni lyuks qildirib beraman. Hamma sharoit bo'ladi.

— Xo'p, nima ish qilaman?

— Mana masalan, bittasi bor. Retsidevist. Bilasanmi bu so'zning ma'nisini?

— Bilsam kerak, — ayyorona kulib podpolkovnikka boqdi Mirsoli. — Aytavering!

— Xullas, shu dayusni yaqinda tutib kelishdi. Atigi bir oygina qochqinda yurgan-u, uchtasini tinchitgan. Sira bo'yniga olmayapti iflos.

— Men nima qila olaman?

— Senmi? Tushunasan, biz jinoyatchini qiynab, zo'rlay olmaymiz. Shafqatsizlarcha kaltaklashgayam haqimiz yo'q.

— Men uni kaltaklashim kerakmi?

— Ha-da, bayonnomaga qo'l qo'ydirib bersang bas, hammasi joyiga tushadi. Qo'lingdan keladi, bilaman. Faqat yo'q dema. Bizga yordam bersang, hech qachon tashlab qo'ymaymiz. Ishlaringga hech kim aralashmaydi. Basharti qo'lga tushgan taqdiringdayam o'zim kafil bo'laman. Yo menga ishonmaysanmi?

Mirsoli yalt etib podpolkovnikka tik boqdi. Nega bunday qaradi, o'zi ham payqamadi. Hoynahoy, boplab aldaganidan podpolkovnik beixtiyor gap ochib qoladigandek tuyildimi, sergak tortdi. Qoshlarini chimirib, ovozini pasaytirgan ko'yi zo'rg'a javob qila oldi.

— Ishonaman.

— Unda rozi bo'l, uka! Hali yoshsan, agar xohlasang, kelgusida militsiya maktabida o'qishingga yordam ham berishim mumkin. Bu qo'limdan keladi.

«Bir kamim senga hamkasb bo'lishmidi? — ko'nglidan o'tkazdi Mirsoli javob berishga shoshilmay. — Shunaqa bo'lgandan kallamni olib tashlay qolarman. Militsiya maktabida o'qitarmish. O'rgildim sendaqa tulkilardan! Eh, bundan qochib ketib bo'lmasa. Bir hatlab topvoladi. Majburman-da rozi bo'lishga! Aks holda ishimga aralashadi, orqamdan hamtovoqlarini jo'natadi, qamatishga urinadi. Xullas, nima qilib bo'lmasin, poyimni qirqish ilinjida bo'ladi. Yaxshisi, arqonni uzun tashlayman. Kallasi borlar shunday yo'l tutishadi. Uyog'i bir gap bo'lar. Va'da beryapti-ku!..»

— Roziman, — dedi Mirsoli boshini ko'tarib. — Kaltaklash bo'lsa, kaltaklash-da!

— Juda soz, — dedi podpolkovnik kaftlarini bir-biriga ishqalab. — Xohlasang, yaxshi gap bilan qo'l qo'ydir! Bu sening ishing! Xullas, shu ishni boplaysan-u, ana undan keyin vataningga borib dam olib kelasan. Samolyotga chiptani o'zim to'g'rilayman. Yo sog'inmadingmi yurtingni?

— Nega endi?.. Sog'indim.

— Bo'pti, bugun menikida yotib qol. Ertaga birgalashib turmaga jo'naymiz. Ma'qulmi?

— Ma'qul.

— Qo'lni tashla, o'g'il bola!..

Oradan bir necha daqiqa o'tib ular podpolkovnikning mashinasiga o'tirib, yo'lga tushishdi.

* * *

Bugun turmadagi manzara Mirsolini hayratdan yoqa ushlashga majburlagudek edi. Soqchilar, nazoratchilar unga jilmayib boqar, yoshi ulug'lari ham qo'l berib xuddi qadrdonlar kabi so'rashib o'tardi.

«Meni kattakonlardan deb tanishtirishdimi nima balo? — o'ylardi u kameraga kirarkan. — Hammasining qo'li ko'ksida. Tinchlikmikan? O'h-o', kamerani mehmonxona nomeridanam o'tkazishvoribdi-ku zang'arlar! Televizor, divan-kreslo, dushxonalargacha tashkil qilib tashlashibdi Qoyil-e! Boshqalargayam shunaqa sharoit qilib berishsa bo'lmasmikan? Ha-a, jinoyatchilar haddidan oshib ketishadi-da! «Baribir lyuks kamerada o'tiraman-ku», deb bilgan qandlarini yeyaverishadi. Umuman, bunaqa sharoit Amerikada anchadan beri borligini eshituvdim. Mahbuslar shohona kameralarda o'tirishini aytishgandi. Kim bilsin? Balki ularda vaziyat boshqachadir. Xudo biladi. Asosiysi, bu badbo'y joylarda uzoq ushlanib qolmasam bas. O'zimning ishimdan qo'ymasin! Qiziq, boy bo'lishga bo'ldim. Endi qanday bo'larkin? Haddimdan oshib ketmasmikanman? Nima qilsam bo'ladi? Uylanaymikan? Pulim ko'p-ku! Manaman degan qiz jon deb tegadi. Ha, hozirgi qizlarni yaxshilab tanivoldim. Ularni erkakning puligina qiziqtirarkan. Mayli, qiziqtirsin, ammo erkakni er o'rnida ko'rsin. Gap qaytarmasin!.. Yo'q, oldin qishloqqa boraman. Zarinaning uyi yonidan bir marta «Jip» haydab o'tmasam, armonim ichimda qoladi. Puldor qanaqa bo'lishini bir ko'rib qo'ysin! Ajabmas yuragi kuyib ketsa. Kuyadi. Alami keladi baribir. Afsuslanadi. Ha, xuddi shunday qilaman. Podpolkovnikka aytaman, haydovchilik guvohnomasiniyam, mashinaniyam to'g'rilab beradi. Prokuror-ku nima qilgandayam! Bir og'iz gapiga mashina bilan guvohnomadan dasturxon tuzab oldiga qo'yishadi. Eh, tezroq kelsaydi o'sha kun! Maza qilardim. Aysh qilardim, yallo qilardim!..

Ana shunday xayollar bilan kunni ham kech qildi. Soat taxminan kechki o'ndan oshganda, kameraga basharasi tanish nazoratchi kirdi. Bu o'zidan uch-to'rt yosh katta. Turmadagi mahbuslar faqat shu nazoratchdan cho'chirkan. Hech qanaqasiga u bilan til topishib bo'lmaskan. O'ta johil va tiliga qattiq nazoratchi ekan. Shunday bo'lsa-da, Mirsoliga hech qachon qattiq gapirmagan. Aksincha shu nazoratchi boshqalariga nisbatan muloyimroq muomala qiladi. O'zi ham sportchi bo'lgani bois, Mirsolini hurmatlasa kerak…

— Xo'sh, bratishka, — dedi nazoratchi kamerani boshdan oyoq kuzatib olib. — Kamera yoqdimi? Kamchiliklar yo'qmi?

— Chidasa bo'ladi. — dedi Mirsoli atayin sovuqqonlik bilan. — Baribir uyda yashagan yaxshi.

— To'ppa-to'g'ri, kallasi bor odam jinoyatga qo'l urmaydi. Tinchgina uyida o'tiradi. Nima deding?

— Haqsiz, brat, — dedi Mirsoli ham yarim ruschalab. — Xuddi shunday qilish kerak.

— Yangi ishga tayyormisan? — so'radi nazoratchi. — Aytgancha, tanishmabmizam. Kel, tanishvolaylik! Men Ruslanman.

— Men Sasha! — dedi Mirsoli nazoratchiga qo'l cho'zarkan. — Sasha Krutoy!

— Familiyang shunaqami?

Mirsoli darrov tushundi. Nazoratchi gapni aylantirib, nimalarnidir bilib olmoqchi. Hoynahoy, Mirsolidan ham shubhalanyapti.

— Yo'q, — dedi Mirsoli yanada sovuqqon ohangda. — «Panyatkali»lar orasidagi taxallusim shunaqa.

— O', senam o'shalardanmisan? Nega unda turmadamassan?

— Boya aytdim-ku, kallasi bor odam tinchgina uyida yashaydi.

— Mayli, o'zing bilasan, — dedi nazoratchi asabiy lab tishlab. — Karoche, hozir ishni boshlaysan. Mana bayonnoma. Mahbusning ismi Vasya. Laqabi «ubiysa». Ma'nisini bilsang kerak?

— Nima farqi bor? — dedi aftini bujmaytirib. — Mening ishim laqab ma'nisini topishmas-ku! Yo adashdimmi?

— Adashmading, — dedi nazoratchi tirjayish qilib. — Yosh bo'lsangam ko'pni ko'rganga o'xshaysan. Malades! Xullas, mana shu qog'ozga imzosini qo'ydirasan. Bilib qo'y, imzo albatta qo'yilishi shart. Ish yaxshi bitsa, «ubiysa» kamida yigirma yil qo'shimcha muddat oladi. Tushuntira oldimmi?

— Ha, — dedi Mirsoli Ruslanning dimog'dorona gap ohangi joniga tega boshlaganini yashira olmay. — Ketdik, tezroq ishni bitiray!

— Yur, qahramon, qancha tez bitirsang, shuncha tez ketasan.

* * *

Mahbus aytgan, ta'riflaganlaricha bor ekan. Baland bo'yli, yo'g'on, birovga qaraganda, afti bujmayib, nafratini oshkor etib turarkan. Ammo Mirsoli uning tashqi ko'rinishidan qo'rqish uyoqda tursin, seskanib ham qo'ymadi. Kameraga kirgandayoq bildiki, «ubiysa» kuchli og'riqni ko'tara olmaydi. Aniq nuqtasiga zarba to'g'ri borib tushsa, darrov yon berishi sezilib turibdi.

— Senmi menday odamni aybiga iqror qiladigan? — so'radi yotgan yerida mahbus. — «Bolshoy» o'g'irlagan «abshak» pullarini olvolib, kuchayib qoldingmi? Kimsan o'zing?

— Qanaqa «abshak»? — so'radi Mirsoli mahbusning sovuq muomalasiga e'tibor bermay. — Tushunmadim.

— Nimani tushunmaysan? «Bolshoy» nomardlik qildi. Ko'pning haqini o'g'irlab senga bervordi. «Bratva»da alami bo'lsa, ochiqchasiga jang qilishi kerak edi. U pullarni turmadagi «bratva»larga sarflardik. Mana, yo'q. O'z boshiga o'zi yetdi. Ammo bilib qo'y, «Topor» seniyam yaqin orada topadi. Adabingni beradi. Obro'ying borida unga pullarni topshir, bola! Bugun melisalarning teshasini chopish niyatida mening oldimga kirganingam qo'shimcha bo'ladi. O'yla, bola, o'yla!..

— «Topor» kim? — so'radi Mirsoli sergaklanib. — Qanaqa odam?

— Umi? — mahbus asta o'rnidan qo'zg'alib yonboshlab oldi. — Shaharda hozir undan o'tadigan zo'r yo'q. Qo'lini uzatsa, hammayoqqa yetadi. Uqdingmi, nodon?

— Mayli, — dedi Mirsoli hafsalasi pir bo'lib. — U bilan o'zim gaplashaman. Hozir o'rningdan tur yaxshilikchasiga! Yo belangimisan? Borib turg'azib qo'yaymi?

— Kuching yetarmikan? Qani, kel, turg'az, tirrancha! Kelmaysanmi?

Mirsoli hech qachon yotgan odamni kaltaklashga o'rganmagandi. Tepasiga yaqin bordi-da, qo'llarini musht qildi.

— Uchgacha sanayman. Turmasang, qasamimni buzishga majburman!

— Nima? Hali sen menga buyruq berasanmi? Sen-a?

Mahbus jonholatda o'rnidan turdi-da, Mirsolining yoqasiga qo'l yubordi. Biroq ulgurmadi. Birinchi kalla zarbasidan qalqib karavotga o'tirib qoldi. Shu zahoti burnidan qon keta boshladi.

— Xo'sh, erkakka o'xshab turasanmi o'rningdan-yo'qmi? — xezlanib so'z qotdi Mirsoli. — Seni ogohlantirdim-ku, turmasang, qasamimni buzishga majbur bo'laman!

Mahbus burnini ikki kafti bilan changallagancha o'rnidan turdi. Zarba kuchliligidanmi, u Mirsoliga tan berib bo'lgandi. Shuning uchun yerga engashgan ko'yi to'ng'illadi.

— Baribir qo'l qo'ymayman qog'ozga! Ovora bo'lasan! O'sha melisalaring yuguraversin!..

Keyingi zarbalar ketma-ket mahbusning bo'yni va yelkadan pastrog'iga yo'llandi. «Ubiysa» chalqancha yiqilib, yotgan yerida tipirchilay boshladi.

— Xo'sh, davom etaymi? — so'radi Mirsoli uning tepasiga yaqinlashib. — Ishon, keyingilari narigi dunyoga jo'natishi aniq. Nahotki yashaging kelmayotgan bo'lsang?

Mahbus bu gaplarni eshitgani hamono, ikki qo'lini baland ko'tarib, rozilik belgisini berdi. Mirsoli darhol qo'lidagi qog'oz va ruchkani unga tutqazdi.

— Bo'l tez, — shivirladi u mahbusga alam aralash tikilib. — Sen bilan pachakalashishga vaqtim yo'q.

Mahbus mulla mingan eshakdek yuvosh tortib, o'tirgan holda bayonnomaga imzo qo'ydi va qayta Mirsoliga tutqazdi.

— Bu boshqa gap, — dedi Mirsoli. — Bo'larkan-ku, erkak! «Ubiysa»ymish-a tag'in! Ha, boyagi gapingga javobni eshit. «Topor»ingni albatta o'zim qidirib topaman. Natijasini senam albatta eshitasan. Eslab qol, men «Sasha Krutoy»man. Bu nom bir umr esingdan chiqmasin! «Bolshoy»ning xunini to'laydi o'sha «Topor»ing!

Mirsoli so'nggi bor mahbusga qarab oldi-da, borib kamera eshigini mushtladi.

* * *

Podpolkovnik kutib turgan ekanmi, kameraga kirgach, zum o'tmay yetib keldi.

— Barakalla, mergan, — dedi u Mirsolining yelkasiga qoqib. — Boplabsan! Qani qog'oz?

— Mana, oling qog'ozingizni, — deya qo'lidagilarni podpolkovnikka tutqazdi Mirsoli. — Ochig'i, o'sha marazni do'pposlaganimdan sira afsuslanmadim.

— Nega? — unga hayrat aralash boqdi podpolkovnik. — Tinchlikmi?

— Ifloslardanakan. Kirganimdan qo'rqitishni boshladimi-ey, qayoqdagi gaplarni gapiradimi-ey! Karoche, asabimni egovlab tashladi.

— Sen tengi yo'q mutaxassissan, — dedi podpolkovnik Mirsoliga havas bilan tikilib. — Biror terma jamoaga biriktirib qo'yaymi? Dunyo kezarding…

— Kerakmas, — dedi Mirsoli podpolkovnikning so'zini kesib. — Yaxshisi, menga bir masalada yordam bervorsangiz, xursand bo'lardim.

— Xo'sh, qanaqa masala? Gapiraver, uka! Sen bilan aka-ukadek bo'p qoldik. Gapir!

— Birinchisi… Menga haydovchilik guvohnomasi juda zarur. O'qiy desam ko'p vaqt ketib qoladi. Ishonsangiz, sizning yordamingiz bilan yangi «Jip» sotvolib, qishlog'imga bormoqchiydim.

— Bu yerdan «Jip»da ketib bo'lmaydi-ku! Uzoq-ku!

— Biz taraflardayam kanallaringiz boridi shekilli adashmasam! Toshkentda masalan…

— Toshkentda og'aynilar yo'q emas. «Jip» kerak desang, qo'ng'iroq qip qo'yaman, borishingga hujjat-pujjatiminan taxt qip qo'yishadi.

— Guvohnoma-chi?

— Uni shu yerning o'zida to'g'rilaymiz. Ikki soatda taxt bo'ladi, mergan! Qayg'urma! Shu xolosmi ishing?

— Yo'q, — dedi Mirsoli yer chizib. — Yana bir iltimosim bor.

— Ayt, uka, ayt!

— Bitta ishlatilmagan vintovka kerak.

— O', bu juda jiddiy masala.

— Nima, iloji yo'qmi topishning?

— Sen uchun topamiz, — birpas o'ylanib turgach, podpolkovnik qayta jonlandi. — Faqat soqqasini berish kerak. Har holda qurol. Juda qaltis ish bu.

— Soqqasini o'zim beraman. Qurolni… Qaytib kelganimdan keyin to'g'rilab bersangizam bo'ladi.

— Nima, tag'in birovning payiga tushdingmi?

— Yo'q, — dedi Mirsoli «ubiysa» aytgan gaplarni tiliga ko'chirishni istamay. — Aytgandim-ku, o'zimning ishim bilan shug'ullansam buyog'iga… Harqalay, bir umr turmada mushtlashib kun o'tkazmayman-ku!

— Yaxshi, — dedi podpolkovnik. — Buyog'iga sen bilan biz hamkorlarmiz. Nimaiki ish qilsak, maslahat bilan qilaylik. Faqat hamsha tilingga ehtiyot bo'l!.. Xullas, yurtingga borishing bilan men bergan odamga uchraysan. Mashina hujjatlari bilan birga seni kutadi. Guvohnomani indinga qoyillatamiz. Faqat menga suratingni, pasportingni berib qo'yasan!..

Podpolkovnik bu safar Mirsoli bilan quchoq ochib xayrlashdi. Chiqib ketayotganda ham Mirsoli uni zimdan kuzatdi.

Podpolkovnik mamnun edi.

* * *

Cho'ntak qappaysa, tanish-bilishlar bo'lsa, ish bitirish chikora ekan. Mirsoli Toshkentga uchib kelib, juda qisqa fursatda yarqiragan «Jip» ruliga o'tirgach, bunga yana bir karra amin bo'ldi. Kambag'allikda suyagi qotgan bo'z yigit xuddi yettinchi osmonda parvoz qilayotgandek suyunar, yuragi hapriqardi. Ayniqsa, boshqalar u tomonga havas aralash boqishganda, bir sevinchiga ming sevinch qo'shilar, yaqindagina mana shu qo'llari bilan odam o'ldirganini ham unutgandi.

«Men qilayotgan ishlarimdan sira afsus chekmayman, — deya o'ylardi qadrdon shaharga kirib kelayotganda mashina ruliga kaftlarini ura-ura. — Zo'r bo'laman dedimmi, bo'lyapman. Otam rahmatli «yolg'izning yori xudo», deb behuda gapirmaskan. Mana, ishlarim silliqchasiga bityapti. Tanishlar ham topila qoldi. Buning nimasi yomon? Zarina tashlab ketdi. Xo'sh, nima bo'pti? Bugun ko'radi boy qanaqa bo'lishini. Ichi yonsin, kuysin, alamidan yoqasini tishlasin…

U yashagan tumanga kiraverishda avtohalokat sodir bo'lgan shekilli, yo'lni to'sib qo'yishibdi. Allakimni talato'p odam o'rab olibdi. Aylana atrof melisalarga to'libdi. Mirsoli majburan mashnasini to'xtatdi-da, olomonga yaqin bordi. Bordi-yu, qandaydir tanish ovozni eshitib, hovliqqancha o'zini ichkariga urdi.

Bir qiz uv tortib yig'lar, engashib olganidan yerda kim yotganini ko'rib bo'lmasdi.

— Zarifa? — qizni orqadan turib ham tanib, Mirsoli qichqirdi. — Zarifa! N-nima bo'ldi?

Qiz boshini