QIMORGA TIKILGAN AYOL.. 7-qism.
- Кaрсиллаб ук отилади, кулогинг битиб колмасин.Дархакикат, Анна Сергеевна туппончани чакконлик билан уклади-да, когоз нишонга кетма-кет yк узди: биринчи, иккинчи, учинчи...Лобар кулорини махкам беркитиб, кичкириб юбормаслик учун лабини тишлади. Ук каерга тегаётганини курмасди. Назарида, деворга урилган уклар визиллаб ортига кайтаётгандек эдн.- Мана шунака, - деди Анна Сергеевна сунгги укни отиб булгач. - Энди сенинг галинг.У янги укцон олиб, туппончага жойлаштирди-да, имлади.- Ундан кура карта ургата колинг, - деди Лобар.- Кимордан кура, ук отиш канчалик осон эканлигини билганингда эди... - Анна Сергеевна туппончани стол устига куйиб, Лобарни бурчакдаги курсилар сари етаклади. - Туппонча кулингдами, демак, каерга ук узишни биласан. Билганинг учун хам кулингга курол оласан. Баъзан иккиланиш булади: отсамми, отмасамми? Бирок бу иккиланиш киморникига Караганда юз баравар енгил кечади. Акли жойида одам бирон кишига бекордан-бекорга ук узмайди. Касди борки, аввалдан режалаштириб, кейин отади. Кулингдаги карталарни эса бунга киёслаб булмайди. Сен ракиб билан эмас, унинг кулидаги карталар билан жангга кирасан. Карталар хар кул турланади, дакика сайин тусланади. Биргина эътиборсизлигинг туфайли узингни, минглаб чакирим наридаги азиз кишингни, кайта тикланмас бахтингни курбон килишинг мумкин.- Сиз бирон марта ютказганмисиз?- Хдкикий кимордами? Йук, мен киморда иштирок этмаганман. Шунчаки уйинларда ёки сафарга чикканимда биронта хамрох топиб синаб курардим. Албатта, ютардим. Шомил хам киморда хар доим ютиб келган. Агар бахс бойлашсак, мен Шомилни ютишим мумкин. Х,акикий киморларда шогирдим ютказмадими, бундан чикди, мен хам ютказмайман.- Йук, Анна Сергеевна, барибир Шомил аканинг тенги булолмайман. Оддийлигимча коламан.- Шомил хам бир вакглар оддий инсон эди. Хаётнинг узи ундан такрорланмас шахе яратди. Менимча, сенинг кисматинг хам шундай булади. Дали курасан, икковингнинг юлдузинг турри келиб, ажойиб эр-хотин буласанлар. Бу юришинг, фикрлашинг канчалар тор эканлигини кейин тушуниб етасан.- Туррисини айтинг, Шомил ака одам улдирганми?- Сен хам одам улдиришинг мумкин. Ким айтолади "Х,еч качон одам улдирмайман" деб?! Куй, мен сенга Ира хакида гапириб берай. Нега у Шомилнинг шафкатига учраган? Шомил булар-булмасга хеч кимнинг бурнини конатмайди. Хусусан, шунча айби була туриб, Ирани хам чертмаган. "Сени кечиришимга учта сабаб бор, - деган у Ирага. - Биринчидан, аёлсан. Иккинчидан, мен Россияга мехмон, сен мезбонсан. Учинчидан, карисан". Акс холда уни аллакачон отиб ташларди. Аммо, лекин уч сабаб умрбод кечиришга важ булолмайди. Курасан, бир кун келиб Ира яна кушмачиликка кул уради ва Шомилнинг уклари унинг чиркин куксини ралвир килиб ташлайди.Лобар Анна Сергеевнага ачиниб каради. У дакки еган кизалокдек муетайнб колганди. Гаплари "Х,али акам келсин, безоридан учимни олади" кабилидаги бегубор болалик дардларни хам эслатарди. Анча утирганларидан сунг Лобар:- Хуп, отсам ота колай, - деб туппончага якинлашди.Анна Сергеевна ички бир хайрихохлик билан куролдан фойдаланишни тушунтирди. Лобар нишонга карата пала-партиш ук узар экан, хар тепкини босганда кузларини юмарди.*
*Изg'иринли кунлар келди. Анна Сергеевна дераза олдида хаёл суриб турарди. Унинг хиргойи килаётганини эшитиб, жилмайиб куйган Лобар "Опера-балетни эслаб армон килса керак, бечора", - деб хаёлидан утказди.- Ё, парвардигор! Бугун кайси сана? - Анна Сергеевна тусатдан таквим сари шошилди. - Уч кун колибди-я! Уч кун!..Лобар кузларини жовдиратиб караган эди, Анна Сергеевна кулиб юборди.- Мияси суйилган кекса хотинни кечир, жонгинам. Х,ар йили йигирманчи октябрда операга тушаман. Азбаройи худо, сен билан андармон булиб, кутлур куннинг якинлашганини хам сезмай колибман-а! Тасаввур киласанми, Москва йигирманчи октябрь куни хеч качон операдан бенасиб килмайди. Каердадир, хеч булмаса биронта урта мактабда менинг ёшлигим кайта тирилади.Анна Сергеевнанинг хурсанд булганича бор экан. Йигирманчи куни Шомилнинг йигитлари хам уни табриклай бошлашди. Шомил хам етиб келди. Гуё киморлар маликасининг юбилейи булаётгандек хамма шод эди...Алламахадца Лобарнинг эшиги такиллади. Эшик тагида Шомилни курган Лобар каловланиб колди.- Эртага сен х.ам борасан, - деди Шомил. - Эшитдим, отишни урганиб олибсан. Мана, револьвер. Энди сен билан очик гаплашиб олсам булади. Лобар, бизнинг душманларимиз бор. Аммо бундан ёмон одамлар эканмиз, деган хулоса чикарма. Ёмонлар улар, масалан, Маловер тудаси ва шунга ухшаш жиноий ва ножиноий гурухлар. Биласанми, энди сени куйиб юборсам, туппа-тугри Маловер тудаси кулига тушасан. Чунки улардан сени тортиб олганим учун шу хафта тиш кайраб булишди.- Шомил ака, улар эримга зиён етказишмайдими? Ахир, ютиб олинган хотин кулларида эмас.- Бу эрингнинг айби булолмайди. Уша ношуд кимса килрилирни килди, тамом. Бугун эрингнинг хаёли билан эмас, узингни уйлаб яшашингга тутри келади. Душманлар эрингни эмас, сени нишонга олишганини тушун. Анна Сергеевна жуда хлссиётли инсон. Опера деса узини йукотиб куяди. Йигирманчи октябрь - у илк марта катта сахнага чиккан кун. Бирок бу сананинг мотамга айланишини истамайман. Кулингдаги револьвер олти укли, калта ствол, аёлларбоп курол. Анна Сергеевна операга хеч качон курол кутариб бормайди, лекин бу сафар баъзи эхтиёт чораларини куришга мажбурман. Мени тушундинг-а?- Тушундим, иккимиз хам эхтиёт булишимиз керак.- Таган хар нимадан чучиб юрма, - деди Шомил кетаётиб. - Улар одам угирлашдан бошка ёвузлик килолмайди. Туппонча укталсанг бас, кочиб колишади.Эрталаб Анна Сергеевнани курган Лобар таниёлмай колди. У ун ёшга яшариб кетган эди... Йигитлардан бири "Жигули" кутаётганини айтганида соат миллари унни курсатиб турарди. Анна Сергеевна яна бир марта кузгуга узини солгач, Лобарни эргаштириб ховлига чикди. Хрвлидаги кучуквачча пурим аёлларни таниёлмай ириллади.- Йулда хеч кимга киё бокмаймиз, - деди Анна Сергеевна машинага утиргач. - Биров шилкимлик килади, биров чалгитмокка уринади... Москва - менинг шахрим. У ерда мен хаммага керакман. Хдтто, манфур кимсаларга хам."Жигули" Москвага бошка йулдан кирди. Лобар улур шахарни илк марта завкланиб томоша килиб борди. Бир канча бинолар телевизор оркали таниш эди, уларни уз кузи билан кураркан, негадир, иккинчижахон урушини эслади. "Балки бир вактлар бобомлар шу кучадан утгандир, - деди ичида. - Нималарни уйлаган экан? У вакгда одамлар канака булган экан?.. Мафия, Шомил акага ухшаш сирли кишилар качон пайдо булдийкин?..".Милиция ходимлари кайсидир светофор остида Лобарга зимдан караб куйишгач, хаёллари тузриди. Сумкачасидаги туппончани уйлаб, юраги дукиллаб урди. Машина юриб кетгач, енгил тин олиб, ортига угирилди. Назарида, орган ходимлари хамон Лобардан куз узишмай хайкалдек котишган эди. "Машинада утириб шунча куркиб кетдим- а?!" - уйлади Лобар."Жигули" икки каватли супермаркет каршисида тухтади-да, аёлларни тушириб, муюлишда куздан йуколди. Анна Сергеевна Лобарни йулнинг нариги томонига бошлади. Телефон уйчалари ёнидан чапга кайрилишгач, уч каватли бино эшигига рупара булишди. Маиший хизмат уйида кандай ишлари борлигини тушунмаган Лобар савол беришга журъат этолмай учинчи каватгача кутарилди.- Шомилнинг буйрурини бажарамиз, - деди Анна Сергеевна, - начора, зоримиз бор...Четдаги хонада уларни тикувчи йигит кутиб олди. Шкафни очиб, галати, рудапосифат плашлар ва чиройли шляпаларни олиб берди. Бир зумда икки аёл бошка киёфага кирди-колди.Иккинчи каватга тушганларида Лобарнинг кулогига сехрли сузлар чалингандек туюлди. Бу сузлар жуда хам ёкимли, дилтортар, соринчли эди.- Эшбой, - деди хизматчилардан бири, - нос чекмаганимизга неча кун булди?- Кирк бир кун, - жавоб берди шериги. - Жиззахнингоносини сориндим
, улай агар...Дархакикат, хизматчилардан иккитаси узбек булиб, узаро гаплашишаётганини Лобар эшитиб колганди. Илкис тухтади-ю ортига каради: жуда-жуда узбекча гаплашгиси келди... Аммо Анна Сергеевнадан ортда колиши, дуч келган нотаниш одамлар билан валаклаши мумкин эмасди. Кучага чикиб, яна супермаркет томон утишди. Мижоз кутаётган таксилар колиб, Анна Сергеевна утган- кетган машиналарга умидвор карай бошлади.- Айтиб куяй, - деди у Лобарга куз кирини ташлаб, - узбеклар билан гаплашилмасин. Мен узбекча тушунмайман. Ким билади дейсан, Тошкентдан ёлланган одамга дуч келиб колмайлик.- Ташвишланманг, Анна Сергеевна.Лобар "бунга хакким йук, турри айтасиз", деб кушимча килмокчи эди, буизига нимадир тикилди. Шу пайт утиб бораётган таксилардан бири тухтаб, орка уриндикка утиришди. Машина жойидан жилган хам эдики, йулакдан шошиб кетаётган ёшгина жувон Лобарнинг кузига иссик куринди. Кишки кийимларда анча узгариб кетган булса- да, юришидан, кош-кузидан таниди: бу - синфдош дугонаси Зилола эди.- Э, дугонам-ку! - кичкириб юбораёзди Лобар. - Тухтанг, тухтатинг машинангизни!Анна Сергеевнанинг ранги окариб кетди. Базабдан титраб-какшаб:- Йук! Тухтама! Тезлигингни ошир! - деб амр килди. Сунг Лобарга илк марта кахрли нигохлни кадади. - Бу нима килганинг, Лобар?! Мен бир йил кутган кунни расво килмокчимисан?- Анна Сергеевна, у менинг энг якин дугонам. Россияга келишимга сабабчи булган инсон. Нега тушунмайсиз, унинг маф... хеч канака гурухларга алокаси йук. Менга ёмонлик киладими? Менга-я?! Сиз дугонамнинг канакалигини билмайсиз-да. Эх, энди уни каердан ахтараман?!Лобар оркага каради-ю, хаёлига келган фикрдан таскин топди. Зилола Москвадаги супермаркетда ишлаймиз, деганди, демак, анави супермаркетда!- Нима, сен туристмисан? - койишда давом этди Анна Сергеевна.- Ё мардикормисан? Балки мухожирдирсан?.. Бе-е, сафсата! Сен кулсан!.. Жонингни, номусингни саклаб колган инсонга камоли эхтироминг шу кадар кучли булиши керакки, хизматини кул каби адо этишинг, чизган чиз№идан чикмаслигинг лозим. Ё, нотукрими? Йук, мен эркин кушман, хохлаган вактимда уйдан чикишим, мехмонга боришим, юртимга кетишим мумкин, деб айтоласанми? А?!- Ахир, Анна Сергеевна...- Бас! Нонкурлик килма. Х,озир бунинг мавриди эмас. Качон... рухсат берса, дугонангни ахтарасан, уйингга кетасан. Шунча йил яшаб мен журъат этолмайман, сени кара-ю!Театр биноси олдида одамлар куймаланишарди. Анна Сергеевна узини босиб олди. Хрвуридан тушганини билдириш учун Лобарга жилмайиб карар, енгил ух тортар, узини дунёдаги энг бахтли аёл деб хисоблайдиган хотинлардек шодликдан керилар эди.Бирок Анна Сергеевна гох кайгу, гох кувончга тулиб, шундай берилиб томоша килдики, Лобарнинг энсаси котди. "Мен нима ташвишдаман, буники нима? - уйлади алам билан. - Театр учун яшайди. Вахоланки, хаётда театрдан мукаддас нарсалар куп. Зилола билан икки ориз гаплашиб, узим хакимда уйдагиларга хабар бериб куйишни айтиш учун шу сагана театрдан унтасини бериб юборишгаям розиман...".Нихоят, томошалар тугади. Утган соатлар Лобарни кон килиб юборган эди. Шу боис кучага чикканларида анча енгил тортди.- Уч куча наригача юрамиз, - деди Анна Сергеевна. - Умуман, театрга келиб тугри килдинг. Бир вактлар мен шу кучалардан яёв кетардим, келажагим хакида ширин хаёллар сурардим, режалар тузардим. Энди эса куп замонлар утиб кетган... Лобар, мендан хафа эмасмисан? Боя кизишиб кетдим, минг бор узр. Биласанми, худди шундай хато битта оиланинг йук булиб кетишига сабаб булган. Узимни назарда тутаётганим йук, Шомилнинг оиласи хакида гапирмокчиман.Лобар Анна Сергеевнага тикилди: иккала аёлнинг юзидаги гина- кудурат аломатлари учган эди. Улар бир кишининг - Шомилнинг махзун тарихини яккаш туйгу ила вараклашга хозирланганди.- Шомил менгаям, сенгаям кулидан келганича ёрдам берди, - Анна Сергеевна бармогини хавога нукиб гапирди. - Чунки биз мазлумалармиз, зуравонлар кулидан зулм курганмиз. Агар имкони булса, бизга ухшаган яна канча-канча одамларнинг жонига оро киради. Битта ёвузни йук килса, шунинг узи кимларгадир яхшилик булади. Сенга сузлаб берган таржимаи холимда Шомилни Москвага юборганимни айтгандим. Ушанда у мени булгаган кимсаларни топтан ва фотосуратларни талаб килган. Аммо душманларим мени унутиб юборишганига, расмлар хам йуколиб кетганига Шомилни ишонтиришган. Уша кимса яна кандайдир бечора кизни тузогига илинтириб, фахш йулига тортаётганини билган Шомил "Сен, барибир, одам булмас экансан", деб пешонасига ук узган. Ирани эса, узинг биласан, халигача улдиргани йук... Мен Шомилга картани беармон ургатдим. У аввал Чеченистонда, кейинчалик бутун Кавказ буйича тенгсиз киморбозга айланди. Тез орада мисли курилмаган даражада бойиб кетди, атрофига узига ухшаганларни туплади. Киморбоз була туриб, киморга киргин келтирди, кон тукиб, контукилишларни камайтирди... Никох туйи хали-хануз куз унгимда. Шомилнинг хотини
торлик
эди, миллатинг бошка булсаям сенга ухшарди, феъл-атворларингни-ку, айтмайлик. Йил утиб, фарзандли булишди. Ушини курганингдами, ут-олов эди-я, эсиз! Москвага кучиб келган булсам-да, хар йили Грознийга борардим. Шомилнинг никох туйи, урил туйининг гувохл булганимнинг боиси бежиз эмас... Менинг Москвага кайтганимни эски танишларим билмас эди. Шахарда торам яшарди, лекин тогамни суриштиргим келмас, бундан кейин хам якка- ёлгиз, кариндош-уругсиз яшашга ахд килгандим. Аммо кунларнинг бирида театрга кайтгим келиб колди. Анна Сергеевнаман десам собик хамкасбларим хайратдан ёка ушлашини тасаввур килиб, ишхонамга йул олдим. Эшиккаям етолмадим. Каршимдан Лидия исмли аёл чикиб, мени таниди-да, ачиниш-ла хол-ахвол су ради. У турли майда- чуйда юмушларни бажариб юрарди, касбу корига яраша узиям хар нимага бурнини тикадиган нусха эди. Дарров гапни "француз можароси"га бурди ва яхши балерина булганлигимни гапириб, "эркакларнинг пулидан кура санъатнинг пули яхшимасмиди?" деди. Ишонасанми, биров бошимга тукмок билан ургандек гарангсиб колдим. Фотосуратлар аллакачон француз матбуотида маколаси билан чоп этилган булиб, менинг хушторларим куплиги, натижада, театрни ташлаб, енгил-елпи йулга кириб кетганим хакида тухмат килинган экан. Лидия уша журнални олиб чикиш учун изига кайтди. Уни кутмадим. Томоша булгим келмади. Бошимни кайси деворга уришни билмай, дунё кузимга коронру куринган бир вактда Шомилни учратдим. Москвада бунчалар абгор, рухсиз, гуёки улик холда юрганимни куриб таниёлмай колди. Шомил менга тикилиб турди, сунг кузларидан бир томчи ёш думалади. Мен учун буюк булган кудратли инсоннинг йиглаганини ушанда курдим. Кайтиб кузига ёш олмади...Анна Сергеевна румолчасини чикарди. Лобар хикояга кулок солган холда атрофни кузатиб кетарди. Шубхали кишиларни сезмади. "Хужум килишса сумкачамдан туппончамни олишга улгураманми? - узига савол берди у. - Кдндай отаман тирик одамни?..".-
Тириклардан куркиш керак, - деди Анна Сергеевна худди Лобарнинг хаёлини укигандек. - Уликлар бокий оламга рихлат этишади-ю узларидан бир уюм тупрок, бир дунё хотира колдириб кетишади, холос. Шомилнинг хотини ва o'g'lидан хам тупрору хотира колди...Лобарнинг эти жимирлаб кетди. Куз олдига бахтиёр бир оила ва мудхиш хдлокат келиб, ох. тортиб юборди.- Уларга нима булган?- Киморбозлар чаваклаб кетишган, - Анна Сергеевна тишини тишига босди.- Нега чаваклашади? Ёш хотин... онани-я?!- Гудакниям.- Шомил ака кимордан бой бермаган, дегандингиз-ку.- Кимордан ютиш хам фалокат келтиради, шуни билиб куй. Шомил кетма-кет ютаверган-ютаверган. Киморбозлар орасида пул учун хдр кандай кабихликка тайёр кимсалар куп эмасми, бор-будини ютказган бир неча бадкирдорлар тил бириктириб, Шомилнинг оиласидан уч олган. Котиллар орасида Шомилнинг якин танишиям булган. Аслида, Шомил хавфни сезиб, оиласини чекка бир жойга кучиртирган. Бирок ишонувчанлик фалокатга олиб келди.- Уртада бегунохлар улиб кетибди-да, афсус.- Х,а, киморбоз булмаганлар тилида оилага "бегунох" тавсифи берилади, аммо кимор оламида... - Анна Сергеевна бош чайкади.Икки аёл серкатнов йулакка утишди. Одамлар окими уларни бекатгача олиб келди.- Сен Шомилга хотин булишинг керак, - деди Анна Сергеевна.- Бундай килолмайман, - дея Лобар хамсухбатига узрхох нигох ташлади...Шу билан театр куни хайрли тугади.*
*
*Анна Сергеевна таъкидлаганидек, узун киш кечаларида камин ёнида утириб, "Кора карта ракси"ни урганадиган дамлар келди. Кечаю кундуз гупиллаб кор ёгади. Йул четларидаги кор уюми одамни кумиб юборади. Факат ёзда яшашга мулжалланган дала ховлиларда тириклик аломатлари куринмайди. Шомилнинг ховлиси хам бу ердаги бир неча кишки ховлилар каби банд. Гохо Шомилнинг узи хам уч-турт кун туриб кетади. Ертуладан тасир-тусир овозлар соатлаб эшитилади. Лобар бильярдхонага якинрок хонада утиролмайди. Ук овозлари уни яна бир марта бахтсиз килишга кодир булиб туюлади.Анна Сергеевна хакикатан мохир картабоз экан. Лобар уттиз беш хил карта уйинини, юзга якин ютиш усулларини урганиб чиккан булса-да, устозини дорда колдиролмай, хар сафар картанитушунмайдиган нунок ракибга айланарди. Анна Сергеевна карталарни шундай чийлардики, гох пружинани уйнаган каби уйнатар, гох гармон чалган мисол харакат киларди. Лобарнинг истаган карталарини хеч кандай шубха турдирмай тахлаб бериши кимор оламида бошкаларга нон йуклигидан дарак берарди.Кайсидир куни турт киши карта уйнашди. Лобар ва курикчи йигит ярим соат ичида уйиндан шундай холда чикишдики, агар хакикий кимор булганида улар бор-будидан айриларди. Шомил ва Анна Сергеевна ярим кечгача куч синашди. Уйку элитиб, кузи илинган Лобар жарангдор кулгидан утюниб кетди. Шомил куларди... Унинг кулгисида кандайдир бегуборлик, одамнинг рахмини келтирадиган нимадир яширинганди. "У хам мен каби одам, - деди Лобар ичида. - Кисмат туфонларига дуч келмаганида тинч-тотув, бахтли хаёт кечирарди. Москвада улим хавфи остида доимо куролини шай килиб яшамасди. Бечора, Шомил ака!.. Сизга севимли ёр керак. Х,аётда яна оилавий бахт топишингиз лозим. Уша бахт мен булсам-чи? Аллакачон афсонага айланиб колган она юртим хакикатан афсона буладими?! Качонлардир тушимдами, ота-онам бор эди, Узбекистонда яшардим, мен укиган мактаб, дусту дугоналар... Узим хам афсонага айланиб кетаман: бир вактлар Самаркандца Лобар исмли жувон яшаган. Эри билан Россияга пул ишлашга кетган. Ношуд эри уни киморга тикиб, кавказликларга ютказиб куйган. Лобарни кайтиб хеч ким курмаган...".- Лобар, - деди Шомил, - мудраяпсанми? Бориб ухла, эртага овга чикадиган булдик.- Урмонларни кезмаган осиёлик киз, курасан эртага руснинг куркини... - хиргойи килди Анна Сергеевна. Кейин Лобарнинг кулогига шивирлади: - У менга овга чикиш хукукини ютказди. Яна бир ютсам, уни уйланишга мажбур этаман. Кимга дейсанми? Сенга- да, албатта. Нима, Шомилни бегона килайми?!Лобар уялганидан чопиб чикиб кетди. Эрталаб туккизда иккита кора "Жип" ов ишкибозлари хизматига мунтазир турарди. Машиналарга озик-овкат, ичимликлар, ов милтиклари ортилди. Лобар танимайдиган иккита рус овчиси хам чакирилган эди. Бир соатдан ортик юришди. Катта йулдан урмон томон бурилишиб, ун чакиримлар ичкарига киришди. Музлаб колган кичик кул киррогига гулхан ёкишиб, йигма столларни ноз-неъматлар билан тузатишди. Лобар Шомилни ичмаса керак, деб уйларди. Бирок шахсан
хужайиннинг ташаббуси билан хамма, хаттоки, рулдаги кишилар хам стаканларни тулдириб арок ичишди. Лобар уч-турт марта тухтаб, нафас олволди, укчиди, газак килди.- Битта стакан мажбурий, - такрорлади Шомил. - Кейин рулдагилар ва мусулмонлар ичишни тухтатишлари мумкин... Мен Россияни бежиз яхши курмайман! Ох, табиат, табиат...Лобарнинг кузига бутун олам узгача тароват-ла курина бошлади. Арок ичини киздириб, бошига ёкимли сархушлик индирганди. Бир- икки кадам ташлаган эди, чайкалиб кетди. Шомил унинг тирсагидан ушлаб, милтиклар тахлаб куйилган стол томон етаклади. Рус овчилари уттиз-уттиз беш кадам нарига нишонларни урнатмокда эди. Шомил кушотарни уклаши билан овчилар нари кетишди. Г умбурлаган ук товуши Лобарнинг кулотни коматга келтирди, аммо у ихтиёрсиз тарзда куроллардан бирига кул чузиб, зурра