MUHABBAT JILG'ALARI... Bir juft oqqushlar 4 - qism..

MUHABBAT JILG`ALARI: Bir juft oqqushlar...

4 - Qism...

Ish boshqaruvchi, o`sha kungi kelishilgan haqqimizni sanab bergach, Asir nomozini qazo qilmaslik uchun masjidga shoshildik. Farhot aka yo`l-yo`lakay haqqimizni teng taqsimb, bir qizmi qo`limga tutqazdi. Qo`lida qolgan qizmini esa, lablaqi pichirlagancha kundalik ehtiyojlarga sarflash uchun allanimalarni homcho`t, hisoblar. Yuzida huddi ochiqqan bolalariga taom berib, ularni taomlanishimi zavq bilan kuzatib turgan ota ifodasi ravshan tortib ketgandi. Bugungi topganidan qoniqish hosil qildi chog`i, mannun jilmaygancha gap boshladi:

- Mayli menga dasta-dasta doollar bermasin, lekin o`z mehnatim, kuchim bilan beminat topganmi ziyoda qilsin, barakasini bersin...

- Ha... - men ham o`z ulushimni, qanchalik mehnat bilan topganimni o`yladim, o`zimdan fahrlandim va uning so`zlari nechog`lik haqiqatligini teran his qilardim, - To`g`i aytasiz!

Masjiddan chiqgach yo`lni u yuzidagi do`konchadan savdo qildik. Qorinlaq rosa ochiqqandi. Birdonadan yumshoq bolichka oldik.

Bo`lichka yeb bekatda aftobus kelishini kutib o`tirardi. Pulimni tejash uchun, bo`lichkani orasi murabb, asal yoki boshqa mazali narsalar qo`shilganidan emas, oddiy va eng arzonidan olgan edim. Lekan qandaydur yeyayotgan shu bo`lichkam shunaqangi mazali tuyulardi, tarifiga so`z ojiz.

- Rosa mazali ekan. Yana bitta olsam, bo`larkan! -dedim.

Farhod aka bir menga, bir qo`limda polgan bir tishlam bo`lichka bo`lagiga qarab miyg`ida jilmaydi:

- Hoji dadam! - deya gap boshladi yana, - tez-tez takitlaydilar; bazi insonlar, harom-harish boylik to`plashadiyu, uning lazzati tuyolmay o`tib ketadilar... Senlar unday qilmalaring deydilar... Ish qilib haq yo`ldan o`zi adashtirmasin!

``Inshaolloh...``

Ichimda pichirladim. Sizdek do`stga yo`liqtirgan Ollohimga behisob shukurlar bo`lsin!

Aftobus ha deganda kelavermasdi, yo`lini poylab hayol surardim Farhod akani bazi-bazida ayib qolaydigan purmano so`zlari, anovi kishilarni urmay so`kmay saboq berib qo`ygani eslardim.

Ziyoli Alijon domla, so`z topolmay qoldi, ayoli esa haq so`zning zalvoridan ko`zlariga yosh oldi. Hartugul kechirim so`rashga jurat etibdilarmi, demak insoniy tuyg`ulardan mosvo emas ekanlar! Balkim shu uchun Farhod aka osongina kechirib qo`yaqoldi. Lekin men shunday bag`ri kenglik qila olamanmi! Qayta uchrashib qolsam qanday munosabatta bo`laman!

- Tinchlimi hayol surib qolding?

- Haligi do`kon omboriga yuk tushragi 4, 5 marotaba kelganmiz. Endi asil ho`jayinlari, anovi odam ekanligini bildik! Balki ish boshqaruvchi chaqirib qolsa bormizmi, yo`qmi deb o`ylab o`tirgandim?

- Albatta boraveramiz!

- Bizga tuhmat qilgan odamlarga yan hizmat qilganiya?

- Kechirdik deb aytdikku?

- Bilmadimu, kechirgan bo`lsam ham qalbimni bir chetida ularni yomon ko`rib qoldim, dushmanimni ko`rishga toqat qilolmasam kerak!

- Akbar bir nasihatim, senga yomonlik qilganlarni kechirib qo`yaver. Ilojing bo`lsa yaxshilik qil, juda bo`lmasa yaxshilik tilab qo`y. Hudo diliga solsa, bir kun seni ham yaxshi ko`rib qoladi. Aslo dushman nazarida qarama, dushmanlik qiluvchilarni Hudo ham hushlamaydi...

Ohirgi gaplari hamon yodimda. Huddi kelajakni oldindan sezgandek aytan ekan.

Orada bir yarim yilcha vaqt o`tgandi. O`qigan soham bo`yich ish izlab, yarmarkada topdim. Taqdir taqazosini qarangki, bir vaqtlar bizga tuhmat qilgan kishilarga qarashli korhona ekan. O`sha ayol, Odinaxon To`ychiyevna! Meni ko`rdiyu darov tanidi. Biroz hijolat tortib qarshiladi.

U paytlar Farhod aka mardikorli qilmay. Ishlari yurishib, yuk mashinasi haydayotgandi. Men ham qarzlardan qutilib, endi erkin nafas ola boshlagandim. Ayol meni ko`rganidan hursandligini aytdi, Farhod akani surishtirdi. O`sha vaqtdagi nohush holat uchun yana bir bor uzur so`ragan bo`ldi. Ish izlab kelganimni bilgach, mendan ham yoshi katta, tajribali muttahasislar bo`lishiga qaraman. Sinov muddati bilan ishga qabul qildi. Shukur sinovdan o`tib, muntazam ish o`rniga ega bo`ldim. Bu orada chala qolgan o`qishimni qayta tiklab, tamomlab olishimga imkonyat yaratib berdi. Shu tariqa korxona ravnaqiga o`z hissamni qo`sha olish darajasidagi bilim, tajriba ottirib - korxonada, shaxsiy hayotta o`z o`rnimga ega bo`ldim.

Boya aytganimdek Odinaxon To`ychiyevna o`ta qattiqqo`l rahbar, har bir hodim bilan o`ta jiddiy muosabatta bo`ladi. Biroq menga kelganda anchayin yumshab qoladi, balki aybdorlik hissi yoki biror hislatim maqul tushgandur yana bilmadam!

* * *

Uni qutlovidan so`ng, skunat uzoq cho`zilib ketganini o`zim ham sezib biroz hijolat tortdim.

- Qulluq rahmat!

Yana o`shanday jilmaydi;

- Ziyofat qilayotgan ekansizmi? - atrofga yashirin nazar tashlab qo`ydilar, - Yana biz esdan chiqmayligaaa!

``Hazillashyabdimi yoki chindan, u ham bormoqchimi?``

- Ha albatta... Hozirgin yigitlar bilan kechga rejalab turuvdik! -dedim hamon ko`zlarimga ishonmay.

- Ayollarsiza? - uzoq yillik tanishimdek, muloyim ohangda yolg`ondan qovog` uydi, shu asnoda Zulayho opani beliga ohista qo`l qo`ydi, - Yaxshi mas bir ishxonada ishlab, ayollarni ajratib qo`yish...

So`zlarida samimiyat borligini payqab, ko`nglim bir qat ko`tarildi.

- To`g`irlaymiz! -dedi, mamnun bo`lib.

- Bo`lmasa qolgani ziyofatda gaplashamiz, - kafti bilan yelkamni omonat qoqib qo`ydiyu, atrofga burgutdek o`tkir nazar tashladi, - Qani hamma ish-ishiga! -dedi jarangdor ovozda.

Xonimni farmonidan so`ng yo`lakda o`ralashib yurgan ko`pchilik iniga qochgan sichqondek yo`q bo`lib qoldi. Qolganlar ham allanima bilan bant bo`lgandek, g`imirlashardi. Bir zum, kipriklar ostidan, har tomonga, bir-bir nazar tashlab oldi. Nazarimda hodimlariga, buyrg`i yashin tezlida tasir qilganidan, ko`ngli to`ldi chog`ini lablariga nim tabassum yoyildi va balan poshnasi taqqilatib, o`z ofesi tomon odim qadamlar bilan yurib ketdi.

- Oooo! - yonimdagi hamkasbim, afsus bilan labini tishladi, - Geniralga balo bormi! Suvuq basharasi bilan o`tirishniyam, onasinikidan ko`rsatadi... Buni yonida yoyilib o`tirolmaysanam! Ichkilkuniku umuman...

Menga gapirayotgani ko`rib, negadur kulgum qistadi.

- Yeb qo`ymas? - xonimdan judayam hayiqib turadigan, tez-tez uddalay olmagan vazifalari sabab dakki eshitib turadigan, bu hodimning nafrat bilan uning ortidan qarab turishi nihoyatda g`ashimni keltirib yubordi, - Namuncha qo`rqasiz? Boshliq ham inson, mahluq emas-ku!

Atayin kamsitgandek kulumsirab qo`ydim. So`z ohangim o`ta qo`pol, bo`lsamda, kamsitilganini o`zi ham sezdi. Buni burishib ketgan aftidan ko`rdim. Undan uzoqlashar ekanman, ortimdan o`ziga-o`ziga ming`irlab gapirganini eshitdim.

``Yaramas afetsant, hammayam senga o`xshab boshliqni erkatoyi bo`lsin ekanda!``

So`zlari juda tegib ketti, biroq u bilan aytishib o`tirishni mavridi emasligi uchun o`zimni eshitmaganga olib qo`yaqoldim.

* * * * *

NIYATXON:

- Uyga yaqinlashganimsayin, anovi erkak haqida qo`rqinchli o`ylarimga, yana bir boshqa qo`rquv qo`shiladi. Ishqilib anovu tatar kampir uyida o`tirga bo`lmasinda deyman! Qo`rqa-pisa zinadan yuqoriga ko`tarilaman. U ko`rinmadi, uhlab yotgandur bilki tashqariga chiqdimikin? Uning pishiq daraht, materylalidan yasalgan, qopqora eshigga jovdirab qarab qo`yaman.

``Hudoyimee!``

Uning eshigi ham qo`rquv uyg`otmadi! Sharpadek sassiz yurugancha yanaham yuqori ko`tarilaman.

``Mana oz qoldi, mana yetib keldim!`` deyman o`zimga-o`zim kivartira eshigiga yaqinlashganimsayin. Mana nihoyam anchadan buyon qadirdon bo`lib qolgan eshik qarshimda paydo bo`ladi.

Ayni shu topda, qulog`imga ming`irlagan ovoz eshitildi. Yoqimsiz, anchadan buyon menda bu ovozdan yo`rqish hissi shakillanib qolgan. Yuragim po`kkilab, ovozga quloq tutaman. Ovoz eng pastki qavat zinasidan keladi. Hoynahoy kampir bugun nonushtasini cho`chada, yo`l yoqasidagi oshxonada yeb kelyabdi! Mazza-mazza shu kampirga mazza! Bitta domda naq 8 ta kivartirasi bor, ijarachilardan oladigani olib, huziri ko`rib yuradi. Men ham 5 oydirki shu ijarachilar qatidaman. Boshida talaba qizlar bilay yotib yurganimda ijara haqqini to`lashga qiynalmas edim. Qizlar ketib qolgach, ijara haqqi bir o`zimga og`irlik qilib, qarzdoq bo`lib qoldi. Kampir qistaydi-qimtaydi, eplaganimcha tutqazaman, ammo baribir qarzdan qutulolmayman. Qarzlarim esa haftasiga oshib boradi. Kampirning ham momilasi kundan-kun yomonlashib, qarg`aydigan ``Haydayman!`` deya pupisa qiladigan bo`lib boryabdi. Qarzlarimni ham dollarga qiyoslab olgan, bu dollar o`lguram nuqul tepaga qarab o`sadi.

Qandaydur tatarcha qo`shiq hirgoya qilishidan kayfiyati chog`, lekin baribir qarzni qistashidan qo`rqaman. Chunki hozir, har bir so`m bolamni dorilari uchun juda zarur!

``Qayerda qoldi, qayerdaa?!``

Bolamni goh u, goh bu qo`limga olgancha cho`ntagimdan kalitni qidiraman. Qulog`im kampir kelayotgan zina tomondayu, men esa o`z yuragim tupuridan boshqasini eshitmayman. Atayin qilgandek kalit o`lgur hecham teshiga kira qolmaydi.

Nihoyat eshik qulfi ochildiyu, o`zimni qirg`iydan qochgan muschadek ichkariga urdim.

``Vooy Hudoga shukureee!``

Kiras solib eshikni zanjirladimu, yuragim hiyla huzurlagandek bo`ldi. Ko`zlarimni yumgancha, orqam bilan eshikka suyanaman. Yuragim urishi asta narmalashib borayotganini, ko`nglimni bosgan qo`rquvlardan halos bo`layotganimni his qilaman. O`z halovatimdan hiyla sarhush tortaman...

Qulog`imga yoqimli ovoz eshitildi. Bolamning qimirlaganini, uyg`ongani sezdim.

- Yoooy uyg`undizmi? - jonim mo`nchoqdek ko`zlarimi uzmay termuladi, - Qorniz ochqadimi polvonim?

Bolajonim huddi men bilan sassiz gaplashayotgandek, moviy ko`zlarida ma`nolarni o`qiyman. Asta yoqqa kiraman, bolamni o`rniga yoqizaman. So`ng kiymlarimni, uychisiga alishtirishga shoshilaman. Shu asnoda bugungi ish rejamni ham tuzaman!

Avvalo bolamga kasha tayorlayman, so`ng o`zim nonushta qilaman. Undan so`ng imkonim boricha ko`p, judayam-ko`p to`qishim kerak, aks holda tatar kampirga ijara haqqini, ertangi harajatlar uchun pul topa olmay qolaman.

Bolam qorni to`ygach, allamning ohangidan esnay-estay uyquga taslib bo`ladi.

``Quvonchim meni?``

Uni o`rniga yotqizib o`z ham nonushtaga o`tiraman.

Davomi bor...