Javobsiz Mingta Maktub... (Turnir uchun.)

Javobsiz Mingta Maktub...

Kunni qoshi qorayib, tun atrofga qora pardasini yoya boshlagan vaqt edi. Yotoqxonadan chiqgan Zamira, chuqur uff tordi.

Bekatda turgancha, asabiylashib atrfga qarardi, o`ziga-o`zi pichirlagancha, kech qolishiga sababchi bo`lgan ezma dugonasini so`kar...

Ha deganda, qishlog`iga ketadigan aftabus ham kelavermas, yuragida allaqanday vohima paydo bo`la boshlagan edi.

Vohliroq chiqsam bo`lar ekan, endi qandoq yetib olaman? shu o`yda tez-tez yo`lga qarab qo`yar edi.

Yoniga volga mashinasi kelib to`xtadi.

- Uyingga tashlab qo`yaymi?

-...! - Zamiri bu notanish yigitni gapiga etibor bermaganday boshqa tarafga qarab turaverdi.

- Ho`y qiz senga gapiryabman?

- Yo`q rahmat, aftabus kelib qoladi!

- He, heee! Aftabusni ertagacha kutasan shekili. Bilmaysanmi soat 19:00 keyin aftabus yurmaydi?!

-...! -Zamira bir xursunib, yo`lga termuldi.

- Hoy qiz qaysi qishlog`da turasan?

Zamira o`zi yashaydigan qishlog`ni aytdi.

- Yo`lim ekan-ku, qishlog`inga tashlab o`taman, o`tir mashinaga! -yigit mashinani orqa eshigini ochdi.

Endi aftabus kelmasligiga, o`zini ham ko`zi yetib turardi. Boshqa iloji ham yo`q, yo shu yigitni mashinasida uyga yetib olaman, yo yotoqxonaga qaytaman. Onam rosa kutsalar kerak!

Onasi yodiga tushdiyu asta mashina tarafga yurdi. Yigit mamnun tirjayib, eshikni kattaroq ochdi.

Zamira mashinaga o`tirar ekan, dimog`iga badbo`y aroq xidir uruldi. Yigit mashina eshigini berkitib, o`zi rulga o`tirdi.

Zamirani ko`nglida andak qo`rquv paydo bo`ldi. No tanish yigit, buni ustiga aroq ichib olgan. Yaxshisi tushaqolay, degan o`yda endi eshik tutqichini ushlagan edi ham, yigit mashinani haydab ketdi. Zamira fikridan qaytib, quloyroq o`tirib oldi...

Yo`l yarmiga yetishgan edi. Zamira nogoh, oynachaga qarab yigit tez-tez ko`z tashlab qo`yayotganini sezdi.

- Yaxshi qiz tanishaylik?

- ...! -Zamira yana eshitib eshitmaslikka oldi.

- Jonidan, sal chexrangni ochgin! Man sani yeb qo`ymayman. Shunchaki gaplashib ketaylik?

- Aka man siz o`ylagan qiz emasman! -dedi Zamira.

- Man hechnimani o`ylamadim. Shunchaki manga yoqib qolding! Balkim taqdir, manam sanga yoqib qolsam. Manga tegarmiding?

- Uyalmaysizmi aka?

- Ey asalim uyat ko`rpani ichida bo`ladi!

- Siz... Siz... Mashinani to`xtating?

Yigit mashinani yo`l chetiga olib to`xtatdi.

Zamira eshikni ochib, atrfga qaradi. O`zi dalayo`lga yetib kirgan ekanliklarini ko`rdi, ikki yon katta dala bug`doylar endigina boshoq chiqargan. Katta-katta tut daraxtlari, tun qorong`usida xar biri, qandaydur mahluqlarga o`xshab ko`rinadi. Zamira birzum nima qilarini bilamay joyida turib qoldi.

- Ha qo`rqdingmi? -dedi yigit.

- Yo`q! -ters javob qaytardi.

- Unda shu yerda qolishing mumkun? -dedi yigit va mashinaga qaytib o`tirdi.

Rostdan mani tashlab ketsaya, deb qo`rqib ketdi. Asat yana orqa o`rindiqqa o`tirdi.

- Ismin nima? -yigit orqasiga o`grildi.

- Zamira... Aka iltimos, shilqimlik qilmang. Man unashtirilganman ikki oydan keyin to`yim! -dedi.

- Buni ilojisi bo`lsa qaniydi! -deb qizga termuldi.

Zamira bu yigitni, xirsli qarashlaridan yanada qo`rquvga tushardi.

- Hazillashdim, namuncha qo`rqmasen. Ma suvdan ich? -yigit idishchada suv uzatdi.

- Chanqaganim yo`q! -rat etdi.

- Ol, qo`rqma zahar solmaganman!

- Yo`q rahmat ichmayman!

- Ol qo`limni qaytarma, bo`lmasa shuyerda tashlab ketaman! -dedi.

Zamira asta idishchani olar ekan, nafratini yashirmay humrayib qaradi. So`ngra idishchadan uch-to`rt xo`plab qo`ydi...

Yigit mashinani asta yurguzdi. Saldan keyin mashinani dala yo`lga burdi.

- Qayoqqa ketyabmiz? -Zamira qo`rqib ketdi.

- Ho`v narida, mani tanishimi uyi bor, darov qaytamiz!

- Aldamang uyoq to`qay, hechqanday uy yo`q?

- Qo`rqma jonim! -yigit tezlikni oshirdi...

Zamira mashinadan otilib tushdida, o`zini dala ichiga urdi. Ammo hech qancha keta olmadi, boshi aylanib bug`doy poyalari ustiga quladi. O`zini o`nglashga urundi, lekin oyoqlari bo`ysunmas chalkashib ketaverardi. Yigit unga tashlanar, Zamira esa kuchi boricha qarshilik ko`rsatardi. Lekin bu ish bermas, yigit yanada qo`pollashib borardi. Unga qarshilik ko`rsatishga qo`llarida kuch qolmadi. Bor ovozi bilan baqira boshladi. Ammo boshiga tekkan, kuchli zarbadan keyin xushini yo`qotdi...

Avvaliga beyhush qizni ko`rib qo`rqib ketgan yigit esankirab qoldi. Tomir urishi, nafas olayotganini bilgandan so`ng asta iflos ishini boshladi.

Asta qizni yotqizib, etagini tepaga ko`tardi. Bir tortib, qizni tursigini yulib oldi. Hayojonini bosholmay hansiragancha tezda shimini tizasiga tushurdi. Tun qorong`usida ko`rinar-ko`rinmas bo`lib turgan, qizni avratini hirs bilan silab qo`ydi. Qizni koftasini oldidan ikki yonga qattiq tortgandi. Tugmachalar uzulib, xar yonga sochilib ketdi. Sinabilandini pastga tushurib, shakillanib ulgurgan ko`kraklarni. Bir bir mijilab qo`ydi. Song oyoqlarini ikki yonga kerib, o`zi ustiga yotdi. Astoydil urunsa ham teshikka eplab tiqa olmagach, oyog`ini buklab o`ziga quloy xolatga keltirdi. Asbobini teshikka to`g`irlab bor kuchida itardi. Qattiq og`riq, Zamirani o`ziga keltirdi. Oldiniga o`zini idora, qila olmadi. Birdan baqirib shunday yig`ladiki, ohu fig`oni atrofni tutib ketdi. Yigit og`zini berkitdi. Shungayam qaramay qarshilik qilishni to`xtatmadi. Yigit eplay olmagach, o`rnidan turib ketdi. Jaxil ustida Zamirga bir ikki tarsaki tushurdi. Lekin Zamira nomusini yo`qotganiga chiday olmay dod solib yig`lashdan to`xtamasdi. Go`yo nolasi yeru oson titrab ketganday. Ovozi mungli jaranglab chiqardi. Tinmay hudoga nola qilardi. Bu o`tinishlari yigitni rahmini keltirdimi, qaytib teginmadi. Qo`l siltagancha Zamirani qoldirib mashinani haydab ketdi. Zamira payhon bo`lgan, bug`doy, poyalari ustida yotgancha o`kinib-o`kinib yig`lardi. Anchagacha bug`doyzorda yotdi. O`zi ovundi, oyoqqa turdi. Endi atrof qo`rqinchli emas, undan daxshati nomusini yo`qotgani. Miyyasiga minghil fikrlar keladi. O`zini, suvga tashlagisi, arqonga osgisi, dori ichgisi keldi. Ammo sho`rlik onasiga achindi. Bir ko`z bilan o`stirgan bo`lsa, ertaga qizini jasadini ko`rsa qay ahvolga tushadi. Shu o`y hayollarda, uyiga yetib oldi. Yaxshiyam onasi uni bu ahvolda ko`rmadi. Bo`lmasa sho`rlik ona qay ahvolga tushardi. To`yiga ikki oy qolganda, qizi nomusidan ayrilganini bilsa...

Bir necha kun o`ziga kela olmay yurdi. Onasini havotirlanib bergan savollariga, ``Mazam yo`q!`` deb javob berardi. Hammasidan yomoni to`y kuni toboro yaqinlashib kelayotgani. Zamira o`sha kuni suyukli yori, Azizni ko`ziga qanday qarashni, buni qanday tushuntirib berishni o`ylardi. Bu haqida ko`p o`yladi. Nihoyat bir qarorga keldi. Atayin qo`pollik qildi, Azizni o`zidan sovutishga, arzimagan narsalardan janjal chiqarib to`yni to`xtatishga urundi. Lekin adashdi, Aziz uni bunchalik qattiq sevishini tasavur qilmagan ekan. Aziz hammasini to`ydan oldingi erkalik deb tushunib. Borgan sayin Zamirini ko`ngliga qarar, erkaliklarini ko`tarar edi...

To`y kuniga bir necha kun qolgan edi. Uyiga mehmonlar keldi. Mehmonlar orasida, Maskivada o`qib kelgan har tomonlama zamonaviy ammasini qizi bor edi. Tunda bir xonada yotadigan bo`ldilar.

- Zamira kiyovni yoqtirmaysanmi?

- Yoqtiraman! -dedi.

- Turmushga chiqayotgan qiz, yettinchi osmonda uchushi kerak. San bo`lsang judayam homushsan?

- Shundog` o`zim!

- Muammo bo`lsa, to`ydan oldin hal etish kerak!

Zamira anchagacha o`ylanib yotdi. So`ng maslahat olishga jazim etdi.

- Bir sirim bor! -dedi.

- Qanday sir?

- Hechkimga aytmaysizmi?

- Yo`q!

- Iffatimni yo`qotdim! -dedi past ovozda.

- Nahotki sen... Zamira sani bunday qiz deb o`ylamagan edi. Kim u kiyovmi?

- Yo`q! -Zamira asta yig`lay boshladi.

- Bo`ldi, asalim yig`lama! Kim u, ismini ayt?

- Bir iflos. Ismini bilmayman. Zo`rlab nomusimga tegdi! -deb yig`ladi...

- Bo`ldi yig`lama. Buni ilojisi bor!

- Qanday?

- Nima tosh davrida yashayabsanmi?

- Yo`q!

- Man shunday do`ktirni bilaman. Nomusni tiklay oladi. Faqat biroz qimmatrog`!

- Qancha, kerak manda 60 so`m bor!

- 60 so`m! Kamida 1000 so`m kerak?

Bu summani eshitib Zamirani ko`zlari katta-katta ochildi.

- Buncha pulni topish uchun onam ikkimiz bir yil tinim bilmay ishlashimiz kerak-ku!

- To`g`ri san buncha pul topishing amri mahol! -dedida o`ylanib qoldi. O`ylab-o`ylab bu shaytonni urg`ochisi yo`lini topdi.

- Kiyovbola ichadimi?

- Qaydam ichsalar kerak. Yana bilmadim!

- Mayli uyog`ini manga qo`yib ber. Jo`ralariga aytib bir ikki piyola ichkazdiramiz.

- Ichsalar nima bo`ladi? -dedi Zamira uni nimani reja qilayotganini tushunmay.

- Go`shangkaga kirishingdan avval ``xojatga borib kelay`` deysanda xojotxonaga kirasan. Achchiqtosh olib anavi yeringga yaxshilab ishqalaysan. So`ng kiyov bilan yotishdan avval, ``Uyalaman chiroqni o`chirib qo`ying`` desysan, ertasiga choyshobda dog` qoladi!

- Yo`q man Aziz akami alday olmayman!

- Alday olmasang sharmanda bo`lasan. Kelinoyim ham sharmanda bo`ladilar o`ylab ko`r! -dedi.

Zamira o`ylab ko`rib bu rejaga ko`ndi...

Endi ko`ngli biroz xotirjam tortib, to`yiga astoydil tayorgarlik ko`ra boshladi...

To`y kuni keldi. Aziz shunday baxitliki uni quvonchini cheki yo`q. Zamira Azizni yonida o`tirar ekan. Uni hursanchilini baxtdan poralayotgan chehrasini ko`rgansayin vijdoni qiynalar. Birozdan keyin bu insonni chuv tushirishini o`ylab yuragi siqilardi. Opasi o`z so`zda turdi, kiyov jo`ralarga ayttirib kuyovga bir ikki qadah ichkazdi. To`y tugadi, endi yangalar ikki yoshni muqaddas chimildiqqa kuzatish marosimiga tayorlana boshladilar...

Zamira labini yangani qulog`i tomon cho`zdi.

-...! -pichirladi.

- Boraqol! -yangasi ham hiyol jilmayib ruhsat berdi.

Zamira asta xojatxona tomonga yaqinlashar ekan. Tizzalari qaltirar o`rik donasiday kattalikdagi achchiq toshni qo`llari bilan qattiq siqimlardi. Xojatxona asta kirdi, badbo`y hid dimog`iga uruldi. Barmoqlari bilan burnini to`sar ekan, xuddi bu xid uni qorayib borayotgan vijdonidan kelayotganday tuyuldi. Birozdan keyin achchiq toshni o`sha yerga tashlab ortiga qaytdi...

Chimildiqda o`tirishar ekan, Aziz shoshilmas edi. Zamirani gapga solib, to`y haqida fikrin so`radi. Qayoqdagi har-xil gaplardan gapirar edi. Zamira esa yuragini hovuchlagancha har lahza bu yerdan haydalishi mumkunligini o`ylardi. Azizga zimdan qarab qarab qo`yardi. Biroz o`tirganlaridan keyin, yorini qarashlaridan bir nimani sezganday Aziz gap boshladi.

- Sog`lom oyla qurmoq niyatidaman! Jo`ralarimni qistoviga yo`q deya olmay biroz aroq ichdim. Shunichun buguncha shirin suxbat bilan ovunaqolaylik! -dedi.

- Ho`p! -Zamira bu fikrdan ham hursad, ham hafa bo`ldi. Hursandligi sababi, yana bir kun Azizni akasini oldida bo`ladi. Hafa bo`lgan esa bo`ladigan ishni, tez bo`lmagani. Birinchi tun shirin suxbatlar bilan o`tdi...

* * * * *

Ertasi kuni Zarifa xola mehmonlarni kuzatib. Uyda qolgan qarindoshlar bilan, to`yda bo`lgan qiziq voqealar haqida gaplashib o`tirishgan edilar.

Darvoza oldiga mashina kelib to`xtadi. Mashinadan kuyovi Aziz va qizi Zamira tushishdi. Aziz Zamirani bilagidan tortib ichkariga olib kirdi. Zarifa hola g`azab bilan qarab turgan kiyovi, qo`rquvdan yeg`layotgan qiziga hayrat bilan qarab turardi.

- Keling o`g`lim... -deb bir kiyoviga bir qiziga qaradi.

- Mana omonatizzz! -dedida Zamirani qo`lidan tortib onasi tomonga itardi.

- Nima bo`ldi o`g`lim, mundoq tushuntiring?

- Qolganini qiziz tushuntiradi... -Aziz g`azab bilan Zamiraga bir turmuldida. Alamlarini ichiga yutib, ortiga qaytdi.

Zarifa hola nima sodir bo`lganini tushundi. Alamiga chiday olmay qizi shapaloq urdi. Bechora ona badnom qizini qarg`ab qarg`ab urardi. Koshi bu dardiga davo bo`lsa. Qaytanga o`ziga jabir bo`ldi, qon bosimi oshib qo`llari madorsizlanib o`tirib qoldi. Zarifa holani uyga olib kirib yotqizishdi...

Zamira xonasida kirib oldi.

- Zamira singlim?

- Opa mani qo`limdan kelmadi! -Zamira opasini quchoqlab oldi.

- Asalim, man shundan qo`rqqan edim. Rejamiz ish bermabdida?

- Yo`q, man Aziz akamga nohaqlik qilishni istamadim.

- Ahmoq ekansan, ahmoq!

- Buyog`i peshonamdan bir umur afsus chekkandan ko`ra. Badnom bo`lib yashaganim afzal...

Opasi Zamiraga achinayotgan bo`lsada, bir tarafdan unga tan bergandi. Buyog`da kuyovham martlik qildi. Ularni sharmanda qilishni istamadi. Ortiq gap so`zlar tarqatmadi...

Hammadan ham Zarifa holaga qiyin bo`ldi. Qishloqda ortiq yashashni istamay uy-joyni sotib shaxarga ko`chib ketdi. Ona bola uchun bir xonali kivartira. Odamlardan yiroqda, o`z hollaricha yashay boshladilar...

Zamira bir necha oy, o`ziga kela olmay yurdi. Nihoyat qo`liga varoq qalam olib, o`z dardini to`kib soldi. So`ng kanvertga solib Azizga jo`natdi. Javob qaytishini kutgandi, lekin qaytmadi. Bir necha kundan key ikkinchi maktubni yozdi. Yana javob qaytmadi. Maktublarim manziliga yetmayotgandur deb yana maktub yozishda davom etdi. Avvaliga haftada bir, keyincha ikki, uch kunda bir bora bora bu kundalik majburyatga aylanib qolganday edi. Avvalgi maktublarida, nomusini yo`qotgani. Bey ayib ayibdorga aylanib qolgani tushuntirishga urungan bo`lsa. Keyngi maktublarida hayoliga kelgan narsalarni yozaverdi. Kundalik ishlari, ishxonasida bo`lgan voqealar. Oylar o`tgan sayin javabsiz maktublarni soni oshib boraverardi.

* * * * *

Mana bugun Zamira yana ishdan kech qaytdi. Onasi oladan o`tganidan beri uyga kech qaytadiga bo`lgan. Ovqat yegisi ham kelmay, yana ovunchog`i, dardkashi, sirdoshi bo`lgan varoq va qalamini qo`liga oldi...

``Assalomu Alaykum Aziz aka bu mening 962 maktubim. Bugun ishxonada sizni yodimga soladigan voqea ro`y berdi...``

Bo`lgan voqeani batafsil yorib ikki varoqni to`ldirdi. So`ng maktubni tagiga, o`zini ismi va Azizni ismi yozib ustiga yurakcha chizib qo`ydi...

Oradan ancha vaqt otdi.

Dam olish kuni bo`lsada, Zamira erta tongda turib oldi. Bugun dunyo ko`ziga torayganday. Go`yo bu kun ohirgi kunday. O`zini qo`yarga joy topa olmasdi. Qo`lidagi maktubga qarar ekan, go`yoki eng aziz insonidan bir umirga ayrilayotganday his etardi o`zini. O`tirib ko`z yosh to`kdi, chin manado u bilan vidolashdi. Maktubni yuzlariga bosdi. So`ngra ko`z yoshlarini artib, o`rnidan turdi. Bu maktubni egasiga po`chta orqali jo`natish uchun xonadan chiqdi. Azta zinadan pastki qavatga tushar ekan, eshik oldida taqqa to`xtadi. Qarshisida ikkita jamadan ko`targan. O`ziga yarashgan mo`ylov qo`yib olgan yigit turar. Bu insonni ko`rmaganiga naq besh yil bo`lgan. Asta bir birlariga yaqinlashdi.

- Assalom a`laykum.

- Va`alayku assalom! -dedi Aziz.

Ular bir-birlariga uzoq termulib turdi. Bu 5 yil ularni o`n yilga qaritganday. Sochlariga oq oralagan, bu oq sochlar muhabbat istiroblaridan darak berib turardi.

Zamira qo`lidagi maktubni Azizga uzatdi. Aziz huddi nozik tuyg`uni qo`l bilan ushlaganday, bu maktubni avaylab qo`liga oldi. Asta ochib maktubni ichidagi qog`ozni qo`liga oldi.

``Assalom a`laykum Aziz aka. Mana so`ngi maktubimni qoralayabman. Avvalgi 999 ta maktubga sizdan javob kutib yashadim. Bu so`ngi maktubim endi sizdan javob kutmayman. Sizni ortiq bezovta qilmayman.

Haligacha uylanmay yurganizni, bilaman. Ortiq azob chekmang.

Taqdir yo`llarida uchrashdik nogoh.

Bazan xato qildik bazida gunoh.

Mayli bizlarni kechirsin olloh.

Sevgimiz bizlarga bo`lsin panoh...

O`ZINGIZGA MOSINI TOPIB BAXTLI BO`LING.

HURMAT BILAN SIZNI ZAMIRANGIZ...``

Aziz maktubni o`qib bo`lgach. Zamiraga jilmayib qaradi, so`ng oyog`i ostidagi chamadonlardan birini ochdi. Zamira chamadon ichidagi avaylab asiralgan maktublarni ko`rib yig`lab yubordi. Aziz 1000 chi maktubni chamadonga joylagach, qo`llarini ikki yonga keng ochdi.

- O`zimga mosimni topdim. O`zimni Zamiram...

Zamira quvoncha ko`z yoshlarini tiya olmay. O`zini Azizni quchog`iga tashladi...

TAMOM...

Muallif: -MAJNUN-