Robinzon Kruzo... (turnir uchun)

-MAJNUN- vs Egoiste

Ξ Ξ Ξ Ξ Ξ Ξ Ξ

Bahor. Aprel oyi. Yomg'irlar mavsumi.

Tun qarida kemamiz chayqalib suzib borardi. Kemadagilarga faqatgina dengiz shovqini, shamolning ayovsiz g'uvillashi va momaqaldiroqning gumburlashi eshitilar edi. Yaqin-yaqinlarda chaqnayotgan chaqmoqlar, bir lahzaga hamma yoqni yoritib yuborardi. Men esa, shu jalada ham kapitanning buyrug'ini sözsiz bajarayotgan kema ishchilarni kuzatar edim.

-Yelkanlarni kötar Hyorli.

-Nimaa?

-Yelkanni kötar, jin ursin!

-Hop böladi kapitan!

-hoy, sen! Anavilarni tryumga olib tush!

-Hop böladi.

Yelkan haqidagi buyruq, meni biroz chöchitib, kapitan oldiga shoshildim.

-Kapitan kechirasiz, yelkanlar kötarilsa dengiz örtasida qolib ketamiz!

-Aql örgatmang Kruzo! Yelkanlarni yig'ishtirmasak ag'darilib ketishimiz aniq.

-Yaqin atrofdagi orollardan biriga yetib olishimiz kerak, vaqtdan ham yutardik!

-Yaqin atrofda orol yöq! Eng yaqini "Villi" oroli. U ham turgan joyimizdan sakkiz chaqirim uzoqlikda.

-Menimcha adashyabsiz kapitan!

-Nimaga tayanib bunday deyabsiz janob Kruzo?

-Chunki, yigirma daqiqa oldin osmonda qushlar bor edi. Kölsangiz kerak?!

-Hösh!

-Bu qushlar - kaltaqanotlilar turkumiga kiradi. Bu turkumga kiruvchi qushlar, daraxtlarda kun kechirishadi. Ular uzog'i bilan besh chaqirim masofani uchib öta olishadi.

-Keyinchi?!

-Bu degani yaqin atrofda, yaqin ikki-uch chaqirim joy oralig'ida orol mavjud.

Kapitan sabr bilan menga tikilib turgan közlarini g'azabga töldirdi. Uzun etakli kostyumi ichidan bir qog'oz parcha chiqarib, mening kökragimga zarda bilan qöydi.

-Mana ushlang janob Kruzo! Savollaringiz kamayib qolar! -u shunday deb mendan uzoqlashdi.

Qölimdagi qog'oz parcha esa, xarita ekan. Yomg'irdan berkitib, biroz pinjimga oldimda, köz yugurtirdim. U aytkanidek, biz quruqliklardan holi joyda ekanmiz. Ammo, ilmiy nazariyalarga tayanadigan bölsam, yaqin örtada quruqlik mavjud edi.

Shamol kuchayib qölimdigi xarita va boshimdagi shlyapa uchib ketdi. Ushlab qololmadim. Kema oldingidan ham qattiqroq chayqala boshladi. Yomg'ir emas, haqiqiy sel yog'ar edi. Bu yetmaganidek, shamol natijasida paydo bölgan tölqinlar, shiddat bilan kema devorlariga urilardi. Palubada ortiq qolish xavfliligini anglab, ichkariga yöl oldim.

Kuchli chayqalish yuz berib, sirpanchiqdan yiqilib tushdim.

-Hammasi joyidami Ser?

-Ha ha, joyida. Ichkariga kiraveringlar!

Shu payt kapitanning baland ovozi eshitildi.

-Hamma tryumgaa!

Ustunga suyanib, özimni önglab olgandim. Ammo, kema tinmay chayqalishi bois, yurish imkoni kamroq edi. Arqonning biriga tayanib yura boshladim. Tryum eshigi va ustun örtasi, ya'ni bösh joyda qolib ketdim. Arqon orqali muvozanatni arang ushlab turganimda, ortimdan kuchli tölqin urilganini sezdim...

Og'zimdagi allaqanday taxir mazadan hushimga keldim. Köz oldimda quruqlik, og'zim töla qum! Qumni tuflab tashlab, qaddimni rostladim. Atrof jimjit, kemamiz körinmaydi. Uyoq, buyoqqa yurib kördim, topa olmadim. Vahimani chetga surib, ötgan ishlarni birma-bir esladim. Daxshatli tundagi chayqalishlardan söng, kema ag'darilib ketgan bölsa kerak. Lekin qolganlar qani? Kema ham, qoldiqlari ham, hech narsa yöqku! Qumga tölgan poyafzalimni ham qoqib, sohil böylab yura boshladim. Har tugul, chöntagimdagi kompas joyida ekan. Chöntaklarimni tekshirayotib, taxminan ellik qadamlar narida yotgan shlyapaga közim tushdi. Meni shlyapamku! Kecha tunda uchib ketgandi. Shlyapa olayotib, nariroqda yotgan qog'oz parchasiga közim tushdi. Bu kechagi xarita edi. Uni olib, qum ustiga kattaroq qilib ochdim. Kechagi belgilangan joy va kompasga qarab, qayerda ekanligimni aniqladim. Aql bovar qilmaydi. Xaritaning körsatishi böyicha, men suv ustida turgan ekanman. Demak, kechagi taxminlarim tög'ri chiqibdi. Bu ösha men aytgan orol. Körinishidan uncha kattaga ham öxshamasdi. Yaramas kapitan aytganimni qilganda shunday bölmasmidi. Hammamiz shu yerda bölarmidik. Endi esa, tushunishim böyicha orolda bir özim. Shak-shubhasiz ölib ketamanku. Kemalar ötuvchi yöl ham uzoqda ekan. Vahimani yig'ishtirib, mulohaza qilishga kirishdim. Bir amallab uch kun chidasam, meni olib ketishadi. Ha! Aynan shunday. Hozir esa, kemalar ötganida közga körinishi uchun tayinliroq biror nima yasashim kerak. Daraxt shoxlaridan sindira boshladim. Bir butun qilib uyib qöydim. Kattaroq shapaloqbargli ösimliklardan terib keldim. Shoxlarni baquvvatini qumga aylantirib qoqdim. U shoxlarning yonidan chiqqan shoxlarga örtacha shoxlarni qöyib, ustiga "x"simon qilib, kichik shoxlarni taxladim. Ustiga barglarni qöygandim, uycha tayyor böldi. Uycha tagiga kirib, soyada biroz dam oldim. Taxminan ikki soat ötdi. Kema tugul, dengizda biror özgarish bölmagach, chaylamdan chiqdim. Örmon tomon yurdim. Kimdur bormikan. Unchalik qalin örmon emas ekan. Anchagacha kirsam ham, sohil körinib turaverdi. Qandaydir buloq yoniga yetib keldim. Buloqdan töyib suv ichib oldim. Irmog'i böylab borsam, odamni kömmaydigan kichik suv yig'ilgan joyga duch keldim. Ichi töla qarichday-qarichday baliqlar suzib yurardi. Deyarli bir kundan beri tuz totmaganim tufayli, baliqlarga yopishdim. Ularni sohilga olib chiqib, qanday pishirish haqida qayg'ura boshladim. Kitoblarda yozilishi böyicha, qora xolli toshlar özidan uchqun chiqarar edi. Shuni eslab, buloq tarafga yöl oldim. Buloqdan teparoqda kichik qoya joylashgan bölib, tagida har xil tosh va xarsanglar sochilib yotardi. Qölimga siqqancha kötarib, sohilga tashidm. Ming bir urinishda, kichik xaslarni yoqib olov hosil qildim. Chala pishgan bölsa ham, ikki baliqni paqqos tushurdim. Bugungi ishlar ruhan va jismonan qattiq charchatgani uchun, tezda uyquga ketdim. Dengiz shovqinidan erta tongda közimni ochdim. Ne umidlar bilan kunni boshladim. Ming afsuslar bölsinki, bugun ham kechagidek hol takrorlanib, qosh qorayguncha dengizda hech qanday zog' körinmadi. Balki, öshanda tryumda qolganimda, hozi kemada bölarmidim?! Endi bu hayollarni foydasi yöq edi. Taqdirga tan berdim. Bu yerda qancha qolib ketaman, buni bilmayman. Shuning uchun ham, bu orolning sharoitiga moslashishim kerak. To meni kimdur izlab yoki topib kelgunicha, tirik qolishimning yagona yöli shu. Shularni dilimga tugib uyquga ketdim.

Uyg'onishim bilanoq ishga kirishdim. Dastlab, katta bir daraxt pöstlog'iga, bu orolga tushgan kunimni tayoqcha shaklida belgi qilib, yozib qöydim. Bu yerga payshanba kuni suvda oqib kelgan edim. Belgilab bölgach, özim uchun tuzukroq chayla qurishga kirishdim. "Laomi" nomli ösimlik novdalarini bir-biriga bog'lab, arqonlar töqiy boshladim. Arqonlar yordamida shoxlarni shoxlarga ulab, bejirim bir chayla yasadim. Tushlik uchun baliq göshtini toshda maydalab, pashtet tayyorladim. Daraxtdagi mevalardan ezib, nordon bölsa ham sharbat ichdim. Hullas, borgan sari yovvoyi tabiatning, özgacha sharoitiga moslashib borardim...

Oradan ikki oy ötdi. Haftaning Juma kuni. Badanimga tushgan yomg'ir tomchilaridan közimni ochdim. Obbo, yana chaylaga kirmay uhlab qolibman. Yugurib chaylaga kirdim. Qirg'ovul göshtidan biroz chöqilab, tomorqa tomon shoshildim. Tomorqamdagi ekinlar ham ancha qaddini kötargan edi. Yomg'ir yoqqani yaxshi ish böldi. Bahonada ekinlarni, daraxtlarni sug'orib olaman. Shu payt qulog'imga qandaydir ovoz eshitildiyu, badanimda titroq turdi. Quloqlarimga ishonmayman, bu odam ovozimi? Ha, aniq odam ovoziku! Qayerdan, qaysi tomondan kelyabdi bu ovoz? Chaylam joylashgan tomondan emas, bu tomondan kelayabdi! Sohil yaqin ösha yerga baqirib yugurdim:

-Exexexeeee, eeeeyy!

Nahotki, nahot oltmish ikki kundan buyon kutganim amalga oshmoqda!? Odamlar, ha ha bu aniq odamlar.

-Heeeey, men bu yerdamaaann!

Örmon oralab, sohilga yaqin keldim. Ikki qayiq sohilga yaqinlashib suzib kelardi. Qayiqdagilarning hammasini qölida miltiq bor edi. Uzoqda esa kattaroq kema turardi. Yomg'ir yog'ayotgani uchun, uzoq uncha körinmas edi. Körinishidan ispanlar kemasi. Bizning dushmanlarimiz! Biroz shoshilmadim. Qayiqlar sohilga keldi va birinchi qayiqdan odamlar birin-ketin tushishdi. Menimcha, meni baqirganimni eshitmagan körinishadi. Ayni muddao. Azbaroyi jaxli chiqqan odamlarga öxshab, qovoq uyib orolga sinchiklab qarashardi. Erkaklari orasidan bir ayol yurib chiqib qoldi. Necha oydan beri ayol zotini, ja bölmasa rasmini körmagan edim. Mana ösha ayol zoti. U kalta kostyum va yaqindagina urfga aylangan tor shim kiyib olgandi. Oyoqlarida bahorgi yuqa etik. Libosi juda ham tor bölganligi tufayli, qomati shundoqqina bilinib turardi. Oyoqlari yuqori darajada tekis va oriq edi. Qora kalta kostyumini itarib turgan kökraklari ham öziga xos ravishda gözal edi. U miltiq kötargan erkaklar orasidan, dumbalarini öynatib, örmon tomon yurib kela boshladi. Erkaklar esa, qayiqni bog'lash uchun, qumga qoziq qoqish bilan mashg'ul edilar. Ayol örmonga juda yaqin kelib, osilib turgan daraxt shoxlarini tekshira boshladi. Men uni chamasi ön besh qadam oraliqda, butalar orqasidan yashirinch kuzatar edim. Uning sochlari sariq edi. Közlari moviy rangda, qoshi unchalik bilinmasdi. Lablari huddi xonandalarnikiday, oldinga ishib chiqqan edi. U judayam gözal va ehtirosni qözg'atadigan ayollardan edi. U bir qölini beliga qöyib, sal qiyshiroq turar edi. Shu holatini öziga, menda erektsiya boshlanib ketdi. U yomg'irda höl bölib ketgan sochlarini silkita boshladi. Ohhh, buncha gözal sochlar, muncha gözal husn bölmasa. Sochlari orqaga tashlangani bois, oldidagi kostyum tugmalarini yechdi. Ichida kökraklariga chippa yopishgan köylagi körinib qoldi. Bu manzaradan butunlay aqlimdan ozdim. Uning qomati va husniga qarab turishga boshqa sabrim chidamadi. Shortik qilib olgan shimimni, tezlik bilan old tugmasini yechdim. Nam yerga ötirgan holatda, asbobni uqalay boshladim. Boshidan ushlab, söng tepa-pastga tez-tez ishqalay boshladim. Ayol kostyumini biroz tushurib, "chiqib ketaman" deb töpalon qilayotgan kökraklarini, ikki qöli bilan köylak ustidan ushlab, tepaga bir tortib qöydi. Bu qilig'idan butunlay tamom bölib, ehtirosim oshib yerga yotib oldim. Anig'ini bilmayman, uch daqiqadami, tört daqiqadami özimga keldim. Yerga oqgan oq suyuqlikdan, tugatib bölganimni payqab, örnimdan turdim. Yomg'ir töxtagan, qayiqlar sohilga mixlangan, boyagi ayol esa, qölida daraxt shoxi bilan ösha tomonga yurib ketardi. U qölidagi shoxni, yöl-yölakay barglardan tozalab oldi. Hech narsani tushunmay, jarayonni kuzatdim.

-Olib keling ularni! -ayol shunday deb, miltiqlilardan biriga ispancha buyruq berdi.

Shunda ikkinchi qayiqdan, qandaydir uch yigit va bir qizni olib tushishdi. Törttalovi ham, qöllarini boshini orqasiga qilib bog'langan edi. Oyoqlari bösh, ya'ni bog'lanmagan. Ularni sohilga olib tushib, tiz chöktirib ötkazib qöyishdi. Ayol ularni atrofida aylanib, qanaqadur savollar bera boshladi. Boyagilar esa, tinmasdan yig'lar, gapirganida esa hech kim tushunmas edi. Men tinmay yig'lab gapiryotgan qizning körinishidan, sigan lölilariga öxshatdim. Tösatdan, qattiq chinqiriq tovushi eshitildi. Ayol qölidagi shox bilan, qizni va yonidagi yigitlarni savalay ketdi. Nima qilarimni bilmay, chaylaga yugurdim. Chayladan, özim yasagan kamonim va qölimga siqqancha öq olib, narigi sohil tarafga yugurdim. Bu safar yaqinroq joyga joylashib oldim. Sohilda sariq sochli ayol yöq edi. U tört-beshtasi bilan qayiqqa ötirib olgandi. Arqon yechilib, ularning qayig'i uzoqlasha boshladi. Qayiq uzoqlashib bölgandan söng, ösha tarafdan ispancha "boshlang" sözi eshitildi. Sohilda tört miltiqli odam va boyagi tört asir qolgandi. Yomg'ir maydalab yog'a boshladi. Shitir-shitir ovozlar yordamidan foydalanib, bir kattaroq daraxt ortiga berkinib oldim. Miltiqli odam tört asirdan birining peshonasiga miltiq tiradi. Ayni vaqti ekanligini bilib, kamonimdan uning boshini nishonga olib öq uzdim. Mergan emasligim pand berib, öqim tög'ri boshiga emas, qölining mushagiga borib sanchildi. Kutilmagan holatdan hayron bölgan ispanlar, örmonga hayrat bilan qarashdi. Örmonga qadam tashlab, öq uzishni boshlashdi. Ular örmonga öq uzib yurib kelishardi. Meni pana qilib turgan daraxt pöstlog'iga ham öq tekganidan söng, vahima bosa boshladi. Shu payt öq yomg'iri birdaniga tugab, ular boshqa tomonga yugurib ketishdi. Asirlar qochishgandi. Jon berib qochishardi. Men ham ösha tomonga yugurdim. Öq ovozlari yana eshitila boshladi. Özimdan qörqib, qadamimni sekinlatdim. Boshqa tanqid qilmadim. Ispanlarning jahl ustida bir-biriga baqirib aytayotgan gaplari eshitilardi. Sekingina berkinib, ular ketishini kutdim. Boyagi men yaralagan ispan hammaga jaxl qilar, nimanidir uddalay olmaganday sohildagi qumni tepib qöyardi. Qayiq arqoni yechilib, dengizga chiqib ketishdi. Men esa, izlar böylab örmonga kirib ketdim. Hech qancha yurmay boyagi uch asir yigitdan, ikkisini topdim. Ular qon aralash loyga bulg'anib yotishardi. Ölikligiga shubha qilib bölmas darajadagi yigitlardan uzoqlashib, yana ichkariroq yurdim. Kakos daraxti tagida közlari ochiq holda yotgan uchinchi yigitga közim tushdi. Badanida boyagi shox izlari va öq izlari, tomiri urmasdi. Undan ham uzoqlashdim. Sigan qizdan esa, na öligidan, na tirigidan darak bor edi. Uni topa olmay ortga qaytayotsam, töng'iz uchun qöygan tuzog'im ochilganligiga közim tushdi. "Tomorqamni payhon qilayotgan iflosni tutdim" deb hursand bölgandim. Tuzoq tepasiga kelganimdagina, bu töng'iz emasligini tushunib yetdim. Bu boyagi sigan qiz edi. U öra ichida közlari yumuq holda yotar edi. Badanida öq izlarini körmayabman. Nahotki u tirik bölsa! Tezda uni öradan olib chiqdim. Bir ikki joyidan shox sabab qonagan, yomg'ir dastidan ivib ketgan nozik tanasini, ohista yerga qöydim. Tomiri urar edi. Ha, u tirik! Negadir hursand bölib ketdim. Uni kötarib, shamolday buloq tomonga yugurdim. Örmon bir tekis emas, söqmoqlari ham yöq bölsada, men bu orolni yodlab bölgan edim. Buloqqa yetib, uni tekisroq va quruq joyga asta yotkizdim. Buloq suvidan tirnalgan joylariga tekkizib yuvdim. Bechorani sonlarigacha urgan ekan sariq soch ayol. Biqinidagi jarohatga ham suv quyib, qöl yugurtirgandim, shartta közini ochdi. Menga qaradiyu, közlarini vahima bosdi.

-Özingni bos! Men yomon emasman! Özingni bos! -qöllarimda ishora qilib, unga shunday gapirdim. U birdaniga tipirchilashga tushdi. Örnidan turib, qöliga mushtimdak keladigan tosh oldi. Öz tilida nimalarnidir gapirib, menga toshni otmoqchi bölardi:

-Henganamo, chivan gushtano, chivan gushtano.

-Men seni tushunmayaman. Men inglizman.

-Gopiltengo, inglis? Inglis?

-Ha, ingliz, ingliz. Men inglizman.

U menga boshdan-oyoq nazar tashlab, yana orqaga qarab yurib qöyardi.

-Hoy men seni döstingman. Eshit, dös-ting-man! -men unga qöl ishoralari bilan tushuntirishga harakat qilardim.

-Chebamane, chebamane, gushtavooon.

Mening nazarimda u, "yaqinlashma" deyayotgandek edi. Irmoqdan bir baliq tutib unga körsatdim. Söng, baliqni og'zimga tiqqanday qilib, ovqat yeyish ishorasini qildim. U bir menga, bir qölimdagi baliqqa, bir buloqqa qarardi. Men undan nariroqdan ötib, chaylaga yöl oldim. Baliq bilan unga ishora qildim. Qorni och bölsa kerak, ortimdan hadiksirab ergashib keldi. Chaylaga kelib, olov yoqdim. Bu paytda u, örmondan möralab turar edi. Baliqni olovda yaxshilab toblab, unga körsatdim. U qölidagi toshni menga öqtalib, epchillik bilan qölimdagi baliqni mendan tortib oldi. Ha, juda ochiqqan ekan boyaqish. Baliqni bir zumda paqqos tushirdi. Chaylamdagi bor ovqatimni, mevalarni unga tortiq qildim. U sabrsizlik oldidagi narsalarni yeya boshladi. Kokos pöstlog'iga suv solib, yoniga qöydim. Shuncha ishdan keyin ham, mendan hadiksirab turar edi. U mening kamonim bilan öqlarga közi tushdiyu, bir zum qotib qoldi. Ohistalik bilan nimanidur gapira boshladi. Men qöl silkitib, uni tushunmayotganimni aytdim. Shunda qöliga kamon öqini olib, menga tutqazdi.

-... -u tushunib bölmas gaplarni gapirar, qöli bilan qandaydir ishoralar qilardi.

Nima demoqchiligini tushunib:

-Ha, meniki bular. Men otgandim boyagi ispanga! Men, men! -deb, qölim bilan özimni körsatib ishora qildim.

Meni gapimni tushundi shekilli, yuziga rang kirib, jilmayib qöydi. U menga jilmayib nimalarnidur gapirar, men esa unga termulib ötirar edim. Uning gaplari menga bir siganlarni eslatsa, bir boshqa bir qandaydir millat tilini eslatardi. Uning tabassumi menga xotinim Juzelni eslatdi. Bu qiz esa ozgina boshqacha. Bu gapirayotganda, gohida ikki labi chetidan kulgichlari körinar, uzun yarim dumaloq kipriklari pirpirar edi. Qosh-u közlari, kipriklari, sochlari qop-qora edi. Terisining rangi bug'doy tusida tovlanardi. Bu tovlanayotgan terini u yoq, bu yog'ida tirnalgan joylar g'ashimga tegardi.

-Qani buyoqqa ötirchi! -unga özim ötirgan, shoxlardan yasalgan, suyanchiqli kursini ishora qildim.

Biroz hayron bölib, asta shu yerga ötirdi. Men daraxtlar kovagidagi asaldan va asalari asalidan tayyorlangan malhamimni, uning tirnalgan joylariga surta boshladim. U endi indamas edi. Men unga nisbatan, faqatgina ijobiy munosabatdaligimni tushunib yetgandi. Malhamlarni surib bölgach, qarshisiga ötirdim. Men shu yerdan ketgunimgacha, u men bilan qolar ekan, biz bir-birimiz bilan aloqada bölishimiz kerak edi. Endi unga öz tilimni örgatishim kerak edi. Agar shu ketish bölsa, hech kim bilan muloqotda bölmasam, ona tilimni ham unutishim hech gap emasdi.

-Salomm! -shunday deb unga qölimni silkitib, kötarib turdim.

U ham bu qiliqni tushunib, menga qölini silkitdi.

-Sa-lom. Sa-lom.

Menga hayron bölib qarab qöydida, keyin ortimdan qaytardi:

-Saaa-lum.

-Salum emas, saa-lomm.

-Salom.

-Barakalla.

-Barakallu.

U men kulsam kular, u bu narsa gapirsam tinglar edi.

-Salom! Men Robinzonman.

-Saloom, men Rubinsonman.

-Yöq, yöq. Sen emas, men Robinzon. -özimni körsatib shunday dedim.

U esa körsatkich barmog'i bilan meni körsatib: -Robinzon. -dedi.

-Sen kimsan? -özini körsatib, shunday savol berdim.

U menga qarab, yelkasini qisib qöydi.

-Iya, buyog'i qiziq böldiku! Hech qisi yöq, ismdan kami bor ekanmi? -shunday deb, qölbola "kalendar"im yoniga bordim.

-Hösh, sen bugun kelding, hösh! Bugun Juma. Sen Jumavoysan! Yög'e, Jumasan.

Qöllarim bilan körsatib, "Juma" dedim. Guldek yuzi menga kulib qarab turardi.

-Yöq, yöq. Sen guldeksan. Jumagulsan. Seen Ju-ma-gul!

-Jumaguul. -dedi, qöllarini kökragi örtasiga qöyib.

-Ha. -unga yaqin ötirib, qöllaridan ushladim. Qöli bilan özimni körsatdim. -Men Robinzon.

-Jumagul. -dedi, jilmayibgina özini körsatdi.

Yaxshi va tez özlashtira boshladi. Sen, menni ancha örgatib qöydim. Endi bu orolda ötayotgan kunim, oldingi ikki oy ichidagi kunlardan qiziqarliroq edi...

Bir oydan söng.

-Robinzon! Qara!

Uyqudan kechib, tashqariga yugurib chiqdim. Uzoqdagi kemani körib, ich-ichimdan yayrab ketdim.

-Exexexeyyy, biz bu yerdamiiizz!

Shoshilib, "qög'irchoq" yoniga bordim. Zudlik bilan tagiga öt qöydim. Kema yönalishini özgartirmay suzib ketardi. Besh kun jaziramada azob chekib yasagan olti qulochlik qög'irchoq ham, besh daqiqada yonib ketdi. Kimnidur shu bahaybat qög'irchoq bilan chaqira olishimga ishonardim. Ammo, samara bermadi. Kayfiyatim tushib, qumga ötirib qoldim.

-Hfa böl-ma Robinzon. -deb tepamga kelib turib oldi.

Har qanday holatda tushkunlikga tushsam ham, Jumagulning qiziq va ajoyib gaplarini eshitib, kayfiyatim kötarilar edi. Unga tilni oxirgacha örgatmagan bölsam ham, hozirda bemalol gaplashardik.

-Nonushta qil-maysanmi?

-Qilaman, yur, birga qilamiz!

U menga bog'lanib qolgandi. Qayerga borsam ham ketimdan qolmasdi. Ösha Juma kuni, ispanlar kelishgani bois, bu oroldan ketish umidi menda kuchaygandi. Ösha kundan beri har-xil rejalar qildim. Orolni gir aylantirib, ustunlar qoqib chiqdim. Bu uzoq masofadan orolda kimdur aniq borligini bildirsa, men uchun qorong'ida mash'ala yoqish uchun qulay edi. Ovqat pishirish, meva terish, tomorqaga qarash ishlari, butunlay Jumagulga ötgan edi. Men unga öz chaylam oldidan, bir ihchamgina qilib, alohida chayla qurib berganman. Uni özim bilan birga yotishga undab kördim. Ammo qandaydir tösiq bordek, buni hohlamadi. Balki endi taklif qilsam, könib qolar. Balki...

Hozir hayolim Juzelda. Qonuniy xotinim, bechora Juzel mensiz nima qilayotgan ekan. Uni eslab deyarli har tun bedor edim. Shu yerdan ketgan kunim, birinchi uni yoniga borishni dilimga tugib qöydim. Endi esa, bugungi rejadagi ishlarni qilishim