АТЛАС КЎЙЛАКЛИ ҚИЗАЛОҚ

Унинг анчадан буён тоби йўқ эди. Харорати ўйнаётган қизалоқнинг касалини топа олмаган, аммо бу ердаги болаларнинг дардини анча тушуниб қолган кекса шифокор керакли муолажаларни ўринда олишни буюрди.

Унинг исми Севинч.

Кўпчиликка қўшилмай, доим ғамгин юргувчи қизчанинг бошқалардан ажратиб тургувчи яна бир одати, аниқроқ айтганда кун бўйи, хатто ухлаганида ҳам қўлидан қўймайдиган биттагина бойлиги бор.

У сарғайиб, хилвираб қолган эскигина сурат эди.

Қайта- таништиравергани учун дарвоза олдида тургувчи қоровул амакигача суратда ким акс этганини яхши биларди...

Одатдагидек суратни қучиб ухлаб қолган Севинч Дилнозанинг баланд овозидан уйғониб кетди. Ўзидан бир неча ёш катта, мураббия айтгандай “хали зўр шоира бўлиши мумкин ” бўлган бижилдоқ қиз бир тўда тенгдошлари даврасида мазза қилиб мақтанарди:

-Нима, ишонмаяпсизларми? Кўйлакларимиз Наврузга тайёр бўлар экан. Мухтасар ойижонимиз ҳаммамизга тиктириб беряптилар. Ким қанақа бичимни хохласа худди шунақа бўлади деб ваъда бердилар.

Севинч ғала – ғовурга бир пас қулоқ тутди. Тушунгани шу бўлдики, яқинлашаётган байрамга кимдир кўйлак тиктириб бермоқчи. “Ҳар доим шунақаку” пичирлади у. Меҳмонлар уларга чиройли ўйинчоқлар, ширинликлар ва кийим-кечаклар бериб кетишади. Шунга шунча ваҳима қилган Дилнозаининг эса қувончи ичига сиғмаяпти.

У яна қўлидаги суратга тикилди. Ундан жилмайиб турган қўхликкина аёлнинг юзидан аста ўпиб, қучоғида ўтирган қизалоққа хасад билан назар ташлади.

-Россаям баҳтлисана? –шивирлади қизча суратни ёстиғи остига қўяр экан, -Кўрасан! Мен ҳам бир куни албатта баҳтли бўламан...

У юмилиб кетаётган кўзчаларига эрк берган чоғ, яна бир гуруҳдоши сочида тароқ синиб қолган Дилбарнинг қўнғироқ овози жаранглади:

- Ол-а, роса опқочасанда ўзинг ҳам. Ойингларни пули шунча кўпми? Атлас кўйлак қанча туришини биласанми ўзи? Ҳаммаларингга тикиб берар эканми?

АТЛАС КЎЙЛАК?!

Миясида чақмоқ чақди Севинчнинг. Қанақа атлас? Ким тикиб беради?

У ўрнидан сакраб турди. Хозиргина ёстиғи остига қўйган суратни яна қўлига олганча, шиппакчасини қидирди. Топа олмагач уч-тўрт каравот устидан маймундек сакраб, бир жойга йиғилиб олган катта-кичик қизларни нари –бери итариб, боядан бери мақтанаётган Дилнозанинг олдида пайдо бўлди ва бўғзига тиқилган алланимани қулт этиб ютганча луқма ташлади:

- Ким? Ким тикиб берар экан атлас кўйлакни?

Ер кўтармай, каравотида турган қизчанинг қилиғидан жахли чиққан Дилноза эса бурун жийириб, овозини яна бир парда кўтарганча жавоб қайтарди:

-Мухтасар ойимиз! Фақат бизга-шеър ёзадиганларга холос!

Севинчнинг хафсаласи пир бўлди. Шундай бўлсада сирни бой бермай, қўлини белига тираганча илжайди:

-Қаттан биласиз опача? Балки мен ҳам шеър, йўқ ундан каттароғини ёзарман.

Қизларнинг гурра кулгусидан хонадаги деразалар ойнаси зириллаб кетди. Кимдир Севинчдан янги ёзган шеърини ўқиб беришни сўраса, кимдир “қўшиқ бўлганидан айтақол миттихон ” дея мазахлашга тушди.

Дугоналарининг кинояларидан илҳомланган Дилноза ҳам уларга қўшилди, лекин қаршисида турган қисматдош қизалоқнинг мунг тўла кўзларига қараб, хато қилганини англаб, оҳиста пичирлади.

- Иситманг тушдими? Нега ўрнингдан қўзғолдинг?

У Севинчнинг касаллигини биларди. Суратдаги онасини тинмай мақтайдиган қизалоқнинг пешонасига кафтини босгандагина бошқа қизлар ҳам уялиб бошлари ҳам бўлди.

-Яхшиман,- деди Севинч, бурнини тортганча,- Атлас кўйлакни...

Дилноза унинг муддаосини тушунди. Наврузга ясанмоқчи. Бироқ, кўйлак фақат ижодкор қизларга тикилаётганини тушунармикин?

Қиз ҳаёлидан ўтаётган ларни бир жумлага жамлай олмай чайналди:

- Биласанми...Халиги...Атлас...

Шу учтагина сўзни бир бирига ёпиштира олмаган ва юрагини алланима тилиб ташлаган Дилноза миясида ярқ этган фикрдан кўзлари чақнаб, Севинчнинг нозик қўлчаларидан ушлади.

- Атлас кўйлак киймоқчимисан?

- Ха- деди қизалоқ, -Жудаям.

- Бир нарса ўргатсам қиласанми?

Дилноза кўз ёшларини артиб тугата олмаётган ва ўзига мўлтираб тикилиб турган қизчанинг жавобини ҳам кутмай, унинг қулоғига бир нарсаларни шивирлади. Севинч эса қўлидаги суратни янада маҳкамроқ ушлаб , “хўп-хўп ” деганча бош ирғагач, ташқарига отилди.

Иккинчи қаватдан қандай тушгани ҳам билмайди. Дилнозаопаси айтган одамни тезроқ топмаса бўлмайди. Мудиранинг хонаси қатта эди? Вой у бошқа бинодаку.

-Майли, -деди қизалоқ енгил шабода тортқилаётган этагини ёпишга уриниб зиналарни хатлаб тушар экан, - Барибир топаман. Агар кетиб қолган бўлса мудирадан телефонда гаплаштиришни илтимос қиламан.

Болалар уйининг раҳбари хонасидан чиқиб кетаётган Муҳтасар уйга шошиб, қадамларини тезлатди. Бугун тўгарак машғулоти бўлмади, лекин қизчаларини жудаям хурсанд қилди. Қўлидаги атлас ва адрас матоларни кўришганидаёқ кўзчалар чақнаб кетганди.

Ўғил болаларни ташқарига чиқариб, тикувчини таклиф қилгач муддаосини айтгандаги қийқириқ ва қарсакларни эса хали кўп йиллар эслаб юрса керак. Ўлчамлар олиниб, тарқатилган бир вароқ қоғозларга ҳамма ўзи хохлаган бичимни чизиб беришни сўрагандаги хурсандчилик эса ҳаммасидан ошиб тушди. Ҳамма ўзи истаганча ижод қилиб, тикувчини бошини обдон қотиришди, ранги ва шакллари турлича матоларни ҳам ўзлари танлашди. Ховурлари бироз босилгандагина Муҳтасар ойижонлари ёдларига тушди. Уни бирма-бир қучоқлаб, юзидан ўпиб, миннатдорчиликларни изҳор қилишгачгина ўз гуруҳларига тарқалишди.

Хозироқ бориб, бу шодиёнага ҳомийлик қилган турмуш ўртоғига раҳмат айтади. Агар қизларнинг қувончини борича айтиб берса борми, бояқиш яна кўзига ёш оладида.

Қийинчилик кўриб улғайган эрининг кўнгли бўш. Унинг ўзи Муҳтасардан тўгарак машғулотларини қолдирмаслигини талаб қиладию, етимхонада ўтадиган икки соатини ҳар бир дақиқасигача суриштириб савол бераверади.

“ Бугун нимани ўргатдинг?”

“Болаларингни ҳаммаси шеър ёзадими?”

“Улар билан нималар хақида гаплашасан?”

“Яна нималарни ўргатяпсан?”

“Илоҳим, барака топсин!” шивирлади Муҳтасар, тақдир пешонасига битган инсон билан ғурурланиб. Мудира ҳам хурсанд бўлиб, роса дуо қилди. Унинг айтишича, хали ҳеч ким қизларнинг кўнглига қараб мато танлатмаган, бичимлар хақидаку умуман фикрлари билан қизиқмаган экан.

У қадамларини яна тезлатди. Ошхонани айланиб ўтса бўлди, дарвоза кўриниб қолади. Омади чопиб маҳалла ичига кириб қолган такси учраса, беш дақиқада уйда бўларди. Аммо шу он кутилмаган ходиса юз берди. Ошхона олдидаги бурчакдан ўқдек учиб чиққан беш ёшлар чамасидаги қизалоқ унга урилиб мункиб кетди.

Муҳтасар қизчани аранг тутиб қолмаганида унинг йиқилиб тушиши тайин эди. Чўкалалаганча бағрига босар экан, унинг оқ сариқ юзига, жингалак сочларига қараб кулиб юборди.

-Вой, сени ҳам сочинг патилаку. Қилиқларинг ҳам бир ҳил. Ростини айтсам, бир тўпалончига жуда ўхшар экансан. Исминг нима?

Қизалоқ индамади. Унга бир пас пас тикилгач, қучоғидан сирғалиб кетмоққа чоғланди, мудиранинг эшиги томон ялт этиб назар ташлагач эса саволга савол билан жавоб қайтарди:

- Сиз Муҳтасар ойимисиз?

- Ха.

Унинг кўзлари порлаб кетди. Хозир юлқиниб чиққан қучоғига сингиб бир пас жим турди, кейин бийрон тилда тилда сайраб кетди:

- Мен ҳам шеър ёзаман. Айтиб берайми?

- Бўлмасамчи!- деди Муҳтасар завқланганча.

Қизалоқ бир пас каловланиб тургач сайради:

- Шеър ёзаман..

Зўр ёзаман!

Дархтлар, сичқонлар, баҳор хақида ...

Навруз, Атлас кўйлакча ҳақида ҳам

Зўр ёзаман...

Муҳтасар шарақлаб кулиб юборди. Вой, ростдан ҳам қизининг ўзику. Пойинтар- сойинтар қофияларичи?

У кулгудан аранг тўхтаб, шеърни мақташ баҳона қизчанининг исмини билиб олди.

-Зўрсанку Севинч! Бунақа шеърни энди эшитишим. Баракалло!

-Ёқдими?-деди қизча, қулоқларига ишонмай.

-Албатта ёқди!

-Унда менга атлас кўйлак қани?

Муҳтасар аввал хайрон бўлди, сўнг гап нимадалигини билгач, жилмайди.

Қизларнинг бирортаси атлас кўйлаклар хақида мақтаниб қўйгану, бу қизалоқ ҳам байрамга ясангиси келган. Ахир табиатан ҳамма қизлар янги либосга ўч бўладику.

Илинж ва изтироб тўла нигоҳлар эса ҳамон унда, умид билан мўлтираб турарди.

Бу болаларнинг юрагида улкан , жудаям улкан дард бор. Шу даргоҳга қатнаётганига сал кам икки йил бўлди. Хафтада бир келиб машғулот ўтсада, ўша бир кунда бир дунё изтироб билан кетади. Турфа тақдирлар, чин ва тирик етимлар кўраётган меҳр ва тортаётган азобнинг охири йўқдай...Баъзан дарвоза хатлаб кирмаёқ ҳаёлан ўзини кар ва кўрдай тутгиси, ҳеч кимни , ҳеч нимани эшитмай роботдай дарсини ўтиб кетгиси келадию, бўлмайди. Қанчалик бефарқ бўлишга ҳаракат қилмасин уддасидан чиқаолмай, айбсиз айбдорлар, бегуноҳ гуноҳкорлар маконининг бир бўлагига айланиб борарди.

Муҳтасар мижжасига қалққан бир томчи нуқрани артиб, қизалоқнинг сочларини силаб жилмайди, сўнг қўл телефонида аллақандай рақамларни териб боягина “ Меҳрибонлик уйи” дан чиқиб кетган тикувчи билан боғланди.

- Дилнавоз, сизга яна битта буюртма бор. Атласдан қолдими?

Севинч қўнғироққа жавоб бераётган одамни танимасада, Дилноза мақтаган тикувчи гапираётганини хис қилди. Гўёки орзусидаги атлас кўйлак худди шу телефон ичидан чиқиб келадигандай, Муҳтасарнинг бағрига сингиб қулоғига қулоғини босганча миқ этмай турарди..

-Қўлингдаги суратми?

-Ха, -деди қизалоқ, кўйлакдан кўнгли тўлгач, -Бу аяжоним, буниси эса ўзимман. Фақат унда жуда кичкина эдим...

Муҳтасарнинг ҳикояси

Наврузга оз қолган бўлсада, ўртада яна бир байрам бор. 8-март. Мен Севинчнинг кўйлагини ҳаммадан биринчи тиктиришга қарор қилгандим. Ҳар сафар қорамни кўриши билан югуриб, умид билан тикилувчи қизалоқнинг қатъияти тикувчининг ишини тезлаштиришимга туртки бўлди. Ўша биринчи учрашувдаёқ суратда муҳрланган жувон ва атлас кўйлакли қизалоқ кўз ўнгимдан кетмаяпти. Қизчанинг қисматини унинг ўз оғзидан эшитганимда дод дея ўкириб юбормаслик учун лабимни қаттиқ тишлаган эдим.

Дард тўла ҳикоя қизим тенги мурғак вужуднинг тилидан айтилаётганига ишонгим келмас, гўёки қаршимда ҳаётнинг анчагина аччиқ- чучугини тотган каттагина одам турарди:

- Аяжоним мени ташлаб кетмаган. Йўқотиб қўйганлар холос. Агар манашу суратдагидай атлас кўйлак тиктириб берсангиз, зўр бўларди. Мен уни кийиб, байрамда шеър ўқиб бераман. Худди шунақа қилиб тикишсагина аяжоним таниб олишлари мумкин. Байрамга киночи амакилар ҳам келишар экан. Эшитяпсизми?

“Эшитяпман” дедим, суратдаги ёш жувоннинг юзидан кўз узмай. Кўринишидан жудаям меҳрибон, бағридаги полапонини маҳкам қучиб турган она боласини ташлаб кетганинга сира ишонгим келмасди. Бир ярим ёшлар чамасидаги Севинчнинг эгнидаги атлас кўйлакчанинг бичимига эътибор берган ҳар қандай аёл унинг дид билан тикилганига тан берарди. Эркатой қизалоқлар яхши кўрадиган этак ости варварақлар, ўнг кўксига кўндирилган чиройли капалакча ва ялтироқ пистончаларнинг ҳам ўз ўрни бор эди.

- Худди шунақа қилиб тиктириб берасиз-а? – деб такрорланган саволдангина ўзимга келиб, розилик билдириб бош ирғадим. Қувониб кетган Севинч икки юзимдан чўлпиллатиб ўпар экан, хали тайёр бўлмаган кўйлакка қандай миннатдорчилик билдиришни билмасди.

- Мана кўрасиз! Агар худди шунақа кўйлакча кийсам борми, ойим мени олиб кетади. Телевизордан кўрсатишни эса мудира ойимиз ваъда берганлар. Мен ҳар куни Худодан шунақа кўйлак сўраган эдим, у сизни юборибдида! Энди аяжонимни ҳам юборади. Мен бунга ишонаман...

Қизалоқ яна нималар дегани эсимда йўқ. Тинмай бидирлаётган мурғак гўдак одам боласи эмас, фариштага ўхшарди. Гўё тақдири номаълум онаси уч-тўрт қадам наридаю, унинг бағрига отилиши учун эса биттагина атлас кўйлак кифоя эди.

- Капалаги ҳам бўладими?

- Албатта бўлади қизим!

- Тошчалари ҳам ялтирайдими?

- Ялтирайди қизим.

- Ваъда берасизми?

- Ваъда беряпман болам!

Ваъдамни бажаришимга ишончи комил бўлгачгина чиройи очилган Севинч, жилмайиб хайрлашган эди....

Севинчнинг ҳикояси

Уррааа!

Атлас кўйлагим чиройли чиқибди. Худди суратдагидек. Солиштириб кўрдим. Варварақлари, тошчалари, капалаги ҳам бир ҳил. Ростини айтсам, шеъримни яхши ёдламаган эдим. Лекин кўйлакни бир кун олдин тикиб келишгани учун ёдлаб ташадимей! Атлас кўйлак узун шеърни ҳам ёдлатиб ташар эканда! Байрам ҳам бошқача бўлди. Хаттоки, киночи амакилар ҳам қойил қолишди. “Маладец” дейишгани “зўр”дейишганида , тўғрими?! Мана, бир хафтадан бери уни эгнимдан ҳеч ким ечтира олмайди. Хаттоки мудира ойимизнинг ҳам тиши ўтмади. Фақат тундагина кийимимни алмаштираман. Байрам куни эса умуман ечганим йўқ, шундай ухлаб қолибман. Биласизми тушимда кимни кўрдим? Топдингиз!

Аяжонимнида!

Тўғри, тушимда уларни кўп кўрганман. Аммо бу тушим бошқача бўлди. Улар ҳар доимгидек хафа эмас, мен томон чопиб келарди. Демак, улар мени таниган.

Албатта танийдида! Ахир мен шунча ҳаракат қилдимку!

Нозима ва Саодат устимдан кулишди. “Ойинг барибир келмайди” деб йиғлатишди ҳам. Мухтасар опага кўпгина илтимос қилгани уялдимда, Бўлмаса уларга ҳам атлас кўйлакча тиктириб берардим...

Кеча бурнимни чимчилаб турадиган боғбон бува ҳам роса кўйлагимни мақтади, кейин одатдагидек дуо қилди. У жуда яхши одам . Болаларга қўшилиб йиғлашлари эса ғалати. Дарахтга чиқиб тиззамни шилиб олганимда аччиқ дорини қўйганлари эсимда. Ўшанда менга қўшилиб йиғлаган эдилар. Ботир оёғини синдирганида ҳам йиғлаган...

Ошпаз хола, чироқ алмаштирадиган амаки, ховлиларни супурадиган Зина опага ҳам кўйлакчам жудаям ёқди. Демак аяжонимга ҳам ёққан. Чунки киночи амакилар олган байрамни кўрганлари аниқ. Қаерда туришимни ҳам топиб келадилар. Яна озгина кутсам бўлди. Озгина...

Муҳтасарнинг ҳикояси

Билмадим, бу нима? Қизалоқнинг орзусими ёҳуд Аллохга етган ноласи?! Шунақаси ҳам бўладими? Астойдил қилинган орзулар ушалишига ишонаман, аммо бунчалик тез амалга ошишини ҳаёлимга келтира олмасдим. Одатдаги шанбаларнинг бирида мен кутиб олган мудиранинг кўзлари жиққа ёш, тилининг учида турган қувончни қандай айтишни билмасди.

- Сенга зўр ҳушхабарим бор. Хозироқ айттмасам ўлиб қоламан.

-Қанақа хушхабар?-дедим, ёш боладай сакрашга тайёр мудиранинг холатидан хайрон бўлганча.

- Cевинчнинг онаси келди!

-Нима?

Оёғимнинг остидаг ер чайқалиб кетгандай бўлди.

Биттагина саволдан сўнг танглайимга ёпишиб қолган тилим айланмай қотиб қолдим.

- Ха. Келди. У қизини олиб кетмоқчи. Хужжат тўғирлаяпти.

Қулоқларимга ишонгим келмасди. Бу мўъжизами, ёки Аллохнинг меҳрими била олмай хайратдаман.

Худди шу дақиқаларда Севинчнинг ўзи, оёғи ерга тегмай мен томон учиб келаётганига кўзим тушди. Ха, ха! У юриб эмас, учиб келганча бағримга отилди. Эгнида ўша атлас кўйлак, гўё қизнинг кўксидаги капалакчаси ҳам у билан бирга қанот қоқаётгандай эди.

- Мен сизга айтгандимку!

- Ха, айтгандинг қизим.

- Аяжоним мени албатта топадилар деганмидим?

- Деган эдинг.

- Улар келдилар. Мени бутунлай олиб кетар экан...Биласизми, аяжоним киночилар кўрсатган байрамимизни, мени кўрган эканлар.

Севинчни бағримга босиб, унинг юрак дукуринини тинглар эканман, нолалари Аллохга етиб борган мурғак малаканинг ҳидига тўйгим, Арш билан алоқа ўрната олган жажжи фариштанинг пок қалбига сингиб кетгим келарди.

Агар, ўша байрамни тасвирга олгани келган тележурналистларнинг касетаси тўлиб, бутунлай ўчиқ камера билан мудиранинг илтимоси билангина роль ўйнаб туришганини билганингизда борми, сизнинг хайратингиз ҳам меникидан кам бўлмасди. Ўша онларни яхши эслайман. Атлас кўйлак этагидан ушлаб ўқилган шеър, камерага илтижо билан тикилган бир жуфт қора кўзчалар ва Севинчнинг тилида айтгандай “киночи амакилар”нинг титраб кетган елкалари хозиргидай кўз ўнгимда. Агар машҳур шоирниг “Она” деб номланган шеърини бошқа биров, шу деворлар ортида ўқиб берганида ўчиқ камера билан алдаётган телевидиния ходимлари йиғлашмасди. Эркакларинг елкаларини титратаётган куч кичик юракчадаги улкан дард эди. Ўша дақиқаларда бутун олам титраган, “тасвирга олиш жараёни” тугамай, “Мурувват уйи”нинг тепасига келиб қолган каттагина булут ҳам баралла йиғлаб юборган эди. ..

Қизалоқнинг онаси билан ҳам кўришиш насиб этди. Тўғриси, бизни Севинчнинг ўзи учраштирди. Касал бўлганидан бошлаб, Дилнозанинг мақтанганию, менга қандай урилиб кетгани ва кўйлак чали бўлганигача айтиб чарчамасди. Унинг порлаб турган кўзларига қараб, атиги йигирма кун аввал кўрганим - мунг ва дарддан асар ҳам топмадим.

- Раҳмат опажон- деди, аёл, қўлимни маҳкам сиққанча, - Биласизми, қисматим қанчалик қаро бўлмасин, ягона овунчим Севинч эди. Бевақт вафот этган турмуш ўртоғимдан ёдгор бўлиб қолган кўзмунчоғимни еру-кўкка ишонмасдим. Уни шу қадар яхши кўрардимки, бир лаҳза қўлимдан туширгим келмас, ухлагандагина тикув мошинасига ўтириб чиройли кийимчалар тикиб шу билан қалбимни кемираётган алам ва армонларни енгишга харакат қилардим. Суратдаги атлас кўйлакчасини ҳам ўзим тикканман...

- Севинч кўйлакни меҳр билан тикканингизни сезган эканда. Вой билағонеей! - дедим, жувонни оғир хотиралардан халос қилишга уриниб.

- Сезган опажон. Келинлик уйимга сиғмадим. Қанчалик меҳримни дариғ тутмай шумқадам ёрлиғи билан сийланиб, ота ховлимга қувғин бўлдим. Агар ота-онам ҳаёт бўлганида балки ҳаммаси бошқача бўлар, қизим билан бир лаҳза ҳам ажрашмас эдик. Қўл учида узатган акам ва ичган сувимгача миннат қилгувчи янгамнинг бағрига ҳам сиғмадик. Ноилож қизимни холамга қолдириб, узоқ юртларга иш излаб кетдим. Ниятим, бир хонали бўлсада уйга маблағ ишлаб келиб, фарзандимни ҳеч нимага зориқтирмай тинчгина яшаш эди. Анчагина қийналдим. Ҳамма мақтаган давлатда иш топиш осон эмас, чиройли аёлларни тузоғига туширишни хохловчи нокаслар эса кўп эди. Ёши анчага бориб қолган кар ва гунг кампирнинг қизи келиб, хизматчиликка танлаганига қадар иш топиб берувчи ширкатнинг остонасида яшадим десам ёлғон бўлмайди. Мен икки боласидан алоҳида яшовчи онахоннинг қиёфасида раҳматли онамнинг сийратини тасаввур қилиб, уни астойдил парваришлай бошладим. Аввалги хизматчисининг қаттиққўллиги ва шаллақилигидан зада бўлган кампир кўзларига ишонмас, ўзига кўрсатилаётган меҳрдан боладай қувониб тинмай кафт очиб ўзича дуо қиларди. Менинг маошим унинг Германияда ишловчи ўғлидан келар, ойда бир марта банкдан бориб олар эдим. Олис Ватанимда қолган қизимни бировларнинг кўзига шумшук кўрсатиб қўйишдан қўрқиб, қўлимга теккан маблағни ўша ернинг ўзидаёқ Ўзбекистонга жўнатардим. Аммо шум тақдир менга яна бир зарба тайёрлаб қўйгани етти ухлаб тушимга кирмаган эди. Акам ва келинойимнинг қахриқаттиқлиги етмай, холам ҳам юрагимга найза урди. У мен кетганимга уч ой бўлмай эрининг буйруғи билан қизимни шу ерга ташлаб кетган экан. Қаранг опа, бир оғиз индамай яна икки йил давомида таъмагирлик қилишган. Севинчни соғиниб “Биттагина суратини юборинг” деган илтижоларимга, “ Қизинг жудаям ширин бўлган, суратини кўрсанг қайтгинг келиб қолади. Фикринг бўлинмасдан ишла, пул юбор! Уй жой қилиш ниятинг борми?” деган жавоб эшитардим.

Мусофирчилигимнинг иккинчи йили охирида бекамнинг ўғли Германиядан бутунлай қайтиб келди. Ёши қирқ бешдан ўтган ва аввалги хотинидан бефарзандлик туфайли ажрашган Муратбей оқ ювиб, оқ таралган волидасини кўриб хурсанд бўлди. У онаси баҳона атрофимда парвона, илтифот кўрсатмасамда кўнглимни олишга харакат қиларди. Бир куни менга совға –саломлар билан кириб келган опаси дангал гапни айтди қўйди. Айтишича, укаси мени севиб қолган ва мен рози бўлсам уйланмоқчи эмиш. Аввалига қовоқ уйиб, бир хафтача тишимнинг оқини кўрсатмадим, газеталарни титкилаб, ширкатга қўнғироқ қилиб бошқа иш изладим. Сўнг обдон ўйлаб кўрдим.

Хотин, бола-чақаси бўлмаса, номозини канда қилмай ўқиса, қолаверса меҳнаткаш ва меҳрибон инсон экан, бундан ортиғини топаманми?

Ахир борадиган бошқа жойим бўлмаса, яна кимларга сарғаяман?

Никоҳ ўқилди. Мен қўрқоқлик қилиб ўз юртимда ширингина қизчам борлигини айта олмадим. Назаримда у болам хақида эшитса уйланмай қўядигандай эди. Мен эса аввал меҳрини қозонай, сўнгра албатта фарзандим хақида оғиз очаман деган ўйда эдим.

У болаларни жудаям яхши кўрар, учраган кичкинтойларни ширинлик билан сийлаб, Яратгандан биттагина авлод сўрарди. Мен эса алғов –далғов тушларимда кўзларимга жавдираб турган қизчамдан бошқа ҳеч кимни кўрмасдим. Ишонасизми, охирги пайтлар ҳеч қаерга сиғмай, юрсам ҳам, турсам ҳам ҳаёлим фақат боламда эди. Охири бир туш кўрдим, арқони булутларга туташиб кетган баланд арғимчоқда учаётган эмишман, қучоғимда эса атлас кўйлакчали Севинчим ўтирарди... Тонг отишига ҳам сабрим етмай, эримни уйғотдим ва йиғлаганча қизим хақида сўз очдим. Янгиликдан бақрайиб қолган турмуш ўртоғим шашқатор кўз ёшларим ювган юзимдан аста ўпар экан, қулоғимга