Snayper (kamolov)

Hammaga salom. Bu yangi detektiv, sarguzasht asar bo‘lib asar muallifi Olimjon Hayit. Hikoya menga judayam yoqdi. O‘ylaymanki sizlarga ham yoqadi! Demak boshladik!

* * *

Mirsoli viloyatda quroldan otish bo'yicha o'tkazilgan tanlovda g'olib bo'lib qaytdi. Mamnunligidan go'yo yettinchi osmonda parvoz qila boshlagan yigit qishloqqa kun peshindan oqqandan keyingina kirib keldi.

Qishloq ko'chasida onda-sonda odam ko'rinib qolar, atrof deyarli jimjit edi. Qishloqqa tobora yaqinlashib kelardi-yu, nuqul sakrab qo'yar, hushtak chalib, ora-sirada o'zi yoqtirgan qo'shiqni xirgoyi qilardi. Ba'zan kikboksing, karatega qatnab o'rgangan usullari yodiga tushib, qo'llarini musht qilgancha oldindagi daraxtlarga xezlanib qo'yardi.

Do'kon ko'chadan o'tgach, Mirsoli taqqa to'xtadi. Beixtiyor qoshlari chimirilib, ikki ko'zini qisdi. Ancha naridagi yarqiragan «Lasetti»ga qarab nimalardir deya so'kindi. Hoynahoy nima deb so'kinganini o'zi ham eshitib-eshitmay qoldi.

«Bu Sodiq do'konchining mashinasi-ku, — ko'nglidan o'tkazdi Mirsoli yana bir qadam oldinga tashlab. — Zarinalarning uyi oldida qand yeyaptimi? Tag'in bir baloni boshlamoqchimi? Ablah! Pastkash! Unga o'tgan safar aytgandim-ku!..»

Bir mahal o'ngdagi tor ko'chadan sinfdoshi Mahmud pakana chiqib kelayotganini ko'rdi. Ko'rdi-yu, jahliga jahl qo'shilib, o'sha tomonga zipilladi.

— Ie, o'rtoq, tabrikmi? — Mahmud pakana hali yaqin kelmay og'zining tanobi qochgancha qulochini yozib yubordi. — Agar tabrik bo'lsa…

— Hovliqma, — deya sinfdoshi ro'parasida to'xtab mashina tarafga ishora qildi Mirsoli. — Anavi bezbet nima qilyapti u yerda? Bilasanmi?

Mahmud pakana mashina tomon bir qarab oldi-da, yelka qisdi.

— Bilmadim-u, ammo yon qo'shnimiz Bibisora xola oyimga gapirayotgani qulog'imga chalinganday bo'luvdi. Menimcha Sodiq do'konchi yana Zarinaga sovchi qo'ygan. Haligi…

— Ablah! — Mirsoli mushtlarini qattiqroq tugib gezardi. — Unga ko'rsatib qo'yaman birovning xasmiga og'iz solishni. Axir… Mahmud, uni sevishimni bilardi-ku do'konchi! Gapir, o'rtoq! Bilarmidi-yo'qmi?

— Bilardi albatta, — dedi Mahmud pakana yer chizib. — Necha marta ogohlantirgansan o'zing. Puli ko'p-da baribir! Hoynahoy Zarinaning dadasi Meli og'a…

— O'chir! — pakananing og'ziga kaftini bosdi Mirsoli. — Tupurdim o'sha puliga, tupurdim!

— Sen… O'rtoq… Nimaydi?.. Ha, Zarinaning o'zi bilan gaplashdingmi? Axir, bir-birlaringni…

— Haqsan, — dedi bu gapdan so'ng sal pastroq tushib Mirsoli. — Zarinani topishim kerak! So'rab-surishtirishim shart!

— Hoxlasang, singlimga aytaman, zovur bo'yiga chaqirib beradi. Nima qilay? Chaqirtiraymi?.. Vey, o'rtoq, temirni qizig'ida bosgin-da! Unaqamasiyding-ku! Otni qamchilamaysanmi munday? Yo… Qo'rqyapsanmi?

— Nima? — Mirsoli bir qadam ortga tislanib xezlandi. — Men qo'rqarkanmanmi? Men-a?

— Unda bor, gaplash Zarina bilan! Qiz bolaning xohishi bo'ladi baribir! Keyin… Meli og'ani bilasan, o'lguday qaysar odam… Bir narsa qilish kerak-da baribir!..

— Chaqirtir, — dedi Mirsoli. — Singlingga tayinla! Zarina besh minutdan keyin zovur bo'yiga chiqsin! Tavakkal! Agar va'dasida turmasa… Hammasini o'ldiraman!..

* * *

Jildirabgina oquvchi suvi har bir ko'ngilga orom, xotirjamlik hadya etadigan bu zovur ko'plab pokiza, hadikka to'la uchrashuvlar, bezovta xo'rsiniqlarga guvoh bo'lgan. Ko'p bora Zarinaning uzun, tim qora sochlarini oymomaga ko'z-ko'z qilgan. Ayni pallada esa ko'z-ko'zlashga hojat yo'q edi. Chunki hozir tun emas, tush payti, oymoma qaerdadir o'zga osmonlarda parvoz qilmoqda. Qolaversa, Zarina bu uchrashuvga boshiga durra o'rab chiqdi. Ilgarigidek Mirsoliga yaqin kelib muloyimgina salom bermadi. Asabiy lab tishlagan ko'yi Mirsolining so'z boshlashini kutdi. Go'yo aytishga so'z qolmagandek yigit tilga kirmaguncha sukut saqlab turaverdi.

— Bu nimasi tag'in? — nihoyat zardali ohangda gap boshladi Mirsoli. — G'alati gaplar eshitib qoldim? Gapir!

— Shunaqa bo'p qoldi, — yer chizib zo'rg'a so'z qotdi Zarina. — Dadam…

— Va'da-chi? — beixtiyor baqirib yubordi Mirsoli. — Va'da berganding-ku! Harbiydan kelgunimcha kutishga…

— Bas! — deya yuzini ters burdi Zarina. — Hammasi tugadi. Men… Dadamning so'zini ikki qilolmadim. Bo'lmasa… Oq qilib yuborarkan dadam… Qo'rqaman… Qo'rqaman…

— Shunaqami? — Mirsoli Zarinaga yaqin keldi-da, boshidagi durraga qo'l cho'zdi. Ammo qiz darhol o'zini nari oldi. — Hali… Demak, puliga uchding, shundaymi? Ha-a, bilovdim… O'zi-chi, hamma qizlar bir go'r ekan!..

Zarina bu gapni eshitiboq yalt etib Mirsoliga qaradi. Biroq bir so'z demadi. Kutilmaganda ortga burildi-yu, qon yig'lagancha uyi tomon chopa ketdi.

— O'ldiraman uni! — qizning ortidan qichqirdi Mirsoli. — Baribir o'ldiraman! Hammangni o'ldiraman, hammangni!..

* * *

So'nggi so'zi bu serzarda, qoni qaynoq, sof muhabbatdan qalbi beza boshlagan yigitning ham bir zumda ko'ksiga mixlanib qolgandek edi. Duch kelgan tarafga telbalarcha ketib borarkan, nuqul «o'ldiraman, o'ldiraman», deya shivirlar, alamini tizzalariga mushtlashdan olardi.

Shu yurishda qishloq ko'chasigacha bordi. Va to'satdan to'xtab, atrofga alangladi. Nima qilishni, qay tomonga borishni bilmay garangsidi. Alang-jalang suvi sharqirab oqayotgan ariqqa boqdi. Bir-ikki marta erinmay yerga engashib qo'liga kesakmi, toshmi oldi-da, ariqqa irg'itdi. Keyin esa yo'lida davom etdi. Bu gal uyiga emas, qo'shni mahallaga qarab yurdi.

«Baribir o'ldiraman, — o'yladi o'zicha. — Nortosh buvaning ov miltig'i boridi, bilaman. O'shani ololsam bas, do'konchini otib tashlayman!..»

Ha, Mirsoli nishonni aniq ura oladi. Buni musobaqalarda isbotlab bergan. Ammo shu lahzalardagi miyasiga kelgan fikrning naqadar dahshatli ekanini umuman idrok etmasdi. Odam o'ldirish, bu nishonga po'lat yoki boshqa bir matodan yasalgan chivindekkina o'q solingan miltiqdan otish emasligini tushunib yetmasdi. Tushunishga alam, hali vujudini butkul tark etib ulgurmagan bolalarcha nodonlik yo'l bermasdi. Ammo ortga qaytish ham xayoliga kela qolmasdi. Mirsoli o'ljasi tortib olingan sher kabi na'ra tortishdan-da o'zini tiyolmas darajada g'azabga botib borardi.

Nihoyat yoshi to'qsonga yetib qolayozgan, anchadan beri ko'zlari ko'rmay qolgan Nortosh buvaning ko'rimsizgina hovlisiga yetdi. Yaqin tevarakda zog' uchmasdi. Hammayoqda bahorni bahodirlarcha yengib shiddat bilan bostirib kelgan yoz jaziramasi hukmron edi.

«Buva baribir miltiqni bermaydi, — ko'nglidan kechirdi Mirsoli ichkariga kirish uchun taraddudlanarkan. — So'rab ovora bo'lmaganim ma'qul. O'g'irlab chiqaman. Do'konchini o'ldiraman-u, joyiga opkirib qo'yaman. Keyin nima bo'lsa bo'lar, menga baribir. Alamimni olsam, do'konchi daf bo'lsa yetadi. Iflos! Hali ko'rsatib qo'yaman senga!..»

Shularni o'ylab ehtiyotkorona taxtali eshikni ochib hovliga kirdi. Umrida o'g'irlik qilib ko'rmagan odam baribir g'alati ahvolga tushib qolarkan.

Mirsoli xuddi birov ortidan poylab kelayotgandek, tutib olsa butun qishloqqa sharmanda qiladigandek qo'rqar, tizzalari bilinar-bilinmas titrab qo'yardi. Shunda ham niyatidan voz kechishga shoshilmadi. Nortosh buva hovlida ko'rinmaganiga amin bo'lgach, jadal yurib borib og'ilxonaga kirdi.

Og'ilxona bo'm-bo'sh. Qariya ko'zlari ojizlangan kuniyoq mol-qo'ylarni sottirib yuborgan…

«Ishim o'ngidan keldi, — o'yladi Mirsoli qorong'ilikda borib burchakka osib qo'yilgan ov miltig'ini qo'liga olib, o'rgimchak uyasidan tozalash asnosida. — Mana, miltiq! Xuddi o'zi! Menga shu kerak edi! O'qiyam ichidaykan. Zo'r bo'ldi. Endi o'zingdan ko'r Sodiq xomsemiz! Ilgari o'zimdan uch yosh kattaligingning hurmatini qilardim. Otang seni armiyadan olib qolganda hamma ustingdan kulsayam, men kulmagandim. Ota-onangning yolg'iz o'g'li bo'lganing uchun armiyaga olishmaganini tushungandim. Zarinamga ko'z olaytirib yaxshi ish qilmading. Bilib-ko'rib turib unga sovchi qo'yganingga chiday olmayman. Uzr, oshna, Mirsolini otasi bir so'zlilikka o'rgatgan, shunday tarbiyalagan. So'z berdimmi, qaytish yo'q! Sendaqa xotinchalish xunasalarga tupuraman!..»

Mirsoli qorong'ida paypaslana-paypaslana bir burchakdan eski qop topdi. Miltiqni o'sha qop ichiga joyladi-yu, shosha-pisha tashqariga chiqdi. Baxtiga hovli hamon jimjit ekan. Vujudiga hukmini o'tkaza boshlagan titroqlarga e'tibor qilmay, tomorqa orqali devor oshib keng dalaga o'tib oldi. Bu dala orqali ham Sodiqning do'koniga borsa bo'lardi. To'g'ri do'konning kichik omboridan chiqadi. Agar ombor yopiq bo'lsa, miltiqni o'sha yaqin oraga berkitib, do'kondan bemalol Sodiqni chaqirib chiqa oladi…

Shunday qildi ham. Miltiqni ombor yaqinidagi xarsangtosh panasiga qo'ydi-da, ustini shox-shabba bilan yopdi. Keyin omborni aylanib o'tib to'ppa-to'g'ri do'konga kirdi.

Ichkarida mijoz yo'q, Sodiq kerilgancha atlas rangli piyoladan choy ho'plardi.

Mirsolini ko'rdi-yu, piyolani bir chetga qo'yib o'rnidan qo'zg'aldi. Aftidan Mirsoli ne niyatda kelganini payqadi. Shu sabablimi, beixtiyor rangi oqarinqirab, ko'zlari olaydi.

— Kutmaganmiding, xunasa? — suhbatni so'kinishdan boshlab qo'ya qoldi Mirsoli. — Mening Zarinamni qo'yningga solvolmoqchimiding?..

— Senlama! — bo'sh kelmay unga yaqinlashdi Sodiq. — Kim bo'psan kekkayasan? O'zingni bosvol, bratishka!..

— Ie, o'rischalashniyam biladilarmi hali? — masxaraomuz sovuq tirjaydi Mirsoli. — Yur, unda o'rischasiga gaplashamiz, hezalak! Eshitdingmi? Xe-za-lak!..

— Maraz!..

Sodiq do'konchi Mirsolining haqoratiga bardosh qila olmay, o'ng qo'lini ko'tardi. Afsuski, hech bir harakat sodir etishga ulgurmadi. Mirsoli uning qo'lini mahkam siqib asta qayirdi.

— Suyakchalaringni bitta-bittalab sindirvolaman, — dedi tishlari g'ijirlab. — Yur dedim, o'rischasiga gaplashamiz! Sendaqalarga Zarinani osonlikcha berib qo'yadigan ahmoq yo'q!..

— X-xotinimga til tekkizma! — xirillab qo'lini nari tortishga urinardi Sodiq. — U…

— Nima?.. — borlig'i alam va nafrat iskanjasida to'lg'onayotgan Mirsoli «xotinim» degan jumlani hazm qila olmadi. Sodiqning qo'lini qattiqroq qayirgancha uni tashqariga sudradi.

— Erkak bo'lsang, birovga miq etmaysan, — Sodiqni ombor orqali miltiq berkitilgan joy tomon yetaklarkan eshitilar-eshitilmas po'pisa qildi Mirsoli. — Bu juda jiddiy masala. Erkakchasiga kelishvolishimiz kerak. Busiz bo'lmaydi. Xo'sh, aytasanmi birovga? Balki otajoningni yordamga chaqirmoqchidirsan?

— Sendan qo'rqadigan hali onasining qornida yotibdi, — dedi Sodiq. — Qo'lni qo'yvor! Senam erkak bo'lsang, erkakcha mushtlash! Baribir qo'lingdan hech narsa kelmaydi. Zarina meniki! Hademay to'y. Bekorga chiranyapsan!

— Shunaqami? — beo'xshov kulib qo'ydi Mirsoli. — Bratanimiz shunaqangi botir bo'p ketibdilar-ku, bilmabmiz-da! Unda ochsinlar ombor eshigini!..

Sodiq Mirsolining sal bo'shashganidan foydalanib qo'lini zarda aralash tortib oldi-da, kissasidagi kalitni olib eshikka osilgan qulfni ochdi.

Mirsoli oldin yon atrofni ko'zdan kechirib olgan bo'ldi-yu, fursatni qo'ldan bermaslik uchun chopa borib miltiqni shox-shabbalar ostidan chiqarib oldi va epchillik bilan ortga o'girildi.

Shubhasiz, Sodiq bunday manzaraga guvoh bo'lishni yetti uxlab tushida ko'rmagandi. O'ziga qaratilgan sovuq qurol esxonasini chiqarib yuborayozdi. Bir necha soniya ichida a'zoyi badanida titroq tuyib qo'rqa-pisa orqaga tislangancha omborga kirdi.

Mirsoli miltiqni hamon do'konchiga o'qtalib, ombor eshigini yopib qo'ydi.

— Xo'sh, gaplashamizmi? — so'radi Mirsoli ohista raqibiga yaqinlasharkan. — Qani, ko'rsat endi kimligingni! Bugun senga uyingdagilar aza ochishadi. Zarina esa menga qoladi. Alam qilyaptimi? Alam qilmasin! Zarina mening xasmim. U faqat meni sevadi! Kalimangni keltir, boyvachcha!..

* * *

Oradan besh daqiqa o'tdi yo o'tmadi. Mirsoli qo'lidagi miltiqni mahkam tutgan ko'yi dala yo'l bo'ylab yugurib borardi. Tez-tez qo'llariga, miltiqqa, ust-boshiga vahima aralash razm solib olar, biror yeriga qon tekkan-tegmaganini tekshirardi.

«Men… Uni o'ldirib qo'ydimmi? — deya fikrlardi yo'l-yo'lakay lablari titrab. — Endi nima bo'ladi?.. Meni… Qamashadimi?.. Yo'q, qamasholmaydi… Topisholmaydi… O'ldirdim… Otib tashladim… Ishqilib, hech kim bilmay qolgan bo'lsin!.. Hozir… Qochishim kerak, qochishim! Lekin qaerga? Qanday qilib? Miltiq-chi? Buni nima qilsa bo'ladi?.. Yo'q, bovanikiga qaytmayman. Bilib qolishadi. Tutib olib qamab qo'yishadi meni! Qaytib bo'pman! Buni…»

Shularni xayolidan kechirdi-yu, Mirsoli taqqa to'xtadi. Ikki qadam naridagi zovurga, boyagina Zarina ikkovlarining achchiq alamlari, zardali suhbatlariga guvoh bo'lgan eski zovurga umidvor termildi va o'ylab o'tirmay miltiqni suvga uloqtirdi. Zovurning tizzaga qadar yetib-etmaydigan bo'tanali suvi darrov miltiqni bag'riga yashirdi.

Mirsoli hiyla ko'ngli xotirjam tortgan kabi shosha-pisha kiyimlarini qayta qoqdi-da, yana jazavaga tusha boshladi. Unga kimlardir ortidan kelishi muqarrarligi, baribir tutib olishlari mumkinligi sira tinchlik bermasdi. Qochishi lozimligini bilardi-yu, qay manzilga borish, buyog'iga qanday yo'l tutish kerakligini idrok eta olmasdi.

«Topdim, — xayolan picha jonlanib mahallasi tomon bosh burdi u. — Uyga kirib kiyimimni almashtiraman-u, onamga xat qoldirib jo'nab qolaman. Shoshilish kerak, shoshilish! Tutib olishadi, qamab qo'yishadi!..»

Boyagina o'zini erkin qush kabi tutgan, tengqurlariga maqtanish, diplomni ko'z-ko'z qilishga oshiqqan Mirsoli ayni lahzalarda turmadan qochgan aristondek hushyor, ehtiyotkor, sovuqqon bir bandaga aylanib qolgandi. Ikki ko'zi nuqul olma terardi.

Omadi bor ekan. Onasi qaergadir ketibdimi, hovli darvozasi qulf edi. Bilardi, Ruzvon xola hamisha darvozani qulflab, kalitini o'zi bilgan burchakdagi tosh ostiga yashirib ketardi. Kalitni olib hovliga bemalol darvozadan kirsa ham bo'lardi. Ammo bu gal yuragi chopmadi. Odam tugul ko'chadagi itga ko'rinishni-da istamadi. Erinmay kesak devorni aylanib o'tib tomorqaga o'tdi. Hovliga o'sha tomorqa orqali kirib oldi va xonasini zuv aylanib kerakli kiyimlarni kiydi. Yechganini sandiqdagi eski-tuskilar orasiga berkitdi. So'ngra qo'liga qaerdandir ruchka, qog'oz olib Ruzvon xolaga xat yozib qoldirish ilinjida bo'ldi.

— Men otam rahmatliga tortdim shekilli, — deb boshlangandi xat. — U kishi ham hayot paytida juda qaysa edi. Lekin qotil emasdi, onajon. Men bo'lsam, yetti pushtimizni sharmanda qilib qo'limni qonga bo'yadim. Kechiring! Nima qilay? Zarinani sevardim, unga ishonardim. Meni yer bilan bitta qildi. Biroq achinmayman. Endi boshqasiga tegib keta olmaydi. Mendan qo'rqib qoladi. Do'konchining o'limidan keyin qo'rqishga majbur bo'ladi. Ona, meni qidirib ovora bo'lmang! Bolam o'ldi deng-u qo'ying! Aza ham ochmang! Yaxshisi, menday qotil o'g'ilni unuting!..

Mirsoli xatni to'rt buklab oldiniga hovlidagi tandir ichiga yashirmoqchi bo'ldi. Qo'ni-qo'shnilar non yopishga chiqsa, ko'rib qolishlaridan cho'chib fikrini o'zgartirdi. Xatni onasining sevimli chok mashinasi ichiga joylashtirdi va tokchadagi qutidan bir dasta pulning yarmini qo'yinga urdi-da, tashqariga chopdi.

* * *

Tuman markazidan to'g'ri qishloqqa olib keluvchi qum ko'cha bo'ylab «Tez yordam» mashinasi o'qdek uchgancha kelardi. Mirsoli mashinaga ko'zi tushgan zahoti jonholatda daraxt panasiga o'zini oldi-da, orqa-ketini obdon kuzatdi. Uzoqdan narigi mahalladagi Sobir otboqarning qorasigina ko'rindi.

«E, Sobir buvaning ko'zi uzoqni ko'rmaydi, — o'zini ovutdi Mirsoli. — Ko'rgan taqdirdayam yetib kelguncha men g'oyib bo'lishga ulguraman… Eh, dabdala bo'ldim shekilli rosmanasiga. Mana, «Tez yordam» ham keldi. Hozir do'konchini o'likxonaga olib ketadi. Hoynahoy, melisalar ham allaqachon o'sha yerda o'ralashib yurgandir… Ie, iztopar itini qo'yib yuborsa-chi? Birpasda tutib oladi-ku meni! Qochishim kerak! Melisalarning iti yomon bo'ladi…»

Shunday paytda qachonlardir o'zing tomosha qilgan detektiv filmlar ham asqotib qolarkan. It degan so'z miyasiga urgani hamono Mirsolining xayoliga o'tgan oyda televizor orqali berilib tomosha qilgan film keldi. Film qahramoni ham militsiya xodimlari ta'qibidan qochgandi. Militsionerlar hali yaqinlamay turib iztopar itlar jinoyatchini tutishdi. Bu itlar faqat oqib turgan ariq yoki kanalning qirg'og'iga borganda, yo katta ko'lmak suvga yaqinlashganda izni yo'qotarkan…

— Tutdirib qo'yadigan ahmoq yo'q, — dedi u shivirlab. — Buyog'iga faqat berkinishim, uzoq-uzoqlarga ketishim shart. Meni hech kim ko'rmasligi zarur. Ha, topdim, itlarga chap berishning zo'r yo'li bor. Dalani tikkalab boraman-da, zovurni kechib narigi tarafiga o'taman. Keyin… — Mirsoli buyog'iga kallasi ishlay qolmaganidan g'ijinib, peshonasiga kaftini bosdi. — Nima qilyapman o'zim? Nega cho'zyapman? Halizamon onamning qorasi ko'rinsa-chi? Qo'ni-qo'shnining ko'zi tushib chaqirib qolsa-chi? Muyulishdan kutilmaganda melisalar itlarini choptirib kelib qolsa-chi? Nimaga qaqqayib turibman o'zi? Kimni, nimani kutyapman?..

Shu tobda kun asrga og'a boshlagandi. Asta-sekin daladan qaytayotgan mol-qo'ylarning mo'-masi quloqqa chalina boshladi. Bu tovush ham Mirsolining yuragiga battar g'ulg'ula soldi. U tavakkal dala tomon yugurib ketdi. Yengil atletika musobaqalarida qatnashaverib chayirlashgan oyoqlari tosh bormi, qattiqroq kesak bormi bosib o'tar, vahima, qo'rquv, jazava og'riqni sezdirmasdi. O'sha ketishda ko'z ochib yumguncha Mirsoli zovurdan o'tib qishloqdan taxminan besh-o'n chaqirim naridagi tashlandiq shiypongacha yetib bordi. Va shundagina to'xtab, yuzlari osha bo'yniga qadar oqib tushgan terlarni kafti bilan sidirib artdi.

* * *

Mirsoli tashlandiq shiyponning qorong'i, har yer har yeridagi g'ishtlari ko'chib tushgan xonasida cho'nqaygancha uzoq o'tirdi. Tanasida zohir terlar qotdi. Dahshatlar nari chekingan kabi ko'ngli biroz yumshadi.

— Zarinaniyam opqochishim kerak, — dedi o'ziga o'zi. — Men bilan ketishi shart. Baribir meni sevadi-ku! Ketsa nima bo'pti? Kamayib qoladimi? Yo mendan yaxshirog'ini topadimi? Topolmaydi. Do'konchi endi yo'q. Dodlasayam, sochini yulib dunyoga jar solsayam qaytarib kela olmaydi uni. Men esa yonida bo'laman. Uni hech kimga bermay, begona ko'zlardan asrayman. Arzimaymanmi? Arziyman…

Yo'q, ketmaydi endi men bilan. Otasidan qo'rqadi. Mendan hozir nafratlanib o'tirgani tayin. Qizlar shunaqaykan. O'ldim-kuydim deganminan manavinaqangi ishlar bo'p ketgach, ters o'girilib olarkan. Muhabbatini unutib, ota-onasining pinjiga kirarkan-qo'yarkan. Ablah do'konchi! Menday mag'rur, uncha-munchasiga so'zini bermagan yigitni rasvo qilding-a? O'zing… O'zingga nima bo'pti? O'lding-ketding… Yo'q, Zarina men bilan ketishi kerak. Ketishi shart! Bundan boshqa yo'l yo'q unga! U taqdirimga yozilgan bitik. Mening juftim bo'lish uchun tug'ilgan.

Ha, rostdanam astagina qishloqqa borib Zarinadan xabar olaman. Kerak bo'lsa, sudrab opchiqaman uyidan. Qaytmayman. Uni hech kimga bermayman!..

Mirsoli ehtiyotkorlikni qo'ldan bermay, oyoq uchida shiypon ichkarisidan chiqdi. Allaqachon zulmat hukm sura boshlagan keng dala tarafga o'g'rincha boqdi.

Tinchlik, xotirjamlik, erkinlik asta-sekinlik bilan bo'lsa-da vujudiga chirmashgani sayin yanada dadillanib, ikki-uch qadam oldinga yurdi. Zarinani olib qochish, nihoyat azaliy orzusiga yetish istagi ko'nglida battar tug'yon urdi.

— Meni hali yaxshi bilmaskan bu qiz, — deya so'zlangancha yana oldinga qadam qo'ydi. — Men Mirsoliman. Nasibasini birovga berib tek o'tiraveradigan bolamasman. Men — Erkakman! Erkak!..

Shunday deb Mirsoli qishloq tomon yo'naldi. Ammo darrov to'xtadi. Xuddi uzoq vaqt karaxtlikdan so'ng hushiga kelgan banda kabi vahima, qo'rquv, dahshat aralash ko'zlarini kafti bilan ishqalay-ishqalay ortga tislandi.

— Men… D-dada!!!..

Haqiqatan, undan yigirma metrcha narida havoda muallaq holda sersoqol, baland bo'yli, oppoq sochli, keng yelkali erkak xo'mrayib turardi. Mirsoli erkakka ko'zi tushgani hamono nimalardir deyishga urindi. Biroq kalovlanishdan nariga o'ta olmadi.

Boshqa birov bo'lsa, bu manzarani ko'rgandanoq duch kelgan tomonga qochib qolar, yoki o'zini tappa yerga tashlardi. Mirsoli negadir o'zini u darajada yo'qotmadi. Kalovlansa-da, tizzalari dag'-dag' titrasa-da, jonini nimadir uzib-uzib olayotgandek tuyulsa-da, yerga ag'anamadi. Sal o'tmay dadilroq so'zlashga o'zida kuch topa oldi.

— S-siz dadammisiz? — so'radi u telbalarcha chayqalib. — Unda… Axir, soqol qo'ymagandingiz-ku!.. Siz… O'lgandingiz-ku!..

Erkak Mirsoliga javoban