Marsga Xujum Rey Bredberi romani (19-bet)

жавоб қайтарди, ликопчаларга дид билан салат солиб чиқди, ҳаракатларида заррача хатолик кўзга чалинмасди. Дароз ўғли ва сарвқомат қизлари ўзларининг хилватдаги ҳаёти ҳақидаги узоқ ҳикоялари билан отасини мот қолдириб, басма-басига дов ташлашарди ва ман-ман ота болаларининг гапини эшитиб, ночор таслим бўларди.

Уильямсон нишабликдан пастга қараб югуриб кетди.

— У қаерга кетди? — сўради Хетэуэй.

— Ракеталарни текширгани, — жавоб берди Уайлдер. — Шунақа, Хетэуэй Юпитерда ҳеч бало йўқ, инсоннинг у ерда қиладиган иши ҳам йўқ. Сатурн ва Плутон ҳам шунақа...

Уайлдер ўз овозини эшитмай, беихтиёр гапирарди; у фақат бир нарса ҳақида ўйларди: ҳозир Уильямсон пастга югуриб боради-да, кўп ўтмай қайтиб келади, тепаликка чиқиб, жавоб олиб келади...

— Раҳмат.

Маргарет Хетэуэй унга бир стакан сув қуйди. Тўсатдан ҳаракатга келиб, капитан аёлнинг елкасига қўлини қўйди. Аёл бунга ҳеч қандай муносабат билдирмади. Унинг бадани иссиқ ва нозик эди.

Капитан қаршисида ўтирган Хетэуэй дам-бадам жимиб қолар ва афтини аянчли бужмайтирганча кўкрагини чангаллар эди, сўнг яна маъюс суҳбатга қулоқ солар, ҳар дақиқада Уайлдерга ачиниб қараб қўяр, у эса бировларга билдирмасдан ҳузур қилиб, кулчасини кавшар эди.

Уильямсон қайтиб келди. Капитан унинг елкаси оша: “Хўш?” деб шивирламагунча индамай, санчқи билан таомни кавлаб ўтираверди.

— Мен бу жойни топдим, сэр.

— Хўш, хўш?

Уильямсоннинг рангги бўздек оқариб кетган эди. У нигоҳини қувноқ улфатлардан узмасди. Қизлари босиқ жилмайиб туришар, ўғли аллақандай латифани ҳикоя қиларди.

Уильямсон деди:

— Мен қабристонга ўтдим.

— Тўртта хочни кўрдингизми?

— Тўртта хочни кўрдим, сэр. Улар бус-бутун турибди. Хато қилмаслик учун мен уларни ёзиб олдим. — У оппоқ қоғоздаги номларни биттама-битта ўқий бошлади: — Алиса, Маргарет, Сьюзен ва Жон Хетэуэй. Номаълум вирусдан вафот топганлар. 2007, июл.

— Раҳмат, Уильямсон. — Уайлдер кўзларини юмди.

— Ўн тўққиз йил аввал, сэр. — Уильямсоннинг қўли титрарди.

— Ҳа.

— Ахир булар кимлар?

— Билмайман.

— Сиз ўзи нима қилмоқчисиз?

— Буни ҳам билмайман.

— Бошқаларга айтсак бўладими?

— Кейинроқ. Ҳеч нарса бўлмагандек овқатингизни еяверинг.

— Ортиқ бир луқма ҳам томоғимдан ўтмаяпти, сэр.

Ракетадан келтирилган шароб билан қилинган нонушта тугади. Хетэуэй ўрнидан турди.

— Соғлигингиз учун. Дўстларим билан яна бирга бўлишдан хурсандман. Хотиним ва болаларим билан бирга бўлишдан ҳам. — Уларсиз бу ерда мен танҳоликда ўлиб кетган бўлар эдим. Уларнинг астойдил қилган ғамхўрликлари туфайли мен бу ерда жон сақлаб қолдим ва сизларни кутиб олишга муяссар бўлдим.

У қадаҳни қўлида тутганча ўз оила аъзолари томонга ўгирилди. — Улар хижолат ичида унга қараб турар эдилар, қадаҳ кўтарилганда эса улар бутунлай кўзларини ерга тикиб олишди.

Хетэуэй охиригача сипқорди. Ҳатто қичқиришга ҳам улгурмай, у юзтубан стол устига йиқилиб тушди-да, ерга ағдарилди. Бир қанча одам югуриб келди, уни тўғрилаб ётқизиб қўйишди. Врач эгилиб, юрагига қулоқ солди. Уайлдер врачнинг елкасидан туртди. У Уайльдерга қараб бошини чайқади. Уайлдер чўккалаб ўтирди-да, чолнинг қўлидан ушлади.

— Уайлдер? — Хетэуэйнинг овози базўр эшитиларди. — Мен нонуштангизни ҳаром қилдим-а?

— Қўяверинг.

— Мен учун Алиса ва болалар билан хайрлашиб қўйинг.

— Ҳозир уларни чақирай.

— Йўқ, йўқ, керак эмас! — Нафаси бўғилиб шивирлади Хетэуэй. — Булар тушунмайдилар. Мен ҳам уларни тушунишларини истамайман! Керак эмас.

Уайлдер итоат қилди.

Хетэуэй жон берди.

Уайлдер анчагача унинг олдидан жилмади. Ниҳоят ўрнидан турди-да, Хетэуэйни қуршаб олган ҳаяжонли одамлар олдидан нари кетди. У Алисанинг олдига борди, унинг юзига қараб деди:

— Нима бўлганини биласизми?

— Эримга бир нарса бўлдими? — У ҳозир жон берди: юрак. — Уайлдер аёлнинг юзига разм солиб тикилиб турарди.

— Жуда чакки бўлибди, — деди Алиса.

— Юрагингиз ачимаяптими? — сўради Уайлдер.

— У бизнинг қайғуга ботишимизни истамасди. У қачондир шундай бўлишини бизга олдиндан айтиб қўйганди ва йиғламасликни буюрганди. Биласизми, у ҳатто бизни йиғлашга ҳам ўргатмаганди, йиғлай олишимизни истамасди. Одам учун энг ёмон нарса ёлғизликни англаш, ғам ва кўз ёши қилишни билиш дерди. Шунинг учун биз кўз ёш тўкиш ва қайғу деган нарсаларни билмаслигимиз керак.

Уайлдер унинг юмшоқ, иссиқ қўлларига, чиройли пардозланган тирноқларига, нозик панжасига разм солди. Ингичка, оппоқ, узун бўйнига ва доно кўзларига қаради. Охири деди:

— Мистер Хетэуэй сиз ва болаларни ажойиб қилиб дунёга келтирган.

— Бу сўзларингиздан у роса суюнган бўларди. У биздан фахрланарди. Кейин эса ҳатто бизни дунёга келтирганини ҳам унутиб юборганди. Бизни севиб қолган, ҳақиқий хотини ва болалари деб биларди. Маълум маънода ўзи шундай ҳам.

— Сиз билан у ўзини енгил ҳис этарди.

— Ҳа, йилдан-йилга биз бирга ўтириб, суҳбатлашар эдик. У суҳбатлашишни яхши кўрарди. Тош кулбамизни ва каминимизни яхши кўрарди. Шаҳардаги ҳақиқий уйимизга бориб жойлашсак ҳам бўларди. Бироқ у бу ерни жонидан яхши кўрарди, бу ерда у гоҳ жўн, гоҳ замонавий тарзда ҳаёт кечириши мумкин бўларди. У менга ўзининг лабораторияси ва у ерда қилган ҳар хил нарсалари тўғрисида сўзлаб берарди. Бу ташландиқ Америка шаҳрини у бошдан-оёқ пастдан овоз кучайтиргич билан таъминлаб чиққанди. Тугмачани босди, тамом — ҳамма жойда чироқлар ёнади ва худди унда ўн минг одам бордек шаҳар шовқинга тўлиб-тошади. Самолётлар, автомашиналарнинг гувиллашлари, одамларнинг ғовур-ғувурлари эшитилади. У бўлса ўтириб оларди-да, сигара тортарди ва биз билан гаплашаверарди, пастдан эса шаҳар шовқини эшитилиб турарди. Гоҳо телефон жиринглаб қоларди ва тасмага ёзиб олинган овоз мистер Хетэуэйдан турли илмий ва жарроҳлик масалалари бўйича маслаҳат сўрарди, у жавоб қайтарарди. Телефон овозлари ҳам, биз ҳам, шаҳар шовқини ҳам, сигара ҳам — мистер Хетэуэй ҳам ғоятда бахтли ҳис қилардик ўзимизни. Унинг қўлидан фақат биргина нарса келмасди — бизни кексайтира ололмасди. Ўзи кун сайин қариб борарди, биз эса ўша-ўша ёш бўлиб тураверардик. Аммо менга шундай туюлардики, бу уни унчалик безовта қилмасди. Ҳаттоки ўзи шуни хоҳларди деб ўйлардим мен.

— Биз уни пастда тўртта хоч турган жойдаги қабрга дафн этамиз. Менимча, бу унинг хоҳишига жавоб беради.

Аёл аста унинг панжасига қўл теккизиб қўйди.

— Менинг бунга ишончим комил.

Капитан ишга киришиб кетди. Кичкина маросим тепалик этаги томон юриб кетди; оила унинг ортидан йўлга тушди. Икки одам Хетэуэйни усти ёпилган замбилда кўтариб кетди. Улар тош кулба ёнидан ўтишди, сўнг Хетэуэй кўп йиллар муқаддам ўз ишини бошлаган сарой ёнидан юриб ўтишди. Уайлдер шу устахона эшиги ёнида бир оз тараддудланди. Бу сайёрада хотини ва учала фарзанди билан яшаса-да, — бирданига сени шамол ва жимжитлик билан танҳо қолдириб, улар ўлиб кетишса, шу ҳам иш бўлдими? — деб сўради у ўзидан, — бундай аҳволда инсон нима қилиши керак бўлади? У ўлганларни қабрга жойлаштиради, хоч қўяди, сўнг ақл ва хотира кучини, қўлининг чаққонлигини ва топқирликни ёрдамга чақириб, устахонага келади-да, кейинчалик унинг хотини, ўғли, қизлари бўлган нарсани заррама-зарра тўплай бошлайди. Тоғ тагидан барча зарур нарсаларни топиш мумкин бўлган Америка шаҳри бўлганда, ақли расо одам, ҳар қалай, ўзи хоҳлаган нарсани ярата олади-да.

Уларнинг қадам товушларини қум ютиб юбормоқда эди. Улар келганида қабристонда икки одам аллақачон қабрни кавлаб бўлаёзган эди.

Улар оқшомга яқин ракета олдига қайтиб келишди.

Уильямсон бошини ирғаб тош кулбага ишора қилди.

— Уларни нима қиламиз?

— Билмадим, — деди капитан.

— Балки, уларни ўчириб қўярсиз.

— Ўчириб? — капитан бир оз таажжубланди. — Бу менинг хаёлимга ҳам келмаган эди.

— Ахир сиз уларни ўзингиз билан олиб кетолмайсиз-ку?

— Йўқ, уларни бошимга ураманми?

— Наҳотки сиз уларни шу ерда, қандай бўлса шундайлигича қолдирмоқчи бўлсангиз?

Капитан Уильямсон тўппончани узатди.

— Агар бирор нарса қўлингиздан келса, сиз мендан кучлироқсиз.

Беш дақиқадан сўнг Уильямсон бошдан-оёқ терга ботганча кулбадан қайтиб келди.

— Манг, олинг тўппончангизни. Энди мен сизни тушундим. Мен уларнинг олдига қўлимда тўппонча билан кириб бордим, қизлардан бири менга жилмайди. Қолганлари ҳам. Хотини менга чой тутди. Эй худо, бу бориб турган қотиллик бўлар эди-ку!

Уайлдер бош ирғади.

— Инсон бундай мукаммал нарсани бошқа ҳеч қачон ярата олмайди. Улар узоқ умр кўриш учун яратилган. — Ўн, эллик, икки юз йил. Ана шунақа... Уларнинг яшашга... яшашга биздан ҳақлари зиғирча кам эмас. Мендан ҳам, ҳар биримиздан ҳам. — У трубкасидан кулни қоқиб туширди. — Майли, бортга чиқинглар. Парвозда давом этамиз. Бу шаҳар барибир ҳалок бўлган, у биз учун яроқсиз.

Қуёш ботди. Муздек шамол эсди. Бутун экипаж бортга чиқиб олган эди. Капитан имилларди. Уильямсон сўради:

— Сиз тушиб кетишга... э-э, улар билан хайрлашишга шошилмаяпсизми? Капитан Уильямсонга совуқ қараб қўйди.

— Бу менинг ишим.

Уайлдер оқшом шамолига юзма-юз тоғ томон одимлаб кетди. Фазогирлар унинг қораси кулба девори ичида ғойиб бўлганини кўриб туришарди. Улар аёл соясини ҳам кўришди. Улар командирнинг аёл қўлини сиқиб қўйганини ҳам кўришди.

Август 2026

ЁҚИМЛИ ЁМҒИР ЁҒАДИ

Меҳмонхона бўлмада гўё биров эшитмай қолишидан қўрққандай гапирувчи соатлар тинмай: “чиқ-чиқ, етти бўлди, тонг отди, туринг ўрнингиздан!” — деб қўшиқ айтар эди. Эрталабки сукунат чулғаган уй ҳувиллаб турарди. Соат эса ҳамон чиқиллар ва бўшлиқ томон нуқул ўзининг севган қўшиғини таратар эди: “саккиздан ўн дақиқа ўтди, нонушта қилиш вақти етти, саккиздан ўн дақиқа ўтди!”

Ошхонада печка чийиллаб уҳ тортди ва унинг ланғиллаган қорни ичидан саккизта обдон етирилган қадаҳ, тўртта сариғи аралаштирилмаган тухум, ўн олти бўлак чўчқа ёғи, икки чашка қаҳва ва икки стакан муздек сутни уфуриб ташлади.

— Бутун Калифорния штатининг Эллендайл шаҳрида икки минг олтинчи йил, тўртинчи август, — деди ошхона шифтидан бошқа бир овоз. — Бугун мистер Фезерcтоуннинг туғилган куни. Тилита тўйининг бир йиллиги. Суғурта бадалини тўлаш вақти етти. Сув, газ, чироқ пулларини ҳам тўлаб қўйиш керак.

Деворнинг аллақаеридадир бир реле шиқирлади, электр кўзлар олдида хотира тасмалари сизиб чиқа бошлади.

Саккизу бир, чиқ-чиқ, саккизу бир, ишга бориш керак, мактабга бориш керак, бўла қолинглар чаққон-чаққон, саккизу бир! Бироқ эшиклар очилиб-ёпилмас, гиламларда резина пошналарнинг юмшоқ одимлаган товуши қулоққа чалинмасди.

Ташқарида ёмғир ёғарди. Ташқи эшикдаги метеоқутича оҳиста қўшиқ куйларди: “Ёмғир ёғар кун бўйи, Иссиқроқ кийин энди...” Ёмғир томчилари ҳувиллаган уй томини ҳамон ноғора қилиб чертарди.

Ҳовлидаги гараж эшиги қаттиқ ғийқиллади, кўтарилиб очилган эшик ортидан чиқишга ҳозир турган автомашина кўринди... Икки дақиқа ўтар-ўтмас эшик яна асил ҳолатига қайтди.

Саккизу ўттиз дақиқада тухумлар бужмайиб қолди, қадаҳлар эса тошга айланди. Алюмин белкуракча уларни чаноққа итқитди, у ердан тизиллаган қайноқ сув уларни маъдан бўғизга думалатиб келди, бўғиз уларнинг ҳаммасини эритиб юборар ва канализация орқали узоқ денгизга элтиб ташларди. Овқат юқи ликопчалар қайноқ ювинди идишга шўнғир ва ялтираганча унинг ичидан сузиб, ташқарига чиқиб келар эди.

“Тўққизу ўн беш, — куйлади соат, — супуриб-сидириш вақти етди”.

Девордаги уячалардан митти робот сичқонлар тўкилди. Барча хоналарда маъдан ва резинадан ясалган жонсарак фаррошлар ивирсир эди. Улар ўзларини оромкурсиларга шарақлаб уриб олар, тукдор ғўлачаларини айлантирар, гилам патларини ҳурпайтирар, ичидан чангларини оҳиста сўриб олар эдилар. Сўнг бамисоли номаълум келгиндилар каби бир-бир ўз гўшаларига кириб, кўздан ғойиб бўлдилар. Уларнинг қизил электр кўзлари сўнди. Уй чиннидай топ-тоза бўлиб қолганди.

Соат тўққиз. Ёмғир пардасини суриб, қуёш мўралади. Харобазор ва култепалар орасида ёлғиз уй қўққайиб турарди. Бутун шаҳарда шу уйгина омон қолганди. Ҳар куни тунда вайрон бўлган шаҳарнинг ўзидан чиқараётган радиоактив нурлари бир неча мил узоқдан ҳам кўзга ташланиб турарди.

Ўну ўн беш дақиқа. Боғдаги чанглатгичлар тилларанг фавворалар отиб, эрталабки енгил ҳавони жимжимадор сув мунчоқлари мавжларига тўлдирди. Дераза ойналаридан сув жилғалари оқиб туша бошлади, сўнг сиртидаги оқ бўёқ паққос куйиб кетган эгма ғарбий девор бўйлаб жилдирай кетди. Беш жойдаги ола-чалпоқни айтмаса, бутун ғарбий девор қоп-қора тусда эди. Ана, бўёқ майса ўргич ускунани думалатиб кетаётган эркак қиёфасига кирди. Ана, худди фото-суратдагидек, бир аёл гул узгани энгашиб турибди. Ундан нарида — биргина улкан лаҳзада ёғочда куйиб қотиб қолган яна бир қанча қиёфалар... Болакай қўлларини юқорига силтаб кўтарди, ундан юқорида ирғитилган копток шакли қотиб қолди; болакайнинг рўпарасида бир қиз коптокни тутмоқчи бўлиб қўлларини баланд кўтарган, аммо копток пастга тушмай, ҳавода муаллақ қолиб кетган.

Фақат бешта бўёқ доғи бор — эркак, аёл, болалар ва копток. Қолган барчаси — ёғоч кўмирнинг юпқа қатлами, холос.

Чанглатгичдан ёғаётган сокин ёмғир боғни тўкилиб тушаётган нур учқунлари билан тўлдирди...

Шу кунгача уй ўз тинчлигини қанчалик мустаҳкам сақлаб келган-а! “Ким у? Ўзингизни танитинг!” дея у нечоғлик ҳушёрлик билан сўраб-суриштирмаган! Ёлғиз тулкилардан ва шикоятнамо миёвлаган мушуклардан тегишли жавоб ололмагач, қариқиз шиддати ила деразаларни қарсиллатиб ёпмаган ва пардаларни силкиб туширмаган. Жиннилик билан чегарадош бўлган муҳофазакорлик — гоҳо механизмларда ҳам паранойя дарди учраб туради-да.

Бу уй ҳар бир товушдан титраб тушар эди. Чумчуқ ногаҳон қаноти билан деразага тегиб кетдими, ўша заҳоти парда қаттиқ шатирлаб кетар ва юраги ёрилган қуш орқа-олдига қарамай қочар эди. Ҳеч ким — ҳатто чумчуқ ҳам — уйга тегишга ботинолмасди!

Уй минглаб катта ва кичик роҳиблару югурдаклари бўлган ибодатхона эди, улар тоат-ибодат қилар, жўрликда диний қўшиқ айтар эдилар. Бироқ маъбудлар ғойиб бўлган, маросим эса мантиқсиз ва маъносиз бир ҳолда давом этарди.

Ўн икки.

Катта эшик ёнида чўчиб тушган кўппак ириллаб қўйди.

Эшик ит товушини дарҳол билди ва очилди. Бир вақтлар соғлом, тўқ яшаган, энди эса шарти кетиб, парти қолган, туллак кўппак ортидан ифлос излар қолдириб ичкарига югуриб кирди. Унинг орқасидан безовта қилишгани, уйни яна супуриб-сидиришга мажбур қилишганидан зардалари қайнаб дарғазаб сичқонлар куйманглашиб қолишди!

Эшик тагидаги тирқишдан ичкарига бир кичкинагина чанг зарраси кирди демагунча девор панеллари аста кўтариларди-да, кўз очиб юмгунча у ердан маъдан фаррошлар сакраб-сакраб етиб келар эдилар. Миттигина пўлат жағлар тутиб олган журъаткор қоғоз парчаси, чанг зарраси ёки бир тола тук деворларда кўздан йўқоларди. У ердан қувурлар орқали ахлат тагхонага, ахлат куйдириш машинасининг гувиллаган қорнига бориб тушарди. Ахлат куйдириш машинаси бамисоли даҳшатли даррандадай қоронғи бурчакда чўнқайиб турарди.

Кўппак юқорига қараб чопиб борар экан, бу ерда ўлик сукунатдан бошқа ҳеч зоғ йўқлигини англамаган ҳолда — уй эса буни аллақачон англаб етганди — ҳар бир эшик рўпарасида ўчакишиб акилларди.

У ҳидланди-да, ошхона эшигини тирнади, сўнг ҳидлашини тўхтатмай эшик ёнида ётиб олди. Эшикнинг нариги томонидаги печкада чалпак пишмоқда эди, ундан бутун уйга ёқимли, қарағай қиёмининг иштаҳани қитиқлайдиган ва тўйимли ҳиди анқимоқда эди.

Кўппакнинг оғзи кўпикка тўлди, кўзлари ўт бўлиб чақнади. У сапчиб оёққа турди, думини тишлаб гир айланди, жон талвасасида типирчилади-да, тарракдай қотди-қолди. Шу алпозда у меҳмонхона бўлмасида бир соатча ётди.

Соат икки, — куйлади овоз...

Ниҳоят куйган нарсанинг билинар-билинмас ҳидини олиб, уялардан худди электр елпиғичи учирган қовжироқ япроқлардек сичқонлар галаси енгил ва шиддат ила визиллаб отилиб чиқди.

Иккию ўн беш дақиқа.

Кўппак ғойиб бўлди.

Тагхонадаги ахлат печкаси бехос аланга яллиғидан ёришиб кетди ва мўридан юқорига қараб учқунлар шиддат билан кўтарилди.

Иккию ўттиз беш дақиқа.

Ички саҳн деворларидан қартавозлар столлари сакраб чиқди. Кўзойнаклари йилт-йилт қилиб, қарталар жой-жойига учиб кетди. Дуб пештахтада коктейллар ва тухумли сендвичлар пайдо бўлди. Мусиқа янгради.

Бироқ столлар сукут сақларди ва ҳеч ким қарталарга қўл урмади.

Роппа-роса тўртда худди улкан капалаклардек столлар тахланди-да, яна деворлар ичига кириб кетди.

Соат тўрт ярим.

Болалар хонасининг деворлари ёришиб кетди.

Уларда ҳайвонлар пайдо бўлди: сариқ жирафалар, зангори арслонлар, қизил ғазоллар, гулобий қоплонлар — барчалари биллур тўшами узра сакрар эдилар. Деворлар шишадан бўлиб, тасаввурдаги бўёқ ва ўйинларни ўзида яхши акс эттирарди. Пинҳоний кинотасмалар тишлар бўйлаб ғалтакдан ғалтакка сузиб ўта бошлади ва деворлар жонланди. Хона поли шамолдан тўлқинланаётган экин даласи мисол чайқаларди, ундан алюмин сувараклар ва темир чирилдоқлар югура бошлади, жазирама тинч ҳавода, ҳайвон изларининг ҳиди ичида ғоятда нафис қизил матодан ясалган капалаклар учар эди! Темирчи босқонининг сим-сиёҳ қаърида ғивирлаётган асаларилар галаси овозига ўхшаш ғўнғиллаш эшитилди. Ортидан ўлжа еб тўйган арслоннинг эринчоқлик билан ириллаши келди. Окапи1 туёқларининг товуши ва сийрак майсаларнинг нозик пояларига келиб тушаётган муздек ёмғир шатири қулоққа чалинди. Ана, деворлар эрий бошлади, қуёшнинг олов селига кўмилган ўтлоқзорлар ва тубсиз жазирама осмоннинг бепоён кенгликларига сингиб кетди. Ҳайвонлар тиконли тўқайлар ва сувлоқлар бўйлаб ёйилди.

Болалар учун эшиттириш вақти бўлди.

Соат беш. ҳаммом шаффоф қайноқ сувга тўлди.

Соат олти, етти, саккиз бўлди. Тушлик солинган идишлар ғаройиб қилиқлар кўрсатди, сўнг хонада нимадир ширқ этди ва жонга ҳузур берувчи олов ёниб турган камин олдидаги темир штативда ногаҳон юмшоқ кулранг кулдан қалпоқ кийган кашанда сигара пайдо бўлди.

Соат ўн. Кўзга кўринмас симлар чойшабни иситди — бу ер тунлари совуқ бўларди.

Соат тўққиздан беш даққиқа ўтди. Хона шифтидан овоз келди:

— Миссис Маклеллан, бугун қайси шеърни эшитгингиз келаяпти?

Уй сукутда.

Охири овоз деди:

— Ҳеч бир хоҳиш изҳор қилмаганингиз учун мен ўзим таваккал қиламан.

Жўрликда чалинган оҳиста мусиқа янграйди. — Сара Тисдейл. Агар янглишмасам, сиз севган шеър.

Ёқимли ёмғир ёғиб, анқийди тупроқ ҳиди,

Тонгдан тонггача чаққон читтак тинмай сайрайди.

Анҳорларда бақалар қуриллайди ҳар кеча,

Саъвалар хониш қилар дам ҳам олмасдан пича.

Оқ кўпикли боғларда олча гуллари лов-лов,

Деворлардан кўчага гўё отилар олов.

Урушни аммо ҳеч ким, ҳеч ким эсламас бу он,

Ётган илонни қўзғаш келтирар фақат зиён.

Ер юзида одамзот насли қурур бўлса гар

На қушча, на мажнунтол қатра кўз ёши тўкар.

Баҳор... ҳа, Баҳор фасли янги тонгни кутади,

Билмайдики, бизлар йўқ, умри зое ўтади.

Каминда сўниб бораётган олов лип-лип қиларди, сигара унсиз кулга айланиб тўкилиб тушарди. Гунг деворлар оралиғида бир-бирига қарама-қарши икки оромкурси турибди, мусиқа ҳамон янграрди.

Соат ўнда талваса бошланади.

Шамол эсди. Дарахтдан синиб тушган қуруқ бутоқ ошхона деразасига тақалиб қолди. Доғ кетказгич эритмали шиша плитага урилиб чил-чил бўлди. Бир лаҳзада бутун ошхона олов ичида қолди!

— Ёнғин! — қичқириқ эшитилди. Чироқлар лип-лип қиларди, насослардан, таранг тортилган шифтлардан сувлар тизиллаб отилди. Бироқ суюқ ёнилғи линолиум бўйлаб ёйилиб кетди, у сингди-да, эшик тагига шўнғиди ва ортидан талай одамлар жўрликда куйлаб юборди:

— Ёнғин! Ёнғин! Ёнғин!

Уй бардош беришга уринарди. Эшиклар зич ёпилиб қолди, бироқ дераза ойналари иссиққа чидолмай отилиб кетди ва шамол оловни гуриллатиб юборди.

Олов тазйиқи остида ўн миллиардлаб дарғазаб учқун сурбетларча ёвузлик ила хонадан-хонага учиб кирар ва зинапоядан юқорига кўтариларди, уй чекина бошлади.

Ҳамон деворлардан йўрғалаганча саросимали сув каламушлари чиқиб келмоқда эди ва яна сув олиб келгани изларига қайтар эдилар. Девор чанглатгичлар ҳам механик ёмғир синчларини ҳавога кўтаришди. Аммо кеч эди. Аллақаерда оғир уҳ тортиб, елкаларини керган кўйи насос қотиб қолди. Олов билан олишаётган ёмғир тинди. Неча кунлардан бери ҳаммомлар ва идиш ювиш хоналарни таъминлаб келган захира қозондаги сув тугаб бўлганди.

Зиналарни бирин-кетин ямлаганча олов чарс-чурс қиларди. Юқоридаги хоналарда у мечкай одамга ўхшаб Пикассо ва Матисснинг сувратларини мазза қилиб туширар, мойли қобиғини ялар ва холстларни авайлабгина қора найча қилиб ўрар эди.

Олов каравотларгача етиб борди, ҳали замон дераза раҳларига сакраб чиқади-да, дарпардаларга қайтадан гул беради!

Бироқ шу заҳоти кўмак етиб келади.

Чордоқ туйнукларидан кўзга кўринмас роботлар пастга