Adashgan avtobus 5 (kamolov)
– Э, йўқ, тушунмадинг.
– Ҳаммасининг қўйнига бирдан кириб чиқолмайсан-ку.
– Сен билан биз асосий раҳбарларни жазолаймиз. Уларни итдай ичиришга ҳаракат қилишимиз керак. Иложи бўлса, бошқа қизларгаям бу ҳақида айтиш керакмикан?
– Нима учун?
– Қочамиз!
– Нима?!
– Эшитганинг.
– Соқчилар бору.
– Уларни йигитларга топширамиз. Бирдан ҳужум уюштиришади.
– Отиб ташлашади-ку!
– Таваккал қиламиз. Пешонаси ярқирагани ўлмай бу ердан қутулиб кетади. Наилож, уруш қурбонсиз бўлмайди.
– Нима, биз улар билан уришамизми?
– Жа соддасан-да, Хумор, қара, булар қанча юртдошларимизни азоблашаяпти. Бизлар ҳам адашганмиз. Йигитларимизни қара, бари келишган, девқомат. Улар ҳам адашишган. Нима, бундай хўрланмай, ўз юртимизда бирор ишлар қилишса бўлмасмиди?! Нима бўлса ҳам сен билан биз уларниям, ўзимизниям қутқаришимиз керак.
– Ҳа, тўғри айтасан. Худо хоҳласа, шу ердан эсон-омон қутулиб кета олсам, бу юртларни елкамни чуқури кўрсин. Борибоқ худодан мени кечиришини сўраб, беш вақт намоз ўқий бошлайман.
– Аввал даволанишимиз керак, – деди Шамсия.
– Эмне, сиздер аурумисиздер? – тўсатдан сўради ўзига келиб қолган Айбике.
– Э йўқ, ҳалиги... – дея тараддудланди Хумора.
– Менда ўсимта бор, – деди Шамсия Хуморага маъноли қараб.
– Менда саратон, – деди Хумора жўнгина.
– Мени эжем ауруб жатыр. Ул ададын қабар алгени барам, – деди Айбике кўзлари жиққа ёшга тўлиб.
– Қўй, йиғлама. Бу кунлар ҳам ўтиб кетади. Ҳали кўрасан, қутулиб кетамиз.
– Ойингнинг олдига тезроқ боришни истасанг, бизга ёрдам бер, – деди Шамсия.
– Қандай жардем?
– Бирга келган йигитларимизга хабар етказасан.
– Яхшиси, Зайни билан Жўшқин биз билан учрашсин.
– Қашан? Қайге?
– Тунда биз бандмиз-ку.
– Ҳозир бориб шу ерга чақирса-чи?
– Яхши бўларди. Бора оласанми, Айбике?
Айбике шарт ўрнидан турди. Қочиб қутулишга бўлган умид гўё қизга қанот бағишлаганди. Апил-тапил кийинди-да, ташқарига чиқди. Шамсия ҳайрон қараб қолди ва кулиб қўйди:
– Анавини қара, ким уни ҳозиргина калтак еган, дейди?
Ҳадемай Зайни билан Жўшқин кириб келишди. Қизлар ўз ўринларида пешоналарини боғлаб, худди беморлардай ётишарди.
– Ҳа, тинчликми? Нима, сизларниям дўппослашдими?
– Дўппослашса майли эди. Ҳар ёғимиз дабдала, – деб қўйди Шамсия пичинг қилиб.
– Нега чақирдинглар? – сўради Зайни бир оз жаҳли чиқиб.
Шунда Хумора уч кундан кейин Гогонинг туғилган куни экани ва шу муносабат билан қочишни уюштириш мумкинлигини тушунтирди.
– Биз бу ёқдан ҳужумга ўтамиз, сизлар у ёқдан, – деди Шамсия.
– Яхши. Зўр ўйлабсизлар, қизлар. Мен санаб чиқдим, қуролланган ўн тўрт соқчи бор. Одамлар қийналиб кетишибди, сал ишорани кутишаяпти.
– Тушунарли. Келишдик бўлмаса, – деди Зайни совуққина.
– Айбике орқали хабарлашиб турамиз.
– Ёзма равишда бўлса яхши бўларди.
– Хуллас, кенгашиб, фикрларингни айтинглар.
– Келишдик. Кетдик, Жўшқин. Бу ерда кўп қолмайлик.
– Яхши қолинглар, қизлар.
– Эҳ, шундай йигитларимизнинг қадрига етмабмиз-да, дугон, – деб қўйди Шамсия ҳазил қилиб.
Йигитлар қизариб-бўзариб чиқиб кетишди. Аммо баракдан чиқишлари билан бошлиқларнинг ўткир нигоҳига дуч келишди.
– Сенлар бу ерда нима қилиб юрибсанлар?!
– Қизларимизни мазаларини қочириб қўйибсизлар-ку. Энди уларни эр олмайди.
Назоратчи деразадан қараб, "ҳа, буларми?" дегандек кулиб қўйди.
– Бор жойларингга тез! Бу ерда бошқа кўрмай! – дея ўшқирди.
– Бизга нонни кўпроқ беринглар, тўймаяпмиз, – деди Зайни атайин.
– Хўп-хўп, айтаман. Жўналаринг!
Орадан икки кун ўтди. Зайни билан Жўшқин Шамсияга учрашиб келишаётиб яна Гогога дуч келишди.
– Ҳа, нима қилиб юрибсанлар?
– Тўймаябмиз, овқат беринг, – деди Зайни.
Гогонинг жаҳли чиқди.
– Сенларнинг ғаминг фақат овқат ейиш экан-да-а? – деди ижирғаниб.
– Ахир бугун байрам-ку, хўжайин, – деди Зайни кулиб.
– А? Қанақа байрам?
– Туғилган кунингиз!
Гого соқчилар томон ҳайронлик билан нигоҳ ташлаб олди.
– Қаердан биласан?
– Эрталаб хўрознинг қичқириши бошқача эди. Кайфиятингиз яхши.
– Ҳаҳ! – деб юборди Гого ва хохолаб кулиб юборди.
– Оббо сен-ей! Яхши-яхши. Хўш, паловни ким қилиб беради?
– Мен.
– Хўп... Қирқ кишига тайёрлай оласанми?
– Ўн кило гуруч ҳеч гапмас. Керак бўлса, юз килони ҳам эплайман.
– Оббо сен-ей! Бўлмаса бундоқ қиламиз, қирқ килони ишчилар учун, ўн килони меҳмонлар учун алоҳида тайёрлайсан. Келишдикми?
– Келишдик. Фақат менга уч-тўрт ёрдамчи керак.
– Хоҳлаган одамингни олавер.
– Қозон бошига бир-икки шиша ароқ ҳам берарсиз.
– Оббо айёр-ей! – деб қўйди бошлиқ кўрсаткич бармоғини нуқиб.
– Соғлиғингиз учун олмасак бўлмайди-да, хўжайин.
– Бўпти, газагига Кларани юбораман, адабингни беради. Ошхонага боравер, – деди у ва нари кетди.
Зайни севиниб кетди. Бугун палов бўлишини эшитган кўпчилик ишчиларнинг кайфияти кўтарилди. Кўпларнинг палов емаганига бир неча йил бўлганди.
– Клара дегани ким бўлди экан-а, Жўшқин? – деб сўради у шеригидан.
– Ким бўларди, ҳалиги "қисиқ кўз"да. Энангни кўрасан энди.
– Уҳ! – деб қўйди Зайни муштумини сиқиб. – Мана шу қиз бир қўлимга тушса эди, дабдаласини чиқазган бўлардим.
– У "чёрний пояс", ҳазиллаша кўрма.
– Мен унга ҳали "пояси"ни кўрсатиб қўяман.
– Режамизни бузиб қўйма тағин.
– Ҳа-ҳа, яхши эслатдинг. Аввал уни тинчитиш керак. Бўлмаса, ўнтамиз ҳам бас келолмаймиз.
– Ақлни ишлат. Ошхонага Айбикени, кейин анави сомсапаз, ошпаз акаларни чақириб ол. Яна чаққонроқ Садирни ҳам. Ёдингда бўлсин, – деди у у ёқ-бу ёққа қараб олиб, – тунги соат ўн иккида...
– Тушунарли, қоринниям яхшилаб тўйдириб олишимиз керак, олис йўл! – деди Зайни ва ўнг қўлининг беш панжасини Жўшқиннинг беш панжасига уриб қўйди-да, Айбике, Садир, Халил ва Хидирни ёнига чорлади.
* * *
Ўша куни тутқунларга илк бор ош берилди. Юрт таомини кўриб ва қорни тўйиб баъзилар кўзларига ёш ҳам олди.
Паловдан мамнун бўлган Гого ошхонага бир яшик ароқ жўнатдириб, таомдан соқчиларга ҳам элтиб беришни буюрди. Бу айни муддао эди. Садир зудлик билан янгиликни Жўшқинга етказди. Жўшқин бақувват-бақувват йигитларни ажратди-да, уларга нима қилиш кераклигини тушунтирди.
Топшириқ шундай эди: "Ошхонадан юборишди. Бошлиқнинг соғлиғига қиттай олар экансиз", деб бир патнисга ош, газак, бир шиша ароқ, стакан ва қошиқ олиб борилади. Соқчи қуролини қўйиб, уни ейишга тушганида пайт пойлаб ортидан (ёки вазиятга кўра) бошига тошмайдалагич болға билан уриб, беҳуш қилинади. Сўнгра уст-бошларини кийиб, қуролини олиб, ўрнига турилади. Тунги соат 12:00 да навбат алмашгани борган соқчи ҳам гаровга олинади. Аммо буйруқ бўлмагунича қуролдан фойдаланилмайди. Асирлар бошқа йигитлар томонидан боғлаб ташланади. Сўнгра эгалланган қуроллардан фойдаланиб, Гогонинг бошқа одамлари бир-бир қўлга олинади. Охирги ҳужум соат 12:00 да соқчилар алмашган пайтда катта залга уюштирилади. Сўнгра барча асирлар боғланиб, бир жойга қамаб қўйилади-да, одамлар машиналарга чиқарилиб, йўлга тушилади.
Режа айтишга осон эди. Аввало баъзи соқчилар "Кел, сен ҳам мен билан қиттай ол", "Бўпти, қўйиб кетавер, жўна!" дейдиганлари ҳам, "Тўхтаб тур, идишни олиб кетасан", деб қуролини қўймай, борган йигитни рўпарасига ўтқазиб қўйганлари ҳам бўлди. Жўшқин мана шундай ҳолатни ҳам ҳисобга олиб, таом олиб кетган йигит ортидан яна бошқа йигитларни ҳам жўнатиб турди. Натижада кўп ўтмай тўртта қурол қўлга кирди. Ош ҳам бегона бўлмади.
* * *
"Қисиқ кўз"нинг ошхонада бир шиша виски билан пайдо бўлиши Зайни учун айни муддао эди.
– Ув-в, шунақа ҳунарим ҳам бор, де.
– "Йигит кишига қирқ ҳунар оз" деганлар.
– Сендан Гого жуда хурсанд.
– Сен-чи?
– Мени ниманг билан хурсанд қила олардинг?
– Ажойиб қизсан. Сени ёқтириб қолдим.
– Комплиментинг ёмонмас.
– Паловдан еб кўрдингми?
– Йўқ.
– Ма, татиб кўр, – деди Зайни қошиқ билан гўшт бўлакчасини қўшиб озгина ошни қизнинг ғунчадек лабига тутди.
Ширакайф Клара уни еб кўрди ва таъми ёқди шекилли, кўзларида учқун порлади ва "Ещё хочу" дея нозланди. Зайни катта ликопни олиб, сергўшт қилиб сузди.
– Вой, намунча кўп?
– Бирга еймиз. Мен ҳам очман.
– Ресторанингни алоҳида хонаси борми ўзи?
– Йўқ.
– Бўпти, кетдик бўлмаса. Ичимлик мендан.
Улар меҳмонлар учун тайёрланган четдаги алоҳида хонага боришди. Клара бақувват йигит бўлган Зайнини бир "имтиҳон қилмоқчи" бўлди. Зайни кўринишдан тўпори бўлгани билан гап-сўзлари жойида эди.
– Мен сени анавиларга ўхшаган "тупой" бўлсанг керак, деб ўйловдим, – деди қиз биринчи қадаҳни уриштира туриб.
– Тўғри, "тупой" эдим. Лекин сенинг нозик қўлларингдан калтак егач, ақл-ҳушим ўзига келди.
Бу гап Кларага ёқди чоғи, "Топишганимиз учун" дея кулиб, қадаҳдагини ютиб юборди. Зайни ҳам қизишиб олди.
Қиз овқатдан кўп емади. Сигарета чекиб, калта юбкали сонларини чалиштириб, юмшоқ ўриндиққа суянди. Зайни навбатдаги қадаҳни тўлдирди ва "жуфт қилайлик" дея ичди-да, товоқдаги барча паловни паққос туширди. Клара сигарета чекаркан, унинг овқат ейиши ва бақувват жуссасини айёрона кузатиб турди.
– Бўпти, энди дам оламиз. Мен душ қабул қилай, – деди у эснаб.
– Яна биттадан уриб олайлик, – деди Зайни шоша-пиша.
– Кейин орқамни ишқаб қўясан, хўпми?
– Бўлди. Гап йўқ! – деди Зайни ҳаяжон билан ва девордаги соатга кўз ташлаб олди.
Тўққиз бўлибди. Ташқарида, катта зал томондан элас-элас мусиқа садолари келарди. Роҳатбахш душ уларни бағрига олди...
...Клара қотиб ухлаб қолди. Зайни аста ўрнидан турди-да, қизнинг оёқ-қўлларини қандай боғлаш ҳақида ўйланиб қолди. Чунки у уйғониб кетса, Зайнининг дабдаласини чиқариб, еган ошини бурнидан келтириши турган гап. Йигит буни тасаввур қилиб чўчиб кетди. Агар имконият қўлдан бой берилса, ишлар бошқача тус олиши ва ҳозирги режаси барбод бўлиши ҳам мумкин.
Йигит тузукроқ боғлоғич тополмади ва қўллари титраб вискидан бўшаган шишани қўлига олди. "Кечир мени, Клара. Сен ҳақиқатан ҳам ҳусн-жамолда тенги йўқсан. Аммо тарбиясизсан, кўп гуноҳ ишлар қилиб келгансан. Эҳ, сен кимнингдир яхшигина ёри, севимли хотини бўлишинг мумкин эди. Ҳозир бўлса душманимсан. Сен менинг неча-неча юртдошларимни хўрлаяпсан. Сен жазога лойиқсан", – дея хаёлан ҳайқирди-да, қизнинг бошига қарата бир туширди. Қиз типирчилади ва тепмоқчи ҳам бўлди, аммо тўшак халақит қилди. Ҳушидан кетди. Зайни аввал унинг оёғини ўз камари билан, бир қўлини бўлса қизнинг юбкасидаги, иккинчисини сумкачасининг камари билан каравот оёқларига яхшилаб боғлади. Сўнгра тез кийиниб ташқарига отилди. Аммо унга бир соқчи хитоб қилди:– Ҳой, сен қаёққа? Бу ерда нима қилаяпсан?
– Клара биланман. Сигарета керак эди. Топиладими?
– Топилади. Икки дона етадими?
– Етади.
Соқчи ёнини кавлаштираётган маҳали Зайни унинг бўйнига икки зарб туширди. Сўнгра қуролини тортиб олди-да, қўндоғи билан бошига туширди. Хаёлига бир фикр келди. Соқчи ўзига келиши мумкин. Шунинг учун уни тез судраб Кларанинг олдига олиб кирди. Ечинтирди. Қизнинг ёнига ётқизди ва улар устига тўшакни ташлади-да, қуролни олиб чиқиб кетди.
Ўша тунда деярли барча ишлар кўнгилдагидек кечди. Аммо аввал келган йигитлардан икки киши ҳалок бўлди. Барча қочиш ишларига бош-қош бўлган Хумора ва Шамсиялар ҳам бу дунёни тарк этишди.
* * *
Кайфи ошган Шамсия қочиш операциясининг кўнгилдагидек ўтиб бораётгани учунми, ёхуд разолат устидан ғолиблик нашидасиданми, ҳар ҳолда қасд олаётганини ошкора намойиш қилиб ҳаётдаги адашганлик аламини Гого ва унинг гумашталаридан олмоқчидек, уларнинг устидан мириқиб кулмоқчи бўлди. У гандираклаб Гогонинг ёнига келди-да, сўнгра ароқ тўлдирилган қадаҳни қўлига тутди. Ҳамманинг эътиборини ўзига қаратиб гўё қадаҳ сўзи айтмоқчидай бўлиб, қўлини баланд кўтарди. Бу пайтда ароқхўр каззоблар ҳар қаерда бир-бирлари билан аралаш-қуралаш, маст-аласт ағанаб ётишарди. Шамсия қўлидаги ароқ тўлғизилган қадаҳни ерга бир уриб синдирди ва тантанавор равишда даврадошларга қарата рус тилида қичқирди:
– Сенлар ҳамманг ифлос, зўравонсанлар! Одамларни хўрлаб, устларидан кулмоқчи бўлаяпсанларми, ҳали! Мана!.. – деди у беҳаёларча бош бармоғини ўрта ва кўрсаткич бармоқлари орасига олганча кўрсатиб. – Сенлар одам эмас, чиркин мавжудотсанлар!
– Йўқотинглар бу манжалақини! – бақирди Гого ранги гезариб.
Икки бақувват соқчи унга ёпишди. Судраб четга олиб кетишаркан, қиз бор овози билан қичқирарди:
– Сен ҳамманг спидсан, спид!
– Бас қил! – дея қичқирди Гогонинг Чумак исмли ўринбосари қучоғида ўтирган Хумора.
– Тўхта! – қичқирди Гого. – Нима деяпти у? Қанақа спид? Ким спид?!
– Биз сенларга юқтириб бўлдик! Энди онангни кўрасанлар! – дея беҳаёларча қичқирди Шамсия ва хохолаб кула бошлади.
– Қўйвор уни! – дея қичқирди Чумак ва Хуморани қучоғидан итқитиб ташлади.
Чумак ёнидан тўппончани чиқарди-да, тўсатдан Шамсияга қарата ўқ узди. Ўқ еган Шамсия юз тубан гурсиллаб йиқилди. Қотил "Вот тебе, спид!" деб қўйди. Хумора қўрққанидан эшик томон қочди. Унинг ортидан ҳам ўқ отилди. Лекин тегмади. Аёллар қий-чув кўтаришди. Чумак Хуморани қува кетди. Гого ва баъзилар бўлаётган воқеадан қотиб қолишганди. "Ростдан ҳам юқтириб олган бўлсам-а" деган нохуш ўй уларни хавотирга солиб қўйганди. Изтиробда жон ҳовучлаб қочган Хумора бир баланд қирғоққа келиб қолди ва ўзини сувга ташлади. Аммо у ер сув эмас, гази чиқиб турган ботқоқлик эди. Чиркин замин уни ўз бағрига тортиб кетди.
Қизнинг ортидан тўппонча отиб чиққанини кўрган Жўшқин пайт пойлаб туриб Чумакка ташланди. Тўппончасини олиб дўнг пешонасига боплаб бир туширди. Бу билан меҳмонхонага томон ҳужумни бошлаб берди. Базми жамшид барҳам топди. Кўп ўтмай Гого, унинг тансоқчилари ва меҳмонлари шахта исёнчиларига таслим бўлди. Зайнининг буйруғи билан барча йиғиштириб олинган қуролларнинг затворлари ва ўқдонлари ботқоқликка итқитилди ёки тош билан пачоқланиб яроқсиз ҳолатга келтирилди. Қўлга олинган қулдорларнинг оёқ-қўллари боғлаб чиқилди. Ҳамма бандилар бир хонага қамаб қўйилди. Гогонинг киссасидан сейф калити олиниб, бандиларнинг ҳужжат ва пуллари қўлга киритилди. Пул ҳар бир кишига, жумладан, қурбон бўлганлар учун ҳам тенг тақсимланди. Сўнгра машиналарга чиқишиб, жаҳаннамни тарк этишди. Юздан зиёд гастарбайтерлару турли юмуш билан келиб, зўравонлик билан олиб кетилган кишилар сиқилишиб ўтирган машиналар понтон кўприги орқали ўтиб, она юртлари сари равона бўлдилар.
Эртасига бу ерни ФХХ аскарлари эгаллашди. Улар вертолётларда етиб келишди, аммо жиноятчилар билан жанг қилиш бу сафар уларга насиб этмади. Чунки кимлардир уларни қуролсизлантирган ва боғлаб кетганди.
* * *
Россиянинг бепоён ва қалин ўрмонлари ичида ва умуман, қишлоқдаги эски "Пазик"идан бўлак замонавий русумдаги автобусни умрида ҳайдамаган, жой харитасини билмайдиган Ашурали панд берди. Йўлнинг бир бурилиш жойида "Змеиногорск" деб ёзиб қўйилган йўл белгиси кесилган дарахт буталари судраб олиб ўтилаётган пайтда тегиб қийшайиб қолгани учунми, автобус поёнсиз ва кимсасиз ўрмон ичра адашиб кетди. Ёғилғи тугаган. Ёқилғи қуйиш шахобчаси ёки аҳоли яшайдиган манзил учрамасди. Йўловчилар қоп-қора ўрмонда сувсиз, оч ва ночор, совуқда дийдираб қолиб кетишди. Қоронғиликда ўтин-чўп қидириб олов ёқишди. Ҳаво янада совиди. Ёмғир аралаш ёғаётган қор энди ҳақиқий қор бўронига айланди. Шу сабаб олов ҳам тузук ёнмади. Захирадаги бор озиқ-овқатлар ўртага йиғилди. Кимдадир сухари, бир парча қотган нон, шоколад ва ул-бул чиқди. Уларни ўртада баҳам кўришди.
Имкон даражасида ўртада пул ҳам йиғилди. Ҳайдовчилар Козим ва Ниёзбек ҳеч қачон бундай аҳволга тушмаган эдилар. Йўловчилар олдида юзлари шувит бўлди. Уларнинг оёқ-қўллари бўшатилиб салон ичкарисига ўтқазиб қўйилди. Йўлкира учун олган пулларини Ашуралига тутқазишди.
– Бунга бензин, озиқ-овқат сотиб олинглар. Бирор йўловчи таксини ушлаб, у билан бензин, ичимлик ва егулик, иложи бўлса, биттадан адёл ҳам топиб келинглар, – деди Ниёзбек.
Жамшид билан Эрбек йўлга отланишди ва тонгга яқин қайтишди. Қирқ литр ёқилғи сотиб олишибди. Буханка нон ва консервалар келтиришибди. Адёл топиша олмабди. Умуман, Шуманайкага етиб келиш учун яна уч кун вақт кетди. Улар иттопмас йўллардан юришди. Яхшики, ҳаво совиб, лойли йўллар музлади. Машина ғилдираги тинмай шиқирларди. Кибриё хола, Барнонинг гўдаги ва бир неча нимжонроқ йигитлар шамоллаб қолдилар. Саидвафо ҳам баъзан йўталиб оларди. У йўл сафарига чиқишдан бир ҳафта аввал сил касаллиги шифохонасида даволанган эди. Биринчи дуч келган дорихонадан йўловчиларга дори-дармон харид қилишди. Холанинг аҳволи ёмонлашди. Бир жойда "Тез ёрдам" ҳам чақиришга тўғри келди. Аммо Қозоғистоннинг бу чет жойларига ҳадеганда келавермади. Уч соат бетоқат кутишди. Асаблар таранглашди.
Шифокорлар керакли муолажани қилиб, шифохонага ётқизишмоқчи бўлишди. Аммо юртга қайтиш иштиёқи устун келиб, айниқса, Кибриё хола инқиллаб-инқиллаб эътироз билдирди:
– Йўқ, болам, бегона юртларда бир бало бўлиб қолмайин тағин. Нима бўлсаям ўз уйимда, ўлан тўшагимда бўлай. Автобусни тезроқ юргиза қолинглар. Менга ҳеч қанақа касалхонанинг кераги йўқ...
– Бошқалар кетаверишади. Биз сиз соғайиб кетганингиздан сўнг кетамиз, – деди Жамшид.
– Йўқ. Нима бўлсак, бирга бўлайлик, кўпчиликдан ажралмайлик, жон болам.
Шундай бўлса-да, автобусдагилар беморнинг аҳволи яхшиланишини бир сутка кутишди. Кутишнинг бошқа яна бир нохуш сабаби ҳам бор эди, албатта. Ашурали беихтиёр ҳамманинг соғлиги ва таъминот ишига масъул шахсга айланиб қолди. Жамшид ва Эрбек унинг ёрдамчилари эди. Қаҳвахонага кириб, умумий пул ҳисобидан овқатланишди. "Тез ёрдам" биноси ёнига қўйилган автобусда яна бир кеча тунаб қолишга тўғри келди. Яна совуқ, яна азоб билан тонгни кутиш...
Гап шундаки, кўпчилик ҳожат учун мазкур саломатлик муассасаси ҳовлисига ўтиб келишган бўлишса-да, икки йигит улардан ажралиб, бошқа тарафга боришди. Аммо у жой ички ишлар бўлинмасига тегишли ҳудуд бўлиб, қозоқ милицияси томонидан қаттиқ қўриқланар экан. Албатта, икки бегона йигитнинг бўлинма теварагида уймалашларидан шубҳаланиб, уларни зудлик билан қўлга олишди. Ҳужжат талаб қилишди. Бирида паспорт бўлиб, иккинчиси ҳужжатсиз эди. Уларни маҳкама биносига олиб кириб, аввалига темир эшикли камерага қамаб қўйишди. Сўнгра "Кимсан? Қаердан келгансан? Нима учун чегарани буздинг? Ички ишлар ҳудудига нима сабабдан кирдинг? Террорчимисан? Шерикларинг ким? Ким сенларни бу ерга юборди? Гапир, қаерни портлатмоқчисан?!" каби сон-саноқсиз саволлар ва дўқ-пўписалар билан ҳар иккиси алоҳида-алоҳида сўроқ қилинди. Айниқса, паспортсиз Зоҳир исмли йигитга жабр бўлди. Уни дўппослашди ҳам ва бўйнига жиноятчи деган тамғани илмоқчи бўлишди.
Уларнинг қамалгани тонгга яқин маълум бўлди. Икки милиция ходими ҳақиқатни аниқлаш мақсадида Тўлқин исмли гастарбайтер йигитни қўллари кишанланган ҳолда автобус олдига бошлаб келди. Суриштирув, сўроқ-савол янада авж олди. Ҳужжатлар текширилди. Автобус тинтув қилинди. Ҳайдовчиларнинг ҳужжати қайтариб берилмади ва паспортсизларни ҳам олиб кетишди. Бу нохуш жараёндан қутулиш учун ниҳоят ўртадаги пулнинг ҳаммасини пора сифатида беришга тўғри келди.
Автобус Шуманайкага кириб борганида яна оқшом чўкканди. Улар энди пулсиз ва оч эдилар. Нариги автобусдагиларнинг келган-келмаганлиги ҳақида суриштиришди. Лекин уларни ҳеч ким кўрдим демади. Бу ҳол ҳайдовчи Козим ва Ниёзбекка нисбатан шубҳа-гумонни яна орттирди. Ашурали бошчилигидаги йигитлар ҳайдовчиларнинг ҳужжатларини яна тортиб олиб қўйишди.
– Ҳой, нариги автобусдагилар қани? Уларни топиб беринглар! – дея ўшқирди Жамшид.
Автобусдагилар ҳаммалари уларни ўртага олишди.
– Билмаймиз. Улар аллақачон уйларига етиб боришгандир, – деди Козим.
Йигитлардан бири нариги автобусдагилардан иккитасининг уй манзили ва телефонини иш юзасидан қайд этган экан. Почтага кириб қўнғироқ қилиб сўраладиган бўлди. Аммо телефон ҳақини тўлаш учун ҳам пуллари қолмаганди. Жамшид оператор қизга соатини ечиб берди. Ниҳоят, боғланишди. Бироқ йигитларнинг Россиядан ҳали қайтмаганлиги маълум бўлди.
– Тўғрисини айтинг! У автобусдагиларни қаерга олиб кетишди?! – сўради Ашуралининг хуноби ошиб. – Агар тўғрисини айтмасанглар, сизларни ҳозир милицияга топширамиз. Ҳаммамиз имзо қўйиб, гувоҳлик берамиз. Сизлар одамфурушларсиз!
– Билмаймиз, ўлай агар! – деди Ниёзбекнинг ранги бўзариб.
– Ҳой, менга қара! – деди Жамшид унинг ёқасидан олиб. – Айтмасанг, шу ерда ўлигинг қолади, тушундингми?!
– Тўхтанглар! – деди тўсатдан Козим. – Менда Арсеннинг телефон рақами бор.– Ие, нега шуни эртароқ айтмадинг? Тез қўнғироқ қил! – қичқирди Эрбек.
Бир оз гудокдан сўнг ниҳоят нариги автобус ҳайдовчиси Арсеннинг овози эшитилди. Козим унинг овоз кўтаргичини ёқиб, атайин барчага эшиттириб сўзлаша