Adashgan avtobus 5 (kamolov) (2-bet)
эшиттириб сўзлаша бошлади:
– Алло, Арсен. Мен Шуманайкага келдим. Қани менинг пассажирларим?!
– Улар ишлашаяпти, – деди Арсен бемалол.
– Қанақа иш? Ахир, улар йўлда, уйларига кетишаётганди-ку!
– Қаёқдан билай, ўзлари хоҳлашди. Пул ишлаб кейинроқ бораверамиз, дейишди-да.
– Қаерда? Қайси ташкилотда?
– Бир ташкилотда-да. Мен уларни ташлаб қўйиб кетавердим.
– Ҳой Арсен! Мен билан ҳазиллашма! Биз сенинг машинанг рақамини ёзиб олганмиз. Кейин бир йигит сенларни тўлиқ видеога ҳам олиб қўйибди. Сен улар учун жавоб берасан ҳали. Сени ушлаб келиб улар топилмагунча, биз бир қадам ҳам кетмаймиз. Бу ерда қирқ кишимиз, авлод-аждодинггача қириб келамиз, тушундингми?
Арсен бир оз жим қолди. Сўнг сал қалтираброқ овозини хириллатиб тилга кирди:
– Хўп, ошна. Мен сенга уларнинг қаерда ишлаётганини маълум қиламан. Лекин сен менинг айтганим тўғрисида бировга миқ этмайсан, келишдикми?
– Эркакча гап! Бировга айтмайман, ишонавер!
– Похотний деган посёлка томонда, ботқоқликдан иборат ўрмон ичидаги бир оролсимон тошли ташландиқ шахта бор. У ер илгари олмос кони бўлган.
– Похотний деганинг қайси томонда?!
– Каливандан юз километр шарқда. У ерга биров боролмайди, қаттиқ қўриқланади. Менинг пешонамга тўппонча тираб мажбур қилишди. Ахир, нима қилай?... Бўпти, омон бўл, ошно, гапим тамом!
Бу сўзларни ўз қулоқлари билан эшитган аҳли жамоа танг қолишди.
– Демак, Айбике тўғри айтган экан-да, – деди Ашурали ачиниб.
– Энди нима қилдик? – сўради Эрбек.
– Ё астағфируллоҳ, бу нимаси? – дея бошини сарак-сарак қилди Низомхўжа.
– "ФСБ"га зудлик билан хабар беришимиз керак! – деди Жамшид.
– Қаерда у идора? – сўради мўйсафид.
– Чегара постига боришимиз керак. Чунки Арсен айтган жой Россия ҳудудида.
– Бўлмаса, нима қилиб турибмиз. Тезроқ бора қолайлик. Уларни қутқарайлик, ўзимиз ҳам тезроқ юртимизга қайтайлик. Аёллар, кейин анави гўдак жуда қийналиб кетишди.
– Ҳа, тез автобусга ўтиринглар, бўлмаса. Пост бу ерга унча узоқмас, – деди Козим.
– Рулга ўзингиз ўтирақолинг, – деди Ашурали.
Шимол томон йўлга тушишди.
– Бундай қиламиз. Сиз тоға, ана Козим ака, мен, Жамшидбек тўрталамиз кириб чегарачилар командирига маълум қиламиз. Улар "ФСБ" билан боғланишади, нима дедингизлар? – сўради Ашурали.
– Маъқул, – дейишди қолганлар.
– Фақат илтимос, чегаранинг бошқа жойидан ўтдик, деманглар, – деди Ниёзбек аралашиб. – Гап кўпаяди.
– Ҳа, умуман автобусимиз тўғрисида ҳам айтишимиз шарт эмас, – қўшиб қўйди Козим.
Шундай қилинди. Ариза ёзилиб, имзо қўйилди. Лекин улар бу маҳалда олмос конида юз берган воқеалардан бехабар эдилар.
* * *
– Улар Уст-Каменогорск орқали кириб келишади. Ўша ёққа бориб кутиб ола қолайлик, – деди Ашурали.
– Шундоқ ҳам бензинимиз тугаб бораяпти-ку. Пулимиз ҳам йўқ.
– Бўлмаса, улар қутқарилганини қаердан биламиз?
– Ҳа, тўғри, ўғлим. Уларни мусофир жойларга ташлаб кетиб бўлмайди. Бечораларнинг аҳволи қандай экан? Ишқилиб, соғ-омонмиканлар! Ух-ух-ух... – деб қўйди Низомхўжа ачиниб.
– Давайте, поехали. Они же сами доберутся, – деди Саидвафо ҳам ниҳоят тилга кириб.
Йўл азоби, очлик ва совуқ индамас чолни ҳам тилга киритганди.
– Правильно! Эй, поехали-а! – дея қичқирди Алёнанинг тоқати тоқ бўлиб. – Или верните наши деньги, мы сами уедим.
– Да. Кто желает, поехали, – деди Демир дегани ҳам.
– Ну что, эй шофёр! Кого ждём?!
– Те пассажиры. Они же в Уст-Каменогорск приедут.
– Когда?! Откуда ты знаешь, что приедут или нет? Давай-давай, поехали, эй!
– Тоға, кетаверайлик. Бўлмаса, биз тушиб қоламиз. Бу аҳволда гўдагим нобуд бўлади-ку, ахир! – дея тўсатдан йиғлаб юборди Барно.
Автобусда баҳс бошланди. Йўл азоби кўпчиликнинг жонига текканди.
– Бўпти, – деди ниҳоят Козим ва киссасидан икки юз доллар чиқарди. – Бу менинг охирги пулим. Бўлмаса, сизларни бошқа автобусга чиқариб юбораман. Хоҳловчилар мен билан қолишлари мумкин. Мен Уст-Каменогорскка бориб, нариги йўловчиларни кутаман. Бу менинг бурчим.
– Мен қоламан! – деди Эрбек.
– Мен ҳам, – деди Ашурали.
– Мен ҳам қолсам майлими? – сўради Фарида Эрбекка қараб.
Эрбек буни кутмаганди, тоғни толқон қилгандай хурсанд бўлиб кетди.
– Майли, гангир-гунгир қилиб юрамиз-да, – деди Эрбек кулиб.
Низомхўжа ва Саидвафолар ҳам қолишди. Жамшид Ниёзбек билан питакка бориб киракаш автобуслардан бирини гаплашди. Автобус эскироқ эди. У билан уч юз долларга келишишди. Ниёзбек ҳам киссасидан юз доллар чиқариб қўшиб берди. Шундай қилиб, ўттизга яқин одам оддий автобусда юрт чегараси томон йўлга тушишди. Низомхўжа ортларидан дуо қилиб қолди. Эрбек Жамшид билан телефон алмашишди. Ашурали ҳайдовчининг телефон, автобус рақамларини ёзиб олди.
Ҳайдовчининг исми Рудик эди. У татарга ўхшарди.
– Мен тушунмадим, сизлар ҳаммаларинг Россиядан келаяпсизларми ўзи? – сўраб қолди у бир пайт.
Йигитлар бош ирғашди.
– Бўлмаса, нега бу томондан келдинглар?
– Бошқа жойдан ўтиб келдик, – деди Шерқул эҳтиётсизлик қилиб.
– Қаердан?
– Жуда узоқ, номини билмаймиз.
– Нега у ёқдан ўтдинглар? – сўроқда давом этди у.
Шерқулнинг ёнидаги Зоҳир "Эҳтиёт бўлиб гаплаш", дегандай бир туртиб қўйди. Ҳайдовчи ойна орқали буни сезди. Шерқул жавоб бергиси келмай "Ўзимиз шундай...", деб қўя қолди. Ҳайдовчини бу жавоб қониқтирмади ва ўзича хаёлга толди: "Демак, буларда контрабанда бор. Қизиқ, нима экан? Булар ниманидир яширишаяпти. Эҳтимол, пуллари кўпдир", деди у ва машинани ҳайдаб бораркан, ойна орқали барча йўловчиларни бир-бир кузатиб чиқди. Йўловчилар ниҳоят иссиқ автобусда ватанларига қайтиб кетаётганларидан кўнгиллари кўтарилган ва хушчақчақ гурунглашиб келишарди.
Бекзод ва Барно, Кибриё ва Нилуфарларни салоннинг охирига жойлаштиришди. Кибриё холани узун ўриндиққа ётқизиб, устидан адёл ташлаб қўйишди. Гўдакни ҳам бир ўриндиққа ётқизишди. Низомхўжа бор пулига егулик олиб берди.
* * *
Саидвафонинг феъли ҳам бир оз мусофирчилик, йўл азобини тортгач, ўзгаргандай бўлди. У кутилмаганда чўнтагида асраб келаётган икки юз доллар пулини Ашуралига узатди. Ёшлар чапак чалиб юборишди. Бу пул, ёқилғи ва озуқа учун етарли эди. Низомхўжа унинг елкасига қоқиб:
– Аталадан суяк чиқди, – деб қўйди.
– Не понял, – деди Саидвафо.
Ниҳоят, Уст-Каменогорск шаҳрига етиб келишди ва Қозоғистон – Россия божхона пости томон бориб, чегарадан ўтиб келаётганларни бир оз кузатиб туришди. Тик туриб гуммахўрлик ҳам қилишди. Аста ўтиб кетаётган автобуслар, юк машиналари ва енгил автомобилларни узоқ вақт синчиклаб кузатишди. Аммо ҳеч бир таниш қиёфа кўринмасди. Оқшом чўкиб, совуқ кучайди. Фарида дийдираб қолди. Эрбек уни автобусга чиқариб келди, адёлга ўраб қўйди. Сўнгра ҳайдовчиларнинг термосига чой дамлатиб, бирга чой ичишди.
– Нима, шунақа қилиб ўтираверамизми?
– Бирор соат кутсак керак. Келишмаса, кетаверамиз.
– ФСБ уларни қутқарармикан?
– Улар вертолётда боришади. Ўрмон ичида йўл ёмон экан, кўрдингиз-ку.
– Уф-ф... – деб юборди қиз. – Қачон уйимизга етиб оларканмиз-а, беш кундан бери йўл юрамиз.
– Анавилар билан кетаверишингиз керак эди. Нега кетмадингиз?
Фарида Эрбекнинг қора кўзларига меҳр билан боқди. Нигоҳлар тўқнашди. Эрбек ҳамон савол назари билан қараб турарди. Қизнинг қўлларини ушлади.
– Ҳой, нима қилаяпсиз?
– Музлаб қолибди-ку, – деди йигит қайноқ кафтларининг орасига олиб "куҳ-куҳлаб" қўйди.
Бу ҳаракат қизга ёқди, шекилли, қўлларини тортиб олмади.
– Бўпти, сиз мусиқангизни эшитиб ўтиринг, – деди Эрбек ва кета бошлади.
– Эрбек ака, сиз қаёққа? – сўради қиз.
– Бир хабар олайин-чи.
– Йўқ. Кетманг, – деди қиз илтижоли оҳангда.
Йигит қайтиб келди ва беихтиёр қизнинг юзига кафтини қўйди.
– Вой, нима қилаяпсиз? Боринг, кетинг!
– Йўқ, – деди йигит энди кетгиси келмай.
– Анавилар сизни кутиб туришибди, ахир. Уларни топайлик, тезроқ кетайлик.
– Хўп, – деди Эрбек ва меҳр билан қизнинг оёқларини адёлга ўраб қўйди-да, автобусдан тушиб кетди.
Фарида Эрбекнинг ортидан қараб қолди. Эрбек ва бошқалар чиқиб келганида, у ухлаб ётарди.
Тоқатлари тоқ бўлиб фақат эндигина ортларига қайрилган маҳалигина "Ҳой, ошна!" деган Жўшқиннинг овози янгради. Таниш-нотаниш йигитлар бирин-кетин божхонадан чиқиб кела бошлашди. Ҳаммалари гўё эски қадрдонлардай қучоқ очиб кўришиб кетишди. Тантанавор равишда Зайни ҳам пайдо бўлди.
– Бу бизнинг қаҳрамонимиз. "Қисиқ кўз" устидан ғалаба қозонди, – деди Жўшқин кулиб.
– Ҳа, дабдаласини чиқаздим, – деди Зайни оғзи қулоғида.
– Ким у "Қисиқ кўз" деганларинг?
– Каратэчи Клара, "чёрный пояс".
– Пояс-мояси йўқ экан, ечиб кўрдим, – деди Зайни.
Кулги кўтарилди.
– Хаҳ, хайрият, эсон-омон келдингларми, ишқилиб?
– Қани, каретага марҳамат! – қичқирди Козим.
– Наҳотки, бизни беш кундан бери кутаётган бўлсанглар?
– Ҳа, албатта. Ҳайдовчи ҳеч қачон ўз йўловчиларини қолдириб кетмайди-да, – деди Ашурали атайин баланд овоз билан.
– Наҳотки, яна тахтачамизда кетсак?
– Йўқ, бу сафар "люкс, супер-салон".
– Нима, қолганлар кетишдими?
– Ҳа. Бошқа автобусда.
– Ишқилиб улар ҳам қаллобмасмикан? Ҳозир "Йўлда учрагандан қоч!" дейдиган замон бўлиб қолибди.
– Э, йўғ-а, бу ёғи бир қадам қолди-ку.
Йигитлар автобуснинг аҳволи, орқа ойнанинг йўқлиги ва унинг ўрнига адёл тутиб қўйилганини кўриб ҳайрон бўлишди, ухлаётган Фаридани кўриб, ҳалок бўлган қизларни эслашди.
– Отахон, анави иккита яхши кийинган қизларимиз бор эди-ку.
– Ҳа-ҳа, чиройликкина.
– Ўшалар нобуд бўлишди.
– Ё астағфируллоҳ! Омин, охиратлари обод, жойлари жаннатда бўлсин! – деди Низомхўжа.
Бу пайтда барча пассажирлар чиқиб бўлишганди. Фарида уйғонди. Низомхўжа ўтганларнинг руҳи покларига бағишлаб Қуръон тиловат қилди.
– Жасадларини нима қилдинглар?
– Бири ботқоққа чўкиб кетибди. Иккинчисини ўша ерга кўмиб, тошдан қабр қилиб келдик.
– Уйидагилар хабар топдимикан?
– Бориб хабар берамиз-да.
– Нима, ёмон жойга тушиб қолдингларми-а?
– Ҳа. Айтишга тил ожиз.
Автобус йўлагига ҳам тахтачалар қўйилиб, ташландиқ олмос конидан илгарироқ тасодифан тушиб қолиб, қутулиб қайтган бошқа йигитларни ҳам чиқариб олинди.
– Йўлкирангиз неча пул, амаки? – сўради улардан бири.
– Имкониятларингизга қаранглар. Бензин билан овқат пулига қарашворсаларинг, бас. Бермасанглар ҳам майлига. Ўзиям оналарингни кўриб қолибсизлар, чамаси.
– Ҳа. Жаҳаннамдан қайтаяпмиз, амаки.
– Кўрар кунимиз бор экан-ку, – деди бошқа йигит.
– Ҳе, қуриб кетсин бу Россия дегани-е, – деди бир аёл қарғаниб. – Оч қолсак ҳам, юпун бўлсак ҳам ўз юртимиздан қўймасин экан!
– Чиқаверинглар, ёпишиб-ёпишиб ўтираверинглар. Орқа ойна йўқ, совуқроқ.
– Майли, қанақа бўлсаям етиб олсак бўлгани. Бу томонларни елкамнинг чуқури кўрсин!
– Қани, дуо қилинг, отахон. Жўнадик бўлмаса!
Низомхўжа ва барча йўловчилар қўлларини дуога очишди:
– Илоҳи омин, гўзал ва осойишта юртимизга кўз тегмасин! Ҳар кимга ҳам ўз юртини обод қилиш, ўз юртида, ўз фарзандлари бағрида тинч-тотув яшаш насиб қилсин! Йигит кишини бировга хор, душманга зор қилмасин, бемаҳал ўлимдан худонинг ўзи асрасин. Йўлимиз бехатар бўлсин, бешикаст, беталофот ватанимизга етиб олайлик!
ЯНА ТУТҚУНЛИК
Жамшид ва Бекзодлар ўтирган автобус Жамбул сари кетиб бораркан, Рудик ойна орқали барча йўловчиларни синовчан кузатиб борар, уларнинг божхонадан ўтмай айланма йўл билан келаётганлари ва илгари Олтой ўлкасининг ўша чет жойларида олмос, нефрит конлари бўлгани унинг шубҳа ва қизиқишини янада орттирарди.
Тилла конида ишлаган бўлсалар ўғирлик мол билан чегарани бузиб ўтишгандир, деган ўйга борган шофёр овқатланиш баҳонасида бир кафе олдида тўхтади.
– Ким хоҳласа, тушиб тамадди қилиб олаверсин. Ярим соат турамиз! – деди мизғиётган йўловчиларга қарата.
Лекин деярли ҳеч ким чурқ этмади. Бу ҳол ҳайдовчининг эътиборини янада жалб қилди. "Тушгилари келмаяпти. Демак, юкларини қўйиб кетгилари йўқ", деб ўйлади. Йўловчиларнинг ёнида ҳеч вақолари йўқлиги учун тишларининг кирини сўриб келаётганларидан у хабарсиз эди.
Рудик кафе ортига ўтиб кетган бўлди-да, уяли телефонида кимгадир қўнғироқ қила бошлади. У бир қамоқдош жангари дўсти билан хаёлига келган ғайриоддий тафсилотлар ва шубҳали "контрабанда" ҳақида тўлқинланиб, узоқ гаплашди. Ниҳоят, бир қарорга келишди. Демак, таклиф этилган жойга йўловчиларни олиб бориб, божхонадагилар қилмаган ишни қилишади.
Рудик ўз йўловчиларини берироқдан туриб худди ўғри мушукдай зимдан кузатди. Машинадан деярли ҳеч ким тушмади, ҳеч ким овқатланмади. Шу маҳал телефон жиринглади. Ўша дўсти Аслан экан.
– Алло, Рудик.
– Ҳа, эшитаяпман.
– Хуллас, мен ҳозир Улус билан гаплашдим. Машинангни Четовулдаги қўрғонга олиб борасан. Мен бу ердан ҳозир уч-тўртта йигитларимни олиб ўтаман. Ишқилиб, анави айтганинг бор гапми?
– Менимча, бир нима бор. Мана, ҳозир уларга "Овқатланишга тушинглар, ярим соат тўхтаймиз", дедим. Лекин бирортасиям миқ этмай, юкларини маҳкам қучоқлаб ўтиришибди, – деди у Ансора ва Аслиянинг мизғиётган ҳолатларини кўз олдига келтириб.
– Майли, таваккал-да. Мабодо ёнларидан ҳеч вақо чиқмаса, менда бошқа бир вариант ҳам бор.
– Қанақа вариант?
– Ҳар биридан минг доллардан, аёллардан беш юз доллардан талаб қиламиз.
– У ҳам бўлмаса-чи?
– Бўлмаса, Тошкентдаги яқинларига қўнғироқ қилишади. Айтган пулни такси орқали юборишади. Қалай таклифим?
– Яхши, келишдик. Лекин ҳаммаси гўё тасодифан юз бериши керак. Менга ҳам дўқ-пўписа қилавер, уриб-дўппосласанг ҳам майли. Лекин кейин товониниям қўшиб тўлайсан.
– Бўпти, бўлмаса, ишни ўзаро уришишдан бошлай қолайлик. Сен менга ўшқирасан. Мен бўлса, сенинг ёқангдан оламан. Ҳаммаси табиий бўлади.
– Каскадёрлик қилар эканманда-а?
– Ҳақини олганингдан кейин қиласан-да.
– Неча фоизи меники бўлади?
– Йигирма. Бўладими?
– Кам-ку, жўра.
– Биз ахир тўрт кишимиз. Улус билан олтита. Мен ҳам йигирма оламан, қолганларга ўндан. Нима дейсан?
– Бўпти, қўлни ташла.
– Қўлинг йўғ-у!
– Э-ҳа, ахир бу телефон-ку.
* * *
Моторга мой қуйиб олиш баҳонасида Улуснинг қўрғонига кириб борилди. Қўрғон баланд девор билан ўралган, дарвозаси ланг очиқ эди. Рудик сигнални чалди. Ҳеч ким кўринмасди. Яна узоқ чалди. Аслан писта чақиб бир хонадан чиқиб келди. "Ҳа, нима керак?!" дея ўшқирди. Бу пайтда дарвоза сезиларсиз беркилиб орқасидан қулфланди ва юзига қора ниқоб таққан тўрт барзанги қўлларида таёқ билан пайдо бўлишди.
– Мой керак!
– Қанақа мой? – сўради Аслан.
– Қанақа бўларди? Ҳар доимгидек-да.
– Тошингни тер!
– Нима дединг?!
– Эшитмадингми?
Жамшид ва Бекзод ҳушёр тортишди.
– Ҳой, шофёр ака, нима қиласиз у билан пачакилашиб.
– Сен аралашма, тек ўтир! – дея ўшқириб берди Рудик. – Анави ҳезалак пули кўпайиб, одамни менсимай қолибди.
– Ҳой сен, нима дединг? Яна бир қайтар. Ким ҳезалак?!
– Ҳе энанги...
Аслан чопиб келди-да, ҳайдовчи томондаги эшикни очиб Рудикка ёпишди ва уни пастга тушириб, дўппослай кетди. Рудикнинг кийимлари тупроққа беланди. Автобусдаги йигитлар ёрдамга отланишди ва туша солиб ҳар иккисини ажратиб, ҳайдовчини қутқармоққа ошиқишди. Аммо қаердандир пайдо бўлган ниқобли тўрт барзангилар уларни савалаб кетишди. Автобусдаги аёллар қўрқиб чинқиришарди. Нима гаплигини ҳеч ким англолмай қолди. Рудик қаёққадир қочиб қолди. Хуллас, йўловчилар ўласи қилиб калтакланишди. Уларни судраб бир хонага қамай бошлашди. Сўнгра аёлларни ортларидан киргизишиб, устларидан қулфлашди. Қий-чув бошланди. Нилуфар Жамшиднинг устига ўзини ташлади. Унинг чаккасидан қон оқиб, деярли беҳуш ётарди.
– Сизга нима бўлди, Жамшид ака?! Мени қўрқитманг!
Барнонинг гўдаги борлиги ва Кибриё холанинг кексалигини кўриб ҳарҳолда раҳмлари келдими, уларни қоровулхонага олиб кириб "Шу ерда қимирламай ўтирасанлар!" дея дўқ уриб чиқиб кетишди. Аммо Кибриё хола юрагини чангаллаб йиқилди. Чунки унинг кўз ўнгида бўлғуси куёви бўлмиш Жамшидни аямай савалашаётганига ва чаккасидан қон оқиб кетганига кўзи тушганди. "Ах, вой болам!", дея олди хола. Аёлни етаклаб олиб кириб қўйишгач, ўзидан кетди. Барно: "Холажон, сизга нима бўлди? Кўзингизни очинг", дея қичқирди. Сўнгра "Ҳой, ёрдам беринглар, холанинг аҳволи ёмонлашиб қолди-ку!" дея кичкина туйнук орқали қичқира бошлади. Аммо унга ҳеч ким эътибор бермади. Босқинчилар сумкаларни бир-бир очиб бойлик қидиришарди.
Юклардан тузук-қуруқ буюм чиқавермади. Рудик билан Аслан нарсаларни титкилашиб хуноблари ошди. Бўлаётган бу ишларни Барно кўриб анграйиб қолди. Чунки ҳозиргина калтак еяётган ҳайдовчи ҳам худди хўроз гўнг титаётгандай безориларга қўшилиб олганди.
– Ҳеч вақо йўқ-ку! – қичқирди Аслан.
– Ёнларини титкилаш керак! – жавоб берди Рудик.
– Битта-биттадан олиб чиқинглар! – буйруқ берди Аслан.
Қароқчилар биринчи бўлиб Бекзодни судраб олиб чиқишди ва унинг уст кийимларини еча бошлашди. Қаршилик кўрсатмоқчи бўлганди, бир уриб ағдаришди. Бу ҳолатга кўзи тушган Барно ўзидан кетиб йиқилди. Чақалоқ биғиллаб йиғларди...
Қолган йўловчилар ҳам бир-бир олиб чиқилиб тинтув қилинди, дўппосланди. Майда-чуйда тақинчоқ, соат, телефон аппаратларидан бўлак деярли қўлга илинадиган ҳеч вақо топилмади. Унақа буюмларни аллақачон Бадр билан Баҳром тинчитган ёки озиқ маҳсулотлар сотиб олиш учун йўлда алиштириб бўлишганди.
Асланнинг Рудикдан жаҳли чиқди ва унинг "шўр" тумшуғига мушт туширди.
– Аблаҳ, аввал яхшилаб аниқлаб, кейин бизга хабар бергин-да! Вақтимиз бекор кетди. Компенсацияни чўз!
Рудик жағини силаб, киссасидан икки юз доллар чиқариб узатди.
– Бу кам.
– Мени дўппосладинг-ку.
– Ҳай майли. Бу сенга сабоқ бўлсин. Келаси сафар каллангни ишлат, – деди у ва ниқоблиларга қарата қичқирди. – Йигитлар, кетдик! Бу ерда биз қиладиган иш қолмади.
– Мен-чи, мен нима қилай! – сўради Рудик.
– Бу сенинг муаммоинг!
Шундай деди-да, йигитларини олиб Аслан жўнаб қолди. Рудик қўрғон ўртасида улоқтириб ташланган сумкалар, тупроқ билан қориштириб ташланган уст-бош, латта-путталар, инқиллаб ётган, ўтирган ярадор йўловчилар билан танҳо қолаверди.
Жамшид ва икки йигит бундай ғайритабиий ҳолатни жон деб кутиб туришган эди. Довдираб туриб қолган Рудикка дастлаб Жамшид шердек ташланди. Демир ва Тўлқин ҳам қўлларига тушган нарсани олиб унга ёрдамга отилишди ва Рудикни тепа бошлашди.
– Бу ифлоснинг қўл-оёғини боғланглар! – қичқирди Жамшид.
Бошқа йигитлар ҳам қараб ўтиришмади. Сумкалар камарини йиртиб олиб тупроққа беланган Рудикнинг оёқ-қўлларини бир зумда чирмаб ташлашди. Бу ҳолатга узоқдан кўзи тушиб қолган Улус бўлса қочиб қолди.
– Ҳаммаларинг машинага тез чиқинглар! – буюрди Жамшид.
– Ойим, ойим қанилар?! – қичқирди Нилуфар.
Қоровулхона деразаси қаттиқ тақиллади. Бу гўдак кўтарган Барно эди. Жамшид ва оқсаётган Бекзод ўша ёққа томон чопишди. Эшик қулфланган эди. Жамшид уни тепиб синдириб кириб борди ва ерда юрагини чангаллаб ётган Кибриё холага кўзи тушди.
– Хола, сизга нима бўлди?!
Аёл беҳуш ётарди. Жамшид уни кўтариб сўри устига ётқизди.
– Тузукмисиз, дадаси? – йиғламсираб сўради Барно.
– Сенга ҳеч нима қилишмадими? Ёраҳмадга-чи? – сўради Бекзод ва фарзандини шилиниб қонталаш бўлиб кетган қўлига олди.
– Бошимизда шу кулфат ҳам бормиди?
– Кетдик. Бу ердан тез кетайлик! – деди Жамшид.
– Қандай қилиб?
– Автобусни ўзим ҳайдайман.
Йигитлар Кибриё холани остки тўшаги билан замбилга ўхшатиб кўтариб олишди.
– Эҳтиёт бўл, Бекзод.
Нилуфар онасини ётган ҳолда олиб чиқиб келишаётганини кўриб шу томон чопди.
– Вой дод!!! Ойимга нима қилди?!
Унинг фарёди еру кўкни тутиб кетди. Йигитлар ёрдамга ошиқишди.
– "Тез ёрдам" чақирайлик, Жамшид, – деди Демир.
– Йўқ. Чегара узоқ эмас. Бу ифлос жойлардан тезроқ жўнаб қолишимиз керак. Йўл-йўлакай бирор шифохонага ўзимиз олиб кирамиз.
– Болалар, машинага чиқинглар! Холани орқа ўриндиққа ётқизинглар.
– Анавини нима қиламиз?!– Юкхонага юкланглар, бир жазосини олсин!
– ГАИлар тўсса, нима қиласан, Жамшид?
– Тўхтамайман, – деди у рулга ўтириб у ёқ-бу ёғини текшириб оларкан. – Калити қани, калит?! – қичқирди у асабий.
Рудикни юкхонадан яна туширишга тўғри келди:
– Ҳой ифлос, калит қани?!
– Ён киссамда, – деди у яна тепки ейишдан чўчиб.
Унинг киссаларини кавлаштириб, ҳужжатлари ва ўзлари берган пулнинг қолганини ҳам олишди.
– Тезроқ бўлларинг! Ҳалиги шериклари келиб қолиши мумкин! – дея қичқирди Жамшид хавотирлик билан.
Машина двигатели ниҳоят ўт олди. Ҳамма пала-партиш жойлашишди. Тажрибасиз Жамшид автобус ҳайдамагани учун ортга бурмоқчи бўлиб айвон устунларидан бирига зарб билан урилди. Аёллар қичқириб юборишди.
– Ўзи ҳайдашни биласанми, эй! – қичқирди Алёна.
У ҳам юз берган вазиятдан ҳайратда эди.
Жамшид эпчиллик билан ричагни биринчи тезликка қўйиб, жон-жаҳди билан газ тепкисини босган эди, автобус