Killer 5 (kamolov) copy

***

— Hoy bola, qayoqqa? — Vali bildirmaygina chiqib ketmoqchi edi. Bo'lmadi. Ma'fura xonasi eshigini ochib qo'yib tashqarini kuzatib o'tirgan ekan. — Qani, tez orqangga qayt-chi!..

Bunday lahzalarda arzigulik yolg'on to'qimasang, baloga qolganing shu. Vali avvaliga nima deyishni bilmay qoldi. Biroq bu taxlit turaverish o'zining boshiga balo bo'ladi. Nimadir o'ylab topishi shart.

— Bilasizmi, xola, — dedi nihoyat tavakkal. — Derazadan aravachamning bitta bolti tushib ketdi. O'shani opkevolay!..

— Nima bo'pti tushib ketsa? — beparvolik bilan so'radi Ma'fura.

— Chiqib kela qolay, jon xola!..

— O'lg'on gapirsang bilasan-a nima bo'lishini?! — ishonqirab-ishonqiramay asta o'rnidan qo'zg'aldi Ma'fura.

— Xudo ursin, yolg'on gapirganim yo'q. Ishonmasangiz, yuring, o'zingiz ko'rasiz!

— Jinni bo'libman-da endi senminan yetaklashib yurib!.. Bilib qo'y, agar aldasang, teringga somon tiqtiraman!..

— Yo'-o'q, hozir o'sha boltni olaman-u, qaytaman…

— Bo'pti, tez chiqib kel!..

***

Vali shaharning qaysi burchagida ekanini bilmasdi. Katta yo'l bo'yiga chiqib olgach, duch kelgan tomonga qarab keta boshladi. Eng asosiysi, anavilar payqab qolib orqasidan tushishmasa bas…

— Eh, rosa bopladim-da! — qora terga botsa-da, ich-ichidan quvonib o'ziga-o'zi so'zlanardi u. — Xarib qip ketdim o'ziyam!..

Ancha yo'l bosdi. Ammo hamon qaerlarda yurganini anglay olmasdi. Hamma ko'chalar go'yoki bir xildek. O'sha chorrahalar, o'sha svetoforlar, o'sha mashinalar… Qani o'zi Qo'yliq?..

Oxiri to'xtadi. Harqalay, yotoqxonadan uzoqlashib ketganiga ko'zi yetdi. Ortiq yurishga xoliyam qolmagandi…

To'xtagach, qorni tatalab borayotganini his qildi. Shosha-pisha cho'ntaklarini paypaslab ko'rdi. Hech vaqo yo'q.

— Ifloslar! — deya g'udrandi Vali. — Bir tiyin ham qo'yishmabdi. Teshib chiqsin!.. Hali qarab turishsin, ko'rsatib qo'yaman ularga!..

Qiyinchilikni ko'p ko'rgan odam mushkul vaziyatdan chiqib ketishning yo'lini baribir topa oladi. U ham atrofga ko'z yugurtirdi. Katta chorraha. Bemalol mashinalar oralig'iga kirib tilansa bo'ladi.

“Qornimga yarasha pul topsam bo'ldi. — ko'nglidan o'tkazdi Vali. — Keyin… Bironta haydovchidan iltimos qilib ko'raman. Qo'yliqqa oborib qo'yar…

— Ha, okasi, — Vali hali yo'l o'rtasiga chiqib ulgurmay, ro'parasiga kelib to'xtagan mashina haydovchisi oynadan boshini chiqarib qichqirdi. — Hoy bola, buyoqqa kel!..

— Nima deysiz, amaki? — ehtiyotkorlik bilan mashinaga yaqin bordi u.

— Kechasi nima qilib yuribsan ko'chada? O' uying yo'qmi?

— Tirikchilik qilib yuribman.

— Shu mahalda tirikchilikka balo bormi? To'xta, mashinaga chiqarib qo'yaman hozir!

Haydovchi tezda pastga tushib Valini dast ko'tardi-da, mashinaga o'tqazdi. Aravachasini yukxonaga joylab o'zi ham rulga o'tirdi.

— Xo'sh, ayt-chi, uying bormi?

— Yo'q.

— Unda… Qaerda tunaysan?

— Qo'yliqqa ketayotgandim.

— Qo'yliqqa? Uyoqda nima qilasan?

— Qarindoshim bor, amaki!

— Shunaqa degin? Bo'pti, seni Qo'yliqqa oborib qo'yganim bo'lsin!

— Rahmat…

— Qo'yliqning qaeriga oboray? — Vali tomonga o'girilib so'radi haydovchi.

— Qo'qon mahallasiga.

— Ha-a, shunaqami?.. U yerda qanaqa qarindoshing bor?..

— Siz baribir tanimaysiz u odamni.

— Ie, nega tanimas ekanman. Menam o'sha mahallada turaman. Aytaver!

— Mergan aka. — ohista shivirladi Vali.

— Buni qara-ya! Meniyam otim Mergan aka. Mahallada boshqa Mergan aka yo'q-ku!..

Vali avvaliga qo'rqib ketdi. Bu odam gapini yolg'onga yo'yib mashinadan tushirib yuborishidan cho'chidi. Nima qiladi endi?.. Ha-a, Botir akasini aytib ko'rsa-chi?..

— Siz Botir akani taniysizmi? — nihoyat o'zini qo'lga olib so'radi Vali.

— Qaysi Botir?

— Qo'l-oyoqlari yo'q. Afg'onda bo'lgan.

— Nima?.. Sen… Uni qaerda ko'rding? Qaerda u?..

— Biz u kishi bilan birga yotoqxonada turardik. Qaysi yotoqxonaligi esimda yo'q. Birinchi ko'rishim u yerlarni.

— Xo'sh, keyin-chi?

— Botir akam menga sizning manzilingizni berdi. Uchrashishimni aytdi.

— E, shunaqa degin? — qo'llarini musht qilib Valiga qattiq tikilib qoldi haydovchi. — U… Axir mening eng yaqin do'stim edi-ku!.. Eh, qaysar yigit. Nega to'g'ri mening oldimga bormadi?.. Bo'pti, hozir menikiga boraylik. Keyin esingga tushib qolar o'sha yotoqxona…

Mashina joyidan jildi. Vali hamon o'sha Mergan akaga duch kelib qolganiga ishongisi kelmay, mashinaning kichik oynasidan haydovchining yuzlariga qayta-qayta tikilib qarardi…

***

— Sen bolaga ja jabr bo'pti-da! — Mergan aka mashinasini garajga qo'yib chiqqach, hovli o'rtasida to'xtab qolgan Valining yelkasiga qo'lini qo'ydi. — Xo'sh, qo'lingdan nima keladi?..

— Hamma narsa keladi.

— Odam o'ldirish keladimi?

— Odam… — Vali to'satdan to'xtab qoldi. — B-bilmadim…

— Ana, ko'rdingmi, tag'in qo'limdan hamma narsa keladi deysan…

Vali qo'rqib ketdi. Ie, tag'in ko'chaga haydab solsa-ya!.. Qaerga boradi keyin?.. Nimaga ha deb qo'ya qolmadi?.. Eh!..

— Rogatkadan zo'r otaman! — dedi hovliqib. — Ishonmasangiz, ko'rsatishim mumkin.

— Bo'pti, ertaga ko'rsatarsan. Hozir yur, yotib damingni ol!.. Aytgancha, yotoqxona esingga tushdimi?..

— O'toqxona… Agar men mashinangizga chiqqan yerga oborsangiz, uyog'i esimga tushadi.

— Xo'p, ertaga albatta olib boraman…

Uy egasi Valini aravachasi bilan ko'tarib marmar zinalardan yuqoriga olib chiqdi-da, katta bir xonaga olib kirdi.

— Mana shu yerda yotasan. — dedi u kulimsirab. — Yaxshilab uxlagin. Ertaga yotoqxonangga borib, Botir akangniyam opkelamiz!

— Xo'p bo'ladi amaki!..

— Qani, endi men seni karavotga yotqizib qo'yaman!

Vali qorong'ida e'tibor bermagan edi. Mergan akaning ko'zlariga boqarkan, etlari uvishib ketgandek bo'ldi. Erkakning ko'zlari negadir qizarib ketgan, yuzlari to'la chandiq ekan. So'ramoqchi bo'ldi. Biroq ko'zlariga yana bir qur tikilib ko'rib yuragi dov bermadi…

Yarim kechasi edi chamasi. Kimdir ichkariga kirib chiroqni yoqib yubordi. Vali seskanib boshini ko'tardi. Xona o'rtasida Mergan aka qalqib turardi. O'nida ikki nafar bo'ydor, basharalari qo'rqinchli yigitlar ham bor.

— B-bolakay, — g'o'ldiradi Mergan aka. — sen boya rogatkadan zo'r otaman debmiding?

— H-ha… — dedi Vali qo'rqa-pisa.

— Ma, rogatka senga! Manavi amakingni mo'ljallab ot-chi, xa-xa-xa!..

Yigitlardan biri karavotga yaqinlashib hiringlagancha uning qo'liga rogatka va toshchalar tutqazdi.

— Bo'l tez!.. — buyurdi Mergan aka. — Manavi cho'tir amakingning peshonasini mo'ljallab ot! Mabodo tekkiza olmasang, hoziroq ko'chaga itqitib yuboraman!

Mana shu gaplar bolaning yuragiga qattiq botdi. Shu paytgacha ham Mergan akani juda mehribon, saxiy odam ekan deb o'ylagandi. Hozirgi gaplari esa…

U qo'llari qaltirab rogatkaga toshchalardan birini soldi-da, Mergan aka ko'rsatgan yigitning peshonasini mo'ljalga olib turib cho'zmani qo'yib yubordi.

— Ih!.. — yigit engashgancha peshonasini ushlab bir yerda aylana boshladi. — Maraz!.. Hozir senga ko'rsatib qo'yaman!..

Yigit bir muddat aylanib turgandan so'ng qaddini g'oz tutib Valining tepasiga keldi va dast ko'tarib xonaning bir burchagiga qarata otdi.

— Voy, voy, voy-y-y!.. Oyog'i-im!.. — degancha ingrardi bola. Ammo uning zorlanishlariga e'tibor berishmadi. Qolagnlarning kulgisi ostida yigit Valini qaytadan ko'tarib olib derazadan katta ko'chaga tomon irg'itdi. Ketidan aravachasini ham…

***

Sho'rlik bola kayf-safo qurboni bo'ldi. Garchi chivindekkina joni omon qolgan bo'lsa-da, kesilgan oyoqlarining chimillab og'rishi joniga azob berdi. Shunda ham u ichkaridagilarning chiqib qolishlaridan, ko'tarib olib yana uyga olib kirib ketishlridan umid qildi. Ammo hech kim chiqmadi. Ahyon-ahyonda Mergan akaning beo'xshov kulgisi eshitilib turdi xolos…

Og'riq hiyla pasayib ingrashdan to'xtagandi. Ichkaridagilarning gaplari qulog'iga chalingandek bo'ldi.

— Bekor qilding-da urib!.. — bu Mergan akaning ovozi edi. — Kelib-kelib nogiron bolaniyam urasanmi? Shuncha gunohlaring kammidi?

— E, nimasiga achinasan, Mergan? Bunaqalar sotqin bo'lishadi. Qo'y, aroqdan quy yaxshisi!.. O'lmaydi. O'ziga kelsa o'rnidan turib aravasiga o'tirvoladi o'zi.

— Yo'q, oshna, hech bo'lmasa, ko'tarib ichkariga opkiraylik! Yarim kechasi bo'lsa… O'lib-netib qolsa, baloga qolib yurmaylik yana!

— Vey, qachondan beri qo'rqadigan bo'p qolding-a?.. Qayoqdagi bolani yetaklab kelgan sen ahmoq. Qo'y!..

Shu bilan ularning ovozi tindi. Vali aniq sezdi. Kimdir derazadan bir marta mo'ralab ham qo'ydi. Lekin qaytib ularning ovozlari eshitilmadi…

Shu lahzalarda ko'chadan bir qariya o'tib qoldi. Yerda eshitilar-eshitilmas ingrab yotgan Valini ko'rib yoqa ushladi. Qorong'ida timirskilanib uni aravachasiga o'tqazib qo'ydi.

— Bolajonim, sen kimning bolasisan?.. Nega bu ahvolda yotibsan?.. — asta shivirlab so'radi u.

Vali qariyaga javoban Mergan akaning uyini ko'rsatdi.

— Shunaqa degin?.. Yo'q, Merganning bolasi yo'g'idi… Sen uning o'g'limassan… Bu yaramaslar seniyam kaltaklashganga o'xshaydi… Go'ringda tik turgurlar! Kelib-kelib seniyam shu ahvolga solishadimi?.. Menga qara, tez bu yerlardan ket!.. Sen bu odamning kimligini bilmaysan. G'irt kallakesar, o'g'ri u. Joning o'zingga kerak bo'lsa, tezroq ket!.. Eh, bolajonim, jon deb seni uyimga opkirib ketardim-u, anavi yaramasdan qo'rqaman-da!.. Mayli, Xudo sabr bersin senga!..

Vali ko'z yoshlarini kafti bilan arta-arta, qariyaga rahmat aytib, mahalladan chiqib keta boshladi. Ancha yurib borgach, to'xtab orqasiga qaradi. Mergan akaning uyida hamon chiroq yonib turar, qariya esa, allaqachon g'oyib bo'lgandi…

***

Sargardonlik yosh tanlamas ekan. Vali Qo'yliq ko'chalarida ikki kungacha tentirab yurdi. Shahar-shahar-da, kimdir qo'liga non tutqazdi, kimdir pul berdi. Yana kimdir ko'nglini ko'tardi. Ammo hech kim uyiga olib ketmadi. Mergan akaning uyidan qay ahvolda chiqqan bo'lsa, shundayligicha qolib ketaverdi.

Yaxshiki, qo'lidan picha tilanchilik keladi. Shu yo'l bilan qornini to'yg'azdi.

Ammo qorong'i tushdi deguncha yuragi bezillardi. O'tkinchilarga mo'ltirab qarab qolish, sal qovog'ini uyib kelayotgan odamni ko'rsa, qo'rqa-pisa burchakka qisinish joniga tekkandi. Qo'llari sovqotib, oyog'ining kesilgan joylari simillab og'riy boshlaganda, o'zi bilmagan holda yig'lab nola qilardi.

— Ota-onam qani o'zi? — deya so'zlanardi u osmonga qarab. — Nega mening hech kimim yo'q bu dunyoda?.. Nega meni tashlab qo'yishdi?..

Bu nolalarni faqat uning o'zigina eshitar, har gal o'zi yig'lab, o'zi yupanishdan, yana tirikchilik tashvishini chekishdan bo'lak iloji yo'q edi…

Oxiri chiday olmadi. Beixtiyor esiga o'zi bir paytlar yashagan axlatxona tushib ketdi. Ha, uni axlatxonada hech kim turtkilamasdi. Birov nima qilayapsan deb ham so'ramasdi. Istagancha qichqirar, istagan yerida uxlab ketaverardi. Ayniqsa, daydi, piyonistalarning o'zaro urishishlarini ko'rish, ularni masxaralab qochish Valiga huzur bag'ishlardi. Eng asosiysi, axlatxonada qo'rqib yashamasdi.

Kunlarning birida tilanchilik qilib ancha-muncha pul yig'ib oldi-da, o'ziga yeguliklar oldi. Egniga yangi ko'ylak sotib oldi. Va tavakkal yo'lga tushdi.

Shu yaqin orada qator “dom”lar bor ekan. O'shalarni oralab axlatxona qidirishga tushdi. Yo'l-yo'lakay o'zi tengi bolalar Valini masxaralab qolishar, ota-onalari esa, bosh chayqab qo'yishardi…

— Mana men izlagan joy! — uzoqdan ko'ringan axlatxonaga ko'zi tushgan Vali o'ziga o'zi shivirladi. — Mana endi shu yerlarda yurib tilanchilikka boraveraman…

Ammo axlatxonaga yaqin borgach, turli badbo'y hidlarni dimog'ida tuyib ko'ngli ag'darilayozdi. Ancha chiqib qolgan ekan. Yarim soatlar chamasi og'zi-burnini berkitib axlatxona atroflarini aylanib yurdi.

— Yo'q, chidayman. — ko'nglidan o'tkazdi Vali. — Baribir chidayman. To'polon ko'chalardan shu yerlar ming marta yaxshi. Birov kimligingni so'ramaydi. Ko'nglingga yoqqan ishni qilib yuraverasan…

Shu tobda hov narida axlat titib nimalarnidir ajratib olayotgan baland bo'yli o'risga ko'zi tushdi. Nima olayotgani unga qiziq tuyulib, o'sha tomonga qarab yurdi.

Axlatlar har tarafga sochilib ketgandi. Ularni oralab aravacha bilan yurishning o'zi o'limdan qiyin.

Vali qiynala-siqtala o'ris erkakning yaqiniga bordi. Shu payt kutilmganda oldidan qora mushuk chopib o'tdi. E'tibor bermadi. O'risga sinchiklab tikildi. Yo'q, u axlat titmayotgan ekan. Qandaydir… Katta-katta qurollarni taxta qutidan olib qopga joylardi…

U orqada kimdir turganini sezdi shekilli, to'satdan orqasiga o'girilib, qo'lidagi avtomatni Valiga o'qtaldi.

Vali ham azbaroyi qo'rqib ketganidan shosha-pisha ikki qo'lini baland ko'tardi.

— Tы kto? — ruschalab so'radi erkak. Vali bu tilni umuman tushunmaydi. Qo'lini ko'targancha qotib turaverdi.

— Ya sprashivayu, tы kto? — qaytadan so'radi erkak.

— Men Valiman. — tavakkal dedi u hamon qo'lini tushirmay. — O'zing kimsan?..

Erkak ehtiyotkorlik bilan unga yaqin keldi. Ko'rdiki, oyoqsiz, aravachaga mixlangan…

Ohista qo'lidagi qurolni pastga tushirdi. Vali ham asta qo'lini tushirib, aravacha dastasini mahkam ushlab turdi.

— Chto zdes delaesh? — yana ruschalab so'radi u. Vali yelka qisdi.

— Ay, tы ne ponimaesh?.. Ayt, kimsan?

Vali uning o'zbekcha gapira boshlaganini ko'rib lol qoldi. Shoshilib o'zini qaytadan tanishtira ketdi.

— Men Valiman. O'zingiz kimsiz?

— Menmi?.. — erkak ohista aravacha yoniga cho'kkalab o'tirdi. — Hech kim. Ivan amaki deb chaqiraver. Xo'sh, nimaga kelding bu yerga?..

— O'zim… Tomosha qilib yuribman. Amaki, qo'lingizdagi avtomat-a?..

— Ha, — dedi Ivan o'siq soqolini kafti bilan silab qo'yarkan. — avtomat, bolakay! Bu bilan hazillashib bo'lmaydi.

— Uni qaerdan topdingiz?

— Tss!.. Indama. Menda ko'p. Agar birovga aytib qo'ysang…

— Aytmayman. Kichkina bolamidim?.. Mengayam bittasini bering!

— Hali yoshlik qilasan bunaqa narsalarga.

— Jon amaki!.. Bera qoling!.. Hov anavisini… Ha, o'shanisini bering!..

Vali ko'rsatayotgani haqiqiy snayper miltig'i edi. Ivan miltiqni qo'liga olib uzoq aylantirib turdi. Hayron bo'ldi. Shuncha qurolni kim bu axlatlar orasiga tashlab ketishi mumkin?.. Yo'q, bu yerda bir gap bor. Xudo ko'rsatmasin, hozir o'sha odam kelib qolsa, naq o'ldirib qo'ya qoladi. Chunki qurolni oddiy odam olib yurmaydi. Mafiyachilar… Ha, aniq o'shalar…

Biroq ular kim o'zi?.. Qaerda?..

— Bo'pti, ma, tez yashir!.. Ivan Valining qo'liga miltiqni shosha-pisha tutqazdi-da, qolganlarini sumkaga qaytadan joylab uyoq-buyoqqa alanglab olgan bo'ldi.

— Bor, ko'zimdan yo'qol endi! — o'dag'ayladi u sumkani qo'ltig'iga qisib. — Sen meni, men seni tanimayman!.. Sotib qo'ysang, o'ldiraman!

— Sotmayman! — kulib miltiqni aravachaning bir chetiga berkitdi Vali. — Jinnimidim?!.

Shu bilan ular ikki tomonga tarqala boshlashdi. Vali avval o'ris ketishini kutib turdi. U axlatxonadan chiqib, katta yo'l tarafga burilib ketgandan keyingina asta aravachasini g'ildiratib yo'lga otlandi…

Shu mahal uzoqdan bir mashina ko'rindi. U qarab turib mashina chet elniki ekanini darrov fahmladi. Yuragi nimanidir sezgandek ehtiyotkorlik bilan orqaga tislandi. Mashina tobora yaqinlashib kelardi.

— Bular o'shalar! — ko'nglidan o'tkazdi u. — Hozir… Meniyam o'ldirib ketishsa-ya?!.

Aksiga olgandek, mashina axlatxonadan yuz chaqirimlar narida to'xtab, ichkaridan bashang kiyingan uch erkak chiqdi-da, to'ppa-to'g'ri Vali tomonga kela boshladi. U jonholatda axlat idishlar panasiga o'zini urdi. O'nboshdan katta anhor oqib o'tgandi. Sal bo'lmasa, qulab ketayozdi…

Erkaklar yurib kelib uch tomonga bo'lindi. Hammalari idishlarning ichini tayoq bilan birma-bir titkilab chiqishdi.

— Yo'q!!! — deya baqirdi ulardan biri qo'lidagi tayoqni irg'itib yuborib. — Xuddi mana shu yerga yashirib ketgandim. Yo'q!..

— Piyonistalar olganmikan? — deya savol tashladi boshqasi. — Bu yerlarda har kuni o'shalargina izg'ib yurishadi.

— To'ppa-to'g'ri. — tasdiqladi uchinchi erkak. — Hoziroq massivga kirib har bir piyonistaning uyini tekshirib ko'rish kerak. Axir, hazilakam pul turmaydi…

— O'ldiraman!.. Topsam o'ldiraman o'sha iblisni!.. — deya qichqirdi ulardan biri yer tepinib. — Mana shu qo'llarimminan kallasini olaman!..

Shundan so'ng ular mashina tomon yo'l olishdi. Vali o'rnidan jilishga shoshilmadi. Mashina o'rnidan qo'zg'alib katta yo'lga chiqqachgina sekin yashiringan yeridan chiqib erkin nafas oldi…

***

Endi baribir bu miltiqni ishonchli yerga berkitib qo'ygani ma'qul. O'nida miltiq bilan yurish naqadar xavfli ekanini u yaxshi bilardi.

Uzoq izg'ib joy qidirdi. Nihoyat topdi. Anhor yoqalab yurganda ellik qadamcha naridan. O'sha yerda betondan qurilgan tashlandiq uycha bor ekan. Hech kim kirmagani uchunmi, ichkarisi qumursqa-yu xas-xashakka to'lib ketibdi. Ayni muddao bo'ldi. Vali miltiqni kimdir tashlab yuborgan eski kostyum topib o'radi-da, xashaklarni bir yerga to'plab o'sha yerga berkitdi. Har ehtimolga qarshi ustiga qo'lida tuproq tashib sepib chiqdi. Ana endi bu yerda miltiq borligi hech kimning xayoliga kelmasligi aniq. Qolaversa, o'ziyam axlatxonada yashaydi. Baribir har kuni ko'z tashlab turadi. Birontasi yaqinlashib ko'rsin-chi!..

Sekin uychadan chiqib axlatxona tomon yo'l olgandi, idishlar ro'parasida turgan notanish erkakni ko'rdi. Erkak uni uzoqdan kuzatish bilan ovora edi. Indamay, hech narsa bo'lmaganday boraverdi…

— Hoy bola, qani, yaqinroq kel-chi! — buyurdi erkak muloyimlik bilan.

Vali avval unga sinchkovlik bilan tikilib qaradi. Soqollari o'siq, egnida eskiribroq qolgan charm kurtka. Ko'z qarashlari boyqushniki kabi sovuqqon. Bo'yi juda ham baland…

Har ehtimolga qarshi tagiga to'shalgan ko'rpacha ostidan rogatkasini olvoldi. Bilib bo'ladimi, birdan tashlanib qolguday bo'lsa…

— Obbo, javr bo'pti-ku senga, bola!.. — negadir bosh chayqab aravacha chetidan tutdi u. — Qaerda turasan?

— Hech qaerda. — sovuqqonlik bilan javob qildi Vali.

— Bu nima deganing? Uying, ota-onang bordir?

— Yo'q.

— Bay-bay-bay-y!.. Unda… Ko'chada yotib yuribsan ekan-da-a?..

Vali indamay bosh egdi.

— Halitdan kuzatib turibman… Ha mayli, xafa bo'lma. Bu dunyoda yetim bitta sen emas… Mana, menam sendan qolishmayman!..

— Siz… Sizam yetimmisiz?

— Ha endi… Yetim bo'lmasam ham, harqalay, senga o'xshab uyim, bola-chaqam yo'q…

— Qaerda turasiz? — qiziqsinib so'radi Vali biroz jonlangan ko'yi.

— Qaerda turasiz deysanmi?.. Hov anavi ko'chaning boshida bir uy bor. E, zo'r joy. O'sha yerda… Agar ishonsang, shohlarday hayot kechiraman. O'sha yerga seniyam oboraymi?..

— E, menga shu yer ham bo'laveradi.

— Unaqa dema!.. Menminan yursang, kam bo'lmaysan. Katta qimorlar o'ynaladi u yerda, ahmoq!..

— Qimor?.. — birdan Valining ko'zlari chaqchaydi. — Rostdanmi? Men qimorga juda qiziqaman.

— Ana, ko'rdingmi? Ko'nglingdagiday uy ekan demak!.. Kel, tanishib qo'yaylik! Meni Tolmas amaki deb chaqirasan. O'zingning isming nima?

— Vali.

— Obbo Valijon-ey, Xudo seni oyoqdan qisgani yomon bo'pti!.. Xafa bo'lma, hammasi o'tkinchi. Buniyam yo'lini topsa bo'ladi.

— Nimani, amaki?

— Oyog'ingni aytaman…

— Oyog'imni tuzatsa bo'ladimi?

— Albatta bo'ladi. Faqat sen mening aytganimdan chiqmay yursang… Xo'sh, rozimisan?

Hech qachon oyog'i sog'ayishi mumkinligini tasavvur qilmagan bolaning yuragi tezroq urib hayajonga tushib qoldi.

Nahotki? Nahotki, uning oyog'i sog'aysa? O'z oyoqlari bilan yura olsa?..

Tolmas akaning ketidan tez-tez ketib borarkan, shu savollar miyasida qayta-qayta aylanaverdi. Lekin orqada qolgan beton uychaga ora-sirada ko'z tashlab qo'yishni ham unutmadi…

***

Hovli juda tor edi. To'rt tomonida kichkina-kichkina xonalar. Ularning ham suvoqlari ko'chgan. Anchadan beri ta'mir ko'rmaganini Validek yosh bola ham tez anglab yetdi…

Xonalardan biriga kirishdi. Ostonaga beton quyilgani bois balandroq ekan. Tolmas aka aravachani dast ko'tarib ichkariga kiritib yubordi…

O'rtaga xontaxta qo'yilgan. Xontaxta atrofida ikki erkak mudrab o'tirishardi.

Biri ellik yoshlar oralig'ida. Soqol qo'yib olgan. Gohi-gohida iyagini silkib-silkib qo'yadi.

Ikkinchi erkak yoshroq. Borgan bo'lsa, qirqqa borgandir. Biroq uning ham sochlari sheriginiki kabi oqarib ketgan. Faqat soqoli yo'q. Bilaklari yo'g'on, keng yelkali…

Ko'z qarashlari xunuk ekan.

Kirgandanoq o'shanisi Valiga yoqinqiramadi.

— Qani, oqsoqol, tanishinglar! — baland ovozda ularni uyg'otdi Tolmas aka. — Manavi bolani axlatxonadan topib oldim. Bir kunimizga yarab qolar dedim-da!.. E, rahmim keldi ahvolini ko'rib!.. Uyingizda… Bizminan