Killer 6 (kamolov) yaku (3-bet)

yurakmisan?..

— Voy, bu nima qilganing? — Momoxol shartta qo'llarini tortib olib orqasiga alanglab qo'ydi. — Uyating qolmabdi o'zi. Dadam ko'rib qolsa…

— Sen, axir, sevishimni bilasan-ku!.. Bilib turib azoblayapsan odamni…

— Bor-e, qanaqa sevgi?.. Jinni bo'psan!..

— Yo'q, to bir yoqli qilmagunimizcha seni hech qaerga qo'yib yubormayman!..

Qiz asabiylashib qoshlarini chimirdi.

— Shunaqami? — dedi u hamon yo'lida ko'ndalang turgan aravachani nari surib. — Unda bilib qo'y, mening yigitim bor… Agar bilib qolsa, seni…

— Nima meni?.. O'ldiradimi?

— Ha, o'ldiradi.

— O'ldirib bo'pti!.. Hali meni yaxshi bilmas ekansan… Oyog'im yo'q bo'lsayam, uncha-munchasiga so'z beradiganlardan emasman…

— Yaxshi bo'pti, endi qoch, yo'limni to'sma!

— To'saman. Sen to rozi bo'lmaguningcha, turaveraman.

— Hozir dadamni chaqiraman.

— Chaqir!

Momoxol nima qilishni bilmay, turgan yerida aylana boshladi…

Haqiqatan, tang ahvolda qolgandi. Chunki Valini yaxshi biladi. Bir qaysarligi tutsa, qaytarib bo'lmaydi… Biroq… Sevgi to'g'risidagi gaplari kulgili… Axir… Kelib-kelib nogiron yigitga ko'ngil qo'yish… Ahmoqlik-ku!..

Toqati toq bo'ldi. Bu taxlit gap-so'zlarga nuqta qo'yish payti yetgandi.

— Menga qara, — dedi Valining ko'zlariga tikilib. — Sen-chi, chuchvarani xom sanabsan. Nima, senga mehribonchilik qilganimni noto'g'ri tushundingmi?.. Yo'q, sen mening didimdagi yigit emassan. Mening… O'z tengim bor, bildingmi?.. Boshqa bu to'g'rida og'iz ochma!..

Bunday keskin javobni kutmagan Valining ko'zlaridan o't chaqnab ketganday bo'ldi. Bo'yin tomirlari tortishib borayotgan kabi boshini uyoqdan-buyoqqa silkitib-silkitib yubordi…

Bu lahzalarda Momoxol allaqachon ko'chaga chiqib ketgandi…

***

Qiz Valining ko'nglini qattiq cho'ktirib qo'ydi. Nogironligini yana bir bor esiga soldi…

Bo'laricha bo'lgan yigit shoshilmasdan hojatxonaga kirib eshikni ichidan tambaladi.

Shu yer to'yib-to'yib yig'lashi uchun qulay edi…

Vali ba'zi-ba'zida… Dunyodan to'yib ketga mahallarda, ota-onasizligi pand bera boshlagan vaqtlarda bir chetga yashirinib, ko'z yosh to'kishga odatlangandi. Yig'lasa, ancha yengil tortib, qayg'ulari biroz arigandek bo'lardi…

Afsus… Tag'in xalal berishdi.

Da'fatan hojatxona eshigi bezovta taqillab, tashqarida Mergan akaning ovozi eshitildi.

— Valijon, tez chiq!.. Zarur ish chiqib qoldi. Kechiktirsak bo'lmaydi. Bo'laqol!..

— Obbo, — ovozini pasaytirib g'udrandi Vali. — Sira tinchlik yo'q ekan-da!.. Bemalol yig'lashgayam qo'yishmaydi-ya!..

— Xo'sh, Valijon, kayfiyatlar qalay endi? —Mergan aka mehmonxona to'riga yastanib olgancha gapni atayin uzoqdan boshladi. — Yaxshi yotib turdingmi, bo'tam!..

— Rahmat, yomon emas… Botir akam ko'rinmaydimi?

— Ha, Botir akangni bir yerga ishminan jo'natdik. Hali zamon kep qoladi… Bilasanmi, senbop yana bir ish chiqib qoldi.

— Odam o'ldirishmi? — zo'rma zo'raki tirjaydi Vali.

— Topding. Killerga odam o'ldirishdan bo'lak ishni ishonib topshirib bo'larkanmi?!.

— Bilasiz-ku, men tayyor odamman.

— Mana shu odating menga juda yoqadi. — silkinib-silkinib kuldi Mergan aka. — Bo'lmasa eshit. Jizzax yo'liga chiqaverishda bir tabib yashaydi. Ja badavlat u xunasa. O'shani tinchitib berasan. Lekin esingda bo'lsin, suf desa suvni teskari oqizadiganlar xilidan. Shuning uchun ko'ziga ko'rinmasdan turib tinchitish kerak. Ko'rindingmi, tamom bo'ldim deyaver!..

“Ko'ziga ko'ringanim ming marta yaxshiydi. — xayolidan o'tkazdi Vali. — O'lib ketgan durust bu qadar azobda yashagandan… Qachon qarasa, cho'loqligingni esga olasan, har kimgayam o'zingni teng bila olmaysan… Yana… Kamsitganlari… Mayli, ko'rsatsin o'sha jodugar tabibni. Uyog'ini o'zim bilaman…”

— Mayli, ko'rsatmalaringizni beravering! — tilga kirdi Vali boshini ko'tarib. — Hammasi siz aytganday bo'ladi.

— Seni Haybatilla mashinada olib boradi. To ishni bitirguningcha kutib turadi. Lekin milisa-pilisasiga ehtiyot bo'l. Tag'in chuv tushib o'tirmagin. Meniyam juvonmarg qip ketasan-a!..

— Xotirjam bo'ling! Qo'lga tushgan taqdirimdayam sizni sotadigan ahmoq yo'q.

— Bo'pti, xonangga kirib tayyorgarligingni ko'r… Aytgancha, bir sidirg'a kiyimlaringdanam olvol! O'ng kelmay qolsa, o'sha atrofdan joy topib tunab turishlaringam mumkin…

Vali tushunmadi. Nega kerak kiyimlar?.. Bahor isi kelib qolgan bo'lsa. Sovuq emas…

Shunda ham e'tibor qilmay xonasiga kirdi-da, zarur kiyimlarni diplomatga joylab, miltiqni tozalashga tushdi…

***

Bu galgi reja yanada puxta ishlab chiqildi. Mergan aka atayin Botirni aralashtirmadi. Sababi ayon. Jodugar tabib o'ta xavfli odam. Qotilni ko'rmagan taqdirda ham baribir kimligini ajinalari orqali aniqlab ola biladi. Odamlar bekorga u haqida turli afsonalar to'qib yurishmaydi. Qolaversa, shu kungacha o'ldirmoqchi bo'lganlarning o'zlari narigi dunyoga ravona bo'lganliklari tabib kuchliligiga aniq isbot… Shunday ekan, bu ishga iloji boricha uzoqroq kishilarni jalb etgan ma'qul. Toki, Botirga o'xshagan yaqinlari jabr ko'rishmasin…

— Qani, Valijon, endi senga oq yo'l tilaylik!..

Mergan aka o'n besh nafar qurollangan yigitlar oldida turgan Valining yelkasiga qo'lini qo'ydi. — Ishqilib, omadingni bersin!.. Esingda tut, agar o'sha jodugarning boshiga yetsang, boyliklarining hammasi o'zimizga qoladi. Xatlab olamiz. Ha endi senday sodiq ukamniyam xafa qilib qo'ymayman!..

Vali birinchi marotaba Mergan akaning gaplari soxta ekanini angladi. Angladi-yu, tunda ko'rgan tushi yodiga tushdi…

Ha, bepoyon sahroga borib qolgandi tushida. Sahro shu qadar issiq, havo dim ediki, nafas olishga qiynalar, qaynoq shamol uchirib yuborayotgan qumlar og'ziga kirib nuqul o'qchirdi…

Bir mahal uzoqdan qandaydir ajdahosifat mahluqlar u tomon chopib kela boshladi. Vali qo'rqib ketdi. Lekin qochishga sira imkon yo'q edi. Nima bo'lsa bo'lar dedi-yu, orqa-ketiga qaramay qocha boshladi…

Baribir foydasi bo'lmadi. Mahluqlar Valiga nisbatan yuz chandon tez chopishardi. Naq yelkasidan kelib bosishdi. U yerga kirib borayotganini his etdi. Nafasi bo'g'ilib, bir-ikki soniya ichida dunyodan butkul uzilib qoldi…

Vali o'ldim shekilli deb xayol qilgandi. Tirik ekan. Ertalab qora terga botgan holda uyg'ondi… Tushini esladi… O'zicha ta'bir izlab ko'rdi…

Topa olmadi… Qancha o'ylamasin, o'limdan bo'lak narsa miyasiga kelmasdi…

Oxiri bezor bo'lib yuragi g'ash tortgancha o'rnidan qo'zg'oldi…

Hozir sal bo'lsa-da, payqab turibdi. Jodugarning la'natiga qolishi mumkin. Balki, tayindir?!. Yo'qsa, Mergan aka yoniga shuncha qo'riqchini qo'shib bermasdi. Avvallari ikki, yo nari borsa to'rt kishi ketaverishardi…

— Mayli, men sizdan yomonlik ko'rmadim. — deya Mergan akaning ko'ksiga bosh qo'ydi Vali. — Mabodo qaytib kelish nasib qilmasa, mendan rozi bo'ling!..

— E, unaqa sovuq nafas qilma! — norozi bosh chayqab qo'ydi Mergan aka. — Bekorga shuncha yigitni qo'shib berayapmanmi senga? Bitta jodugarni tinchita olmasang, qanaqa ustamon qotilsan?!. Eng asosiysi, ruhni tushirmasang bas. Xudo xohlasa, hammasi yaxshi bo'ladi. Omadingni bersin!..

Valini qo'riqchi yigitlardan biri epchillik bilan “Mersedes”ga o'tqazdi. Qolganlar ham orqadagi uchta mashinaga joylashishgach, Mergan aka haydovchilarga jo'nash uchun izn berdi…

***

Tabib aslida cho'l hududlardan birida joylashgan bozorning kattasi ekan. Uni ana shu cho'l yo'lidagina uchratish mumkin edi. Chunki katta yo'l, qatnov u qadar ko'p emas. Ikki yonbosh adirsifat baland-pastliklardan iborat. Odamni o'ldirib, biron-bir chuqurchaga tashlab ketilsa ham hech kim payqamaydi.

— Shuning uchun Mergan aka buyoqlarni tanlagan ekan-da, — yonidagi haydovchiga o'girilib kulib qo'ydi Vali. — Ja bizbop joylarga o'xshaydi…

Haydovchi boshi bilan ma'qullagan bo'ldi-yu, to'satdan qattiq tormoz berdi.

— Uyog'iga borish mumkinmas. — dedi ikki qo'li bilan rulni mushtlab.— Bozor deyarli yaqin qoldi. O'n kilometr ham chiqmaydi… Sizni shu yerga tashlab o'zimiz hov anavi ko'rinib turgan shiyponda poylab turamiz. Esingizda bo'lsin, tabib o'tadigan mashinani chalkashtirib yubormang!.. Uzoqdan ko'rishingiz bilan darhol yo'l o'rtasiga chiqing!..

— O'zim yaxshi bilaman nima qilishni. — haydovchini jerkib berdi Vali. — Menga o'rgatishning hojati yo'q. Faqat… Sizlar qaytarib opketishni unutmasangiz bas…

— Ie, bu nima deganingiz? — xoxolab kuldi haydovchi. — Mergan aka naq terimizga somon tiqadi-ku!.. Tashvish tortmang, siz otishni boshlaganingiz hamono yetib kelamiz…

***

Mashinalar karvoni ikki chaqirimlar naridagi kimsasiz shiyponga qarab yo'l soldi. Valining esa, hanuz yuragi g'ash edi. Cho'ntagidan sigaret olib tutadi-da, yana Momoxolni ko'z oldiga keltirdi…

— Ha-a, — og'ir xo'rsinib o'zi bilan o'zi gaplasha boshladi u. — Nogiron bo'lish azob ekan. Sevishgayam haqsiz bo'larkan odam… Lekin… Bu adolatdan emas-ku!.. Nogiron odam emasmi?.. Uning baxtli bo'lgisi kelmaydimi?.. Nega sog' kimsalar menga o'xshaganlardan qochishga urinishadi?.. Aybim oyoqsizligimmi?.. Ko'zim, yo og'zim qiyshiq, badbashara emasman-ku!.. E, yo'q, taqdirga tan beradigan ahmoq yo'q. Xudo xohlasa, mana shu ishniyam qoyillatsam, Mergan akadan ruxsat so'rayman. Tashlayman odam o'ldirishni… To'plagan pullarimga o'zimning tijoratimni ochaman… Ana o'shanda… Ko'rib qo'ysin Momoxolga o'xshaganlar… Yo'-o'q, yaxshisi, odam yollayman-da, majburan huzurimga keltiraman Momoxolni. Qani, o'shandayam meni kamsita olarmikan?!. Kamsitib bo'pti…

Shu tobda uzoqdan tanish mashina ko'rinib, Vali shosha-pisha yonboshiga yashirib qo'yilgan miltiqni paypaslab tekshirdi. Hammasi joyida ekaniga amin bo'lgach, hech narsa bo'lmaganday yo'l o'rtasiga chiqib qotgancha turaverdi…

Mashina katta tezlikda kelayotgandi. Valigacha o'ttiz metrlar qolganda qattiq tormoz berib to'xtadi. U aniq ko'rdi. Haydovchining yonida o'tirgan erkak o'sha suratda ko'rgan tabib. Bunga shubha yo'q…

Sekin chap yonboshiga qo'l suqib miltiqning qo'ndog'ini mahkam ushladi-da, tabibning mashinadan tushib yaqin kelishini kuta boshladi.

— Vey bola, joningdan to'yganmisan? — barvasta, sochlari oqarib ketgan, sersoqol tabib mashinadan tushiboq o'dag'aylay ketdi. — Qoch yo'ldan!..

Vali sekin miltiqni qo'liga olib tabibga to'g'riladi. Tabib jonholatda o'zini mashinaning orqasiga otdi. Haydovchi allaqachon mashinani ichidan qulflab o'rindiqlar ostiga kirib ketgandi… Aravacha esa, tobora yaqinlashib borardi.

— Menga qara, ahmoqlik qilma, o'zingni juvonmarg qilma!.. Yarim jon ekansan! Qayt, qayt!..

Tabib mashina ortidan turib tinimsiz qichqirardi. Bu orada Vali unga juda yaqin borib, miltiqdan o'q uzdi. Aksiga olgandek, o'q tabibga tegmadi…

— Hali, shunaqami? — deya epchillik bilan mashinaning boshqa tarafiga qochib o'tdi tabib. — Menminan mushuk-sichqon o'ynaging keldimi?.. Sen cho'loqni-ya?.. Xudoyam bekorga oyoqdan qismagan ekan sen bachchag'arni!.. Endi o'zingdan ko'r!..

Tabib shunday deb birdan Valining ro'parasiga chiqib qaddini g'oz tutdi.

— Men seni ogohlantirdim, bola! Quloq solmading!..

U ovozining boricha qandaydir duolarni o'qiy boshladi. Vali bo'lsa, qichqiriqlarga quloq solmay, tag'in miltiqdan o'q uzdi…

Shu payt…

O'q tabibga borib tegdimi-yo'qmi, Vali payqamadi. Kutilmaganda orqa miyasida kuchli og'riq paydo bo'ldi… Hammayoq shovqin-suronga to'lib ketganday tuyuldi. Qandaydir chiyillagan tovushlar qulog'iga

chalindi…

Bu holat atigi bir-ikki daqiqa davom etdi…

Keyin… Chor atrofni zulmat qoplab, Vali o'tirgan aravacha ag'darilib ketdi…

***

Atrof kimsasiz edi. Havoning issiqligini ham, sovuqligini ham bilib bo'lmasdi… Osmon qonga bo'yalgan ko'yi qip-qizil…

Vali qaerga kelib qolganini anglay olmay, ancha vaqt kimsasiz biyobonda turib qoldi. Tanasi qizib, nafas olishi qiyinlashayotganini, chanqagandan tomoqlari qurib borayotganini his etgan sari yuragini vahima bosardi…

— Qiziq, oyoq qaydan kep qoldi menga? — engashib tizzalarini chimdib-chimdib ko'rarkan, o'zicha so'zlandi Vali. — Boyagina cho'loq edim… Aravacha qaerga gumdon bo'ldi?.. Qaerdaman o'zi?.. Kim keltirib qo'ydi bu yerlarga meni?..

Shu taxlit turaverish ham befoyda. Tomog'i qurib, boshi aylana boshlayapti… Agar yana birpas tursa, o'qchib yuborishi hech gapmas…

Vali esa, bolalikdan qusishni yomon ko'radi. Qussa, go'yoki o'lim topadigandek bo'laveradi…

— E, Xudoning rahmi keldi shekilli menga! — ko'nglidan o'tkazdi u uzoq-uzoqlarga sinchkovlik bilan tikilib. — Taqdirim shunday ekan, demak, bu kimsasiz joylardan chiqib olishim zarur. Balki, qaerlardadir odam zoti bordim…

Oyoq ostidagi qumlar negadir bosgan sari odamning g'ashini keltirib g'ijirlardi. Ayniqsa, Vali yalang oyoq bo'lgani sababmi, tovoniga mayda-mayda toshsimon zarralar botib battar asabini qo'zg'atardi…

Bilmaydi, chamasi ikki chaqirimlar yo'l bosdi-yov!.. Olis-olislardan uchburchak shaklidagi bino ko'zga tashlandi. Vali jonlanib chanqaganiniyam unutdi va o'sha tomonga chopdi…

Tovonlari og'riyotganiga ham qarab o'tirmadi. Ne qilib bo'lsa-da, o'sha binoga yetib olish ilinjida bo'ldi…

Uzoqdan kichkina ko'ringan ekan. Aslida bu bino ulkan qasrlardan kam emasdi. Darvozada bo'yi ikki-ikki yarim metr keladigan devsifat erkaklar qo'llarida chalg'i ushlagancha qotib turishardi.

Vali qo'rqa-pisa ularga yaqin borgan ediki, xuddi anchadan beri kutib turishgandek, ikkala erkak ham unga peshvoz chiqib qo'llaridagi chalg'ilarni tashlashdi-da, qo'ltig'idan olishdi.

— Seni pushti panohimiz qachonlardan beri kutayapti! — dedi erkaklarning biri. Ovozi qandaydir yoqimsiz, beo'xshov chiqqani Valining shubhasini battar oshirdi.

— Sizlar kimsizlar o'zi? — gavdasini orqasiga olishga urindi u. Ammo kuchi yetmadi. Uzun, baquvvat qo'llar bilaklarini yanada qattiqroq qisib oldinga yetakladi.

— Sen bizning yurtlarda xor bo'lmaysan. — davom etdi erkak. — Eh, bu yerlar shunchalar yaxshiki… Mana ko'rasan, bir-ikki kun yashasang, umuman ketging kelmay qoladi…

Darvoza ochilgani hamono Valini titroq bosdi. Hovli umuman yo'q. O'rnida bir odam siqqulik so'qmoq. Ikki tomoni baland g'ishtin devorlar bilan o'ralgan…

“Ana endi tamom bo'ldim. — ko'nglidan o'tkazdi Vali. — Bir balodan qutuldim, Xudo menga qaytadan oyoq ato etdi deb quvonganim bir pul ekan. Endi meni rostakamiga baloga giriftor qilishlari aniq manavi mahluqsifatlar…”

O'ylaganidek, uni temir eshiklardan birining ro'parasiga olib kelishdi.

— Hozircha shu xonada o'tira turasan. — dedi erkaklarning biri. — Pushti panohimiz chorlamaguncha indamay o'tirib kutasan. Bilib qo'y, bizda baqir-chaqir qilish, to'polon ko'tarish mumkin emas. Jazosi og'ir kechadi…

Vali indamay xonaga kirdi. Ichkari nim qorong'i edi. Qandaydir qo'lansa hid kelardi…

Eshik sharaqlab tashqaridan yopilgach, ehtiyotkorlik bilan yon verini kuzatdi. Burchakda soqollari o'sib ketgan, yelkasi turtib chiqqan bir qariya o'tirar, yuz-ko'zlari qonga bo'yalgan, nuqul yig'lardi…

— Nega yig'layapsiz, bobo? — ehtiyotkorlik bilan qariyaga yaqin borib so'radi Vali. — Qaer o'zi bu joylar?..

Qariya yig'lashdan to'xtab Valiga boqdi.

— Sen nimaga kelding?.. Bor, tez ket!.. O'sh joningga jabr bo'ladi, bolam!..

U shunday deb polga engashdi-da, qo'liga hassasini oldi.

— Nega qarab turibsan, yigit?.. Keta qolsang-chi!..

Vali hech narsaga tushunmay yelka qisdi.

— Qayga boray?.. Hozirgina olib kelishdi meni!..

— Shunaqami?.. Vahshiylar!.. Bularda rahm-shafqat yo'q!.. Menga qara, sen shaytonlar mamlakatidasan… Agar ketishning ilojini topmasang, bekorga juvonmarg bo'p ketasan.

— Men o'lganman-ku!.. Yana…

— Bekorlarni aytibsan!.. O'lmagansan. Shunchaki… Qattiq uxlab qolganingdan foydalanib, bu yerga keltirib qo'yishgan seni… Agar aytganimga quloq tutmasang, rostakamiga o'lasan… Bilasanmi keyin nima bo'ladi?..

— Yo'q.

— Ana, ko'rdingmi, hali g'o'rsan, g'o'rsan!..

Valining kulgisi keldi. Qiziq, bu qariya qaerdan olib gapirayapti bu gaplarni?.. O'zi-chi? O'zi nega bu yerda o'tiribdi yig'lab?.. Demak, o'ziyam o'lgan emas… Xo'sh, o'zi ketish o'rniga nega uni haydayapti?..

— Bobo, siz-chi? — nihoyat yurak yutib so'rashga jur'at etdi Vali. — O'zingiz ham o'lmaganmisiz?..

— Ha, o'lmaganman. Biroq menga endi baribir. O'shimni yashab bo'lganman… Hali zamon jonimni olishga kelishadi. Shunga… Yaqinlarimminan xayolan vidolashayotgandim…

— Nimaga hammayog'ingiz qon?..

— E, buning tarixi uzun. Yaxshisi, so'rama!..

Qariya bir muddat sukutga cho'mdi. Aftidan, dardini qarshisidagi Valiga baribir aytmoqchi bo'ldimi, asabiy qo'l siltab davom etdi.

— Bolam-ey, men qimorboz edim… Shu… Qimorga kirib hali yutqazish nimaligini bilmagan odamman… Afsus… Ko'rolmaydiganlar ko'p ekan… O'zimminan shuncha yil oshiq tepib, oshimni maqtab-maqtab yeganlar, arog'imni ichgan ulfatlar o'lasi qilib kaltaklashdi… Mana, shuning kasriga manavi yerda-a o'tiribman…

Bu gaplarni eshitib Valining nafrati qo'zg'aldi. Axir, qanday iflos odamlarki, saksondan oshgan cholni kaltaklab pulini shilib olishsa?!.

— Bobo, siz ham menminan keta olasizmi? — sekin so'radi Vali. — Ayting, keta olasizmi?..

— Yo'q, nafasim yetmaydi, bolajonim!.. Bo'g'ilaman men, bo'g'ilaman… Bir o'zing ketishing kerak…

— Men qaerga borishni bilmasam… Qanday ketaman?..

— Men senga yo'l ko'rsataman… O'rdam beraman… Mayli, umrimda hech bo'lmasa senga yaxshilik qilay. Yo'qsa, armon bilan o'lib ketaman… Quloq sol, hali zamon qorong'i tushadi. Ana o'shanda mening orqamdan yurasan. Ishqilib, shaytonning malaylari sezib qolishmasa bas… Uyog'i yaxshi bo'ladi… To'xta, oyog'ingga nima qilgan?..

Vali hayron bo'lib oyoqlarini ko'zdan kechirdi.

— H-hech nima… Mana, joyida turibdi… Oyoqlarim butun.

— Yo'q, ikkala oyog'ing ham negadir ko'rinmayapti.

— Mana turibdi-ku, bobo!..

— E, ja qaysar bola ekansan o'zing ham!.. Senga shunday tuyulayapti xolos… Bo'pti, peshonaga yozilgani bo'ladi-da! Qo'lingdan nimayam kelardi. Ollohning inoyati buyam!.. Sabr qilib yashayverasan endi…

— M-mening oyoqlarim butun… Butun… Mana, o'zim ko'rib turibman…

— Gapni ko'paytirmay, buyog'iga quloq sol!.. — jerkib berdi qariya. — Yo ketishni istamaysanmi?..

— Bilmasam. — Vali bo'shashib polga o'tirib qoldi. — Xudo izn bermasa-chi?.. Boyagina o'zingiz aytdingiz-ku!..

— Izn berib turibdi, o'g'lim, berib turibdi!.. Faqat… O'zing ham harakat qilishing lozim. Bo'shashib o'tiraversang, seni ko'tarib olib borib qo'yishmaydi…

— Qaerga borishim lozim?..

— Uf-f…

Qariya achchiqlanib Valining bilagidan tutib turg'azdi.

— Qaerga bo'lardi? Asfalosofinga emas harqalay! Yorug' dunyoga qaytasan…

— Yo'q!!! — Vali kutilmaganda siltanib qariyaning qo'lidan chiqib ketdi. — Uyoqqa qaytishni istamayman!.. Yana… Oyoqsiz yashashni istamayman!!!

— Kim sendan so'rab o'tirardi?.. Yashashing zarurmi, vassalom!.. Qani, yur, ana, qorong'i tushib qoldi. Endi orqamdan yuraver! Faqat dimingni chiqarma!..

Qariya uni xona burchagiga sudrab bordi. Qo'li bilan devorni siypalab-siypalab chiqqandi, devor ikki tomonga surilib, qarshilarida bepoyon kenglik paydo bo'ldi. Vali hovliqib osmonga tikildi. Na yulduz bor, na oy. Butun osmonni qop-qora bulut qoplab olibdi chamasi…

— Hov anavi tomonni ko'rayapsanmi? — qariya Valiga olis-olislarni ko'rsatdi. — O'sha yoqqa qarab yugurasan. Boraversang, bir ko'prik chiqadi. Old tomoni baland devorlar bilan o'ralgan. Devorga yaqin borib “Bismillahir rahmonir rohiym!” deysan. Devor o'z-o'zidan ikkiga bo'linib senga yo'l beradi. Shoshil, angraymay, tezda o'tib olgin. Chunki, devor bir daqiqagina ochiq turadi xolos… Uyog'ini o'zing tushunib olaverasan… Chop, kechikma! Yo'qsa, hademay anavi yaramas malaylar uyqudan uyg'onib qolishadi!..

Qariyaning “oyoqlaring yo'q” degan gapi hali ko'nglidan chiqmagandi. Vali ishonqiramay, ohista yugurib ko'rdi. Hammasi joyidadek ko'rindi…

Shundan so'ng orqa ketiga qaramay chopib ketdi…

Yugurgan sari yashashga bo'lgan ishtiyoq kuchayib boraverdi…

Yarim yo'lga yetganda nafasi tiqilib sal qursa yiqilib tushayozdi. Ammo o'zini tutib olib chopishda davom etdi…

Faqat devorga yaqin kelgandagina ko'ngli ag'darilib yerga yuztuban yiqildi…

***

Vali inqillay-inqillay ko'zlarini ochishga urindi. Negadir ko'zlari ochilmadi… Atrof faqat zulmatdangina iborat edi… Birpas nimalar bo'lganini anglashga urinib ko'rdi. Hech narsani eslay olmadi… Faqat… Quloqlari ostida kimningdir mayin ovozi yangragandek bo'lardi…

O'ng yonboshiga o'girilib olmoqchi bo'ldi. Ammo oyog'i shu qadar chimillab og'ridi-ki, beixtiyor