Snayper 3 (kamolov) (3-bet)

hech kim surishtirmasa? Bular qamalmasdan ozodlikda bemalol ishlab yuraveradimi? Nega? Basharti meni o'ldirib yuborsayam, hech narsa qilmas ekan-da bunga? Xudoyim, kimlarning orasiga tushib qoldim-a? Shunday ikkiyuzlamachilik, dahshatlarni orzu qilganmidim hali?..»

— Xo'sh, nega jim bo'p qolding? — oradagi sukutni buzib, podpolkovnik tilga kirdi. — O'ylayapsanmi? Yo qo'rqib ketdingmi? E, qo'rqma, o'sha boylikning yarmiyam butun umringga yetadi, qahramon. Bardam bo'l!

— Axir… Men odam o'ldirishim kerak-ku! Siz shunga tek qarab turasizmi? E, yo'-o'q, ishonmayman! Hoynahoy, meni tekshirib ko'rmoqchisiz.

— Vey, tirrancha, — podpolkovnik kutilmaganda jiddiy tortib, Mirsolining iyagiga chang soldi. — Tekshiradigan bo'lsam, sen bilan adi-badi aytishib o'tirmasdim. Turmada enangni uchqo'rg'ondan ko'ri-ib o'tiraverarding. Sening foydangni ko'zlab aytyapman.

— Baribir siz militsionersiz-ku! Men odam o'ldirsam…

— O'sha nusxani sen o'ldirmasang, o'zinikilar baribir tinchitvorishadi. Umuman, bir maraz o'lsa, osmon uzilib yerga tushmaydi. Kallakesarlar bittaga kamayadi, xolos. Sen, yigit, qo'rqma, men bor ekanman, senga jinam urmaydi. O'g'riboshi tayinlaganiday ishni bitirasan-u, pulni olasan.

— Keyin-chi? Siz-chi?..

— Ana undan keyin ikkalamiz pulni arra qilamiz. Sen bo'lsang, yangi ishga o'tasan.

— Yangi ish? Q-qanaqa ish? Tag'in odam o'ldirishmi?

— Yo'q, — dedi podpolkovnik sovuq tirjayib. — Bunisi doimiy va hiyla yengilroq bo'ladi. Qo'y, u xususda ishlarni bitirgandan keyin gaplashamiz. Qisqasi, sen ko'chada qolmaysan. Turmagayam tushmaysan. Bizga «agent»lik qilasan. Hov, bilib qo'y, prokuratura bilan yaqin bo'lsang, hech qachon dar qolmaysan. Shuni xom kallangga yaxshilab quyib ol!

— Mening kallam xom emas.

— Hazillashdim.

— Xo'p, ishni nimadan boshlay? Qachon kirishay?

— Shoshilma! Hovliqma! O'g'riboshi tayinladi-ku, erta tongda o'sha yuk mashinasidagi qutilar ichiga seni yashirib qo'yishadi. Shu taxlit go'yo turmadan qochasan. Shunday, ochiqchasiga chiqib ketishing ham mumkin edi. Ammo o'g'riboshi men bilan tiling birligini bilmasligi kerak. Aks holda rejalarimiz yo'qqa chiqadi. U nima desa shuni bajar! Zinhor unga so'z qaytara ko'rma! Yana takrorlayman, senga va'da qilingan pullar hazilakam emas. Sen bilan biz juda boyib ketamiz. Uqdingmi?

— Uqdim.

— Bo'pti, endi men boray. Sen bemalol ishni davom ettiraver! O'zim seni qidirib topaman. Hech narsani o'ylama. Ikki xayoling o'g'riboshining ishini bitirib, pulini olishda bo'lsin!

— Xo'p bo'ladi!

Podpolkovnik Mirsolining qo'lini siqib, bir muddat ko'zlariga tik boqib turdi-da, chiqib ketdi.

* * *

Bo'layotgan voqealarning barchasi Mirsoli uchun xuddi alaq-jalaq tushdek tuyulardi. Shunga qaramay, u karavotga yastanib olgancha uzoq o'yladi. O'g'riboshining muomalasini, aytgan gaplarini xayolidan o'tkazib, mulohaza qildi. Munosabatlar ham, va'dalar ham haqiqatga yaqindek tuyuldi. Podpolkovnik haqida o'ylaganda esa bu haqiqat uchqunlari Mirsolidan uzoqlashaverdi. Qancha ular tomon talpinmasin, uchqunlar go'yo osmondagi miltillab g'oyib bo'lgan yulduz yanglig' uzoqlashaverdi.

«Kallam ishlamayapti, — ko'nglidan o'tkazdi Mirsoli. — Prokurorlar ham boyib ketishni mo'ljallasharkan. Boy emasmi hozir? Kamida «Jip»da yurishadi-ku! Nega yana boyigisi keladi? Hali yo'q pulga shunchalik jo'shib ketyapti. Keyin nima bo'ladi? E, xudo biladi nima bo'lishini. Tupurdim hammasiga, tupurdim! Hammasi chalkashib ketdi, rasvo bo'ldi! Padariga la'nat!..»

Shunday xayollar og'ushida Mirsoli uxlab qoldi. Qancha uxladi, bilmaydi, kamera eshigining sharaqlashidan uyg'onib ketdi. Soqchi kiribdi.

— Qani, bo'l tez, — buyurdi soqchi past ovozda. — Narsalaring qolib ketmasin!

— Biror yerga ketishim kerakmi? — atayin bilmaslikka olib so'radi Mirsoli. — Tinchlikmi?

— O'zingni anqovlikka solma, — dedi soqchi ehtiyot shart qiya ochiq eshikdan tashqariga ko'z tashlab olib. — Hammasidan xabaring bor-ku! Ishing tamom bo'ldi bu yerda! Shaharga jo'naysan! Faqat uningni chiqarma! Xitlanib qolishmasin!..

— Xo'p bo'ladi! — Mirsoli kulimsiragancha ikki qo'lini orqaga qilgan ko'yi soqchining oldiga tushdi.

— Devorga o'giril! — buyurdi soqchi yana past ovozda yo'lakka chiqishgach. O'zi esa epchillik bilan kamera eshigini yopdi.

— Endi to'g'riga yur!

* * *

Mirsoli hayron edi. Nahotki, o'g'riboshi podpolkovnikning ayyorona tutgan ishlaridan bexabar bo'lsa? Shunchalik sodda, go'lmikan? Tumshug'ining ostiga yashirin eshitish moslamalari o'rnatilsa-yu, bexabar qolsa! Unda o'g'riboshiligi qaerda qoldi? Nega?

«Yo'q, bu yerda boshqa bir «o'yin» borga o'xshaydi, — o'yladi Mirsoli turma mashinasidan shahar chetrog'ida tushib qolgach. — Mentlariyam, o'g'riboshisiyam qanaqadir sirlidek tuyulyapti. Buyog'iga hushyor turmasam bo'lmaydigan ko'rinadi. Qiziq, endi kimga uchrashaman-u, qaerga boraman? Podpolkovnik ham aytdi-qo'ydi shekilli-da! Mana, hademay shahar markaziga yetaman, haliyam jimjitlik. Turma, o'g'riboshi bilan bo'lgan suhbatlar, podpolkovnikning va'dalari, yangi ish, kvartira… Hammasi behudaga o'xshaydi. Ishqilib, ikki yo'l orasida qolmasaydim!..»

Mirsoli ikki yo'l orasida qolmadi. Orqadan o'qdek uchib kelgan xorij mashinasi ro'parasiga yetganda to'xtadi va o'rta bo'yli, ammo mushaklari bo'rtib chiqqan, yuzini husnbuzarga o'xshash allambalolar qoplagan rus yigiti pastga tushib, Mirsolining yo'lini to'sdi.

— Sen kimsan? — xuddi zo'ravonlar kabi dag'dag'ali ohangda so'radi Mirsoli yigitga yeb qo'ygudek tikilib. — Qoch yo'ldan!

— Men Mishaman, — o'zini tanishtirdi yigit mashinasi tomonga bir qarab olib. — «Bolshoy» tayinlagan. Hozir seni kvartirangga olib borishim kerak ekan.

— Mening hech qanday kvartiram yo'q, — dedi Mirsoli sir boy bermay. — «Bolshoy»ing kim? Unaqa odamni tanimayman.

— Hazilni bas qilsang-chi, og'ayni, — nihoyat kulimsirab Mirsoliga boshdan oyoq razm soldi Misha. — Otaxon qo'ng'irog'imni kutib o'tiribdi. Seni joylaboq unga xabar berishim lozim. Yur, qaysarlik qilma! Ishonsang, ishim mana bu yerdan! Qani, mashinaga, «Krutoy»!..

So'nggi so'zni eshitgandan keyingina Mirsoli bu yigit haqiqatan o'g'riboshiga tegishli ekaniga amin bo'ldi. Yerga chirt etib tupurdi-yu, yarqiragan mashinaga o'tirdi. Ammo Misha motorga o't qo'yishga shoshilmadi. Mirsoliga zimdan boqib, bir necha marotaba bosh chayqab oldi-da, yana savol berishga tutindi.

— Bir narsaga hayronman, — dedi u. — Sen qamoqdan qochdingmi? Qochgan bo'lsang, nega judayam xotirjamsan? Odatda qamoqdan qochganlar pana-pastqamlarda pusib yashashardi. Sen bo'lsang, katta, serqatnov yo'l chetida bamaylaxotir yurib ketayotganding. Axir, mentlar seni qidirishayotganini bilasan-ku! Nimaga berkinmading? Nega qo'rqmading?

Mirsoli unga javoban kulib qo'ydi.

— Men faqat xudodan qo'rqaman, — dedi nihoyat jiddiylashib. — Peshonamga yozilgan yozug'lardan qocha olmasligimni juda yaxshi bilaman. Agar qo'lga tushish peshonamda bo'lsa, pusib yashasam ham baribir shu ish bo'ladi. Shunday ekan, nima qilaman qo'rqib? Qolaversa, men «Bolshoy» amakining qudratiga qattiq ishonaman. U odam menga pusib yurishni tayinlamagan. Demak, bir nimasi bor. Aks holda albatta tayinlagan bo'lardi. Tushuntira oldimmi?

— Qoyil! — unga tik qarab so'z qotdi Misha. — Sendan xuddi shu gaplarni kutgandim. O'zimizning odam ekaningga yana bir karra amin bo'ldim, «Krutoy»! Xo'sh, ketdikmi?

— Ketdik, Misha, ketdik! Judayam charchadim. Dam olishim zarur!

* * *

Oradan uch kun o'tdi. Mirsoli o'zi uchun ajratilgan kvartirada yolg'iz yashar, o'g'riboshidan xabar kelishini kutardi. Garchi kvartirada dam olish, ko'ngil yozish uchun barcha narsalar muhayyo bo'lsa-da, sira xotirjamlikka berila olmasdi. Bilardi, mergan, sportchi, mushtlashishda tengsiz, har qanday manaman deganga arzirli javob ayta oladi. Ammo odam o'ldirish haqida o'ylay boshlasa, baribir bezovtalanardi. Yuragi orqaga tortib, ko'ngli behuzur bo'la boshlagandek tuyulardi.

— Haqiqiy killerlar qanday do'ndirishadi bu ishni? — o'ylardi qovoq uyib. — Odam o'ldirish nima bo'lgandayam og'ir gunoh-ku! Men bo'lsam, xuddi shu gunohni tanladim. Yo'q, nimalar deyapman? Gunoh faqat odam o'ldirishmas. Gunohlarning turi ko'p dunyoda. Har kim o'zi bilganicha tirikchilik qiladi, pul topadi. Ana, qancha urushlar bo'lgan tarixda. O'shanda ham oddiy askarlar dushmanni qo'lida qurol bilan yer tishlatgan emasmi? Askarlar ham gunohga botganmi unda? Men o'ldirishim lozim bo'lgan odam ham o'sha dushmandan battar kimsa. Kallakesar, o'g'ri, jinoyatchi, badbaxt. Undaylarning bu hayotda yashashga haqi bormi? Yo'q, sira haqli emaslar. Qolaversa, o'g'riboshi meni birdan boyitib yuborishni ko'zlabdi. Buning nimasi yomon? Kambag'al bo'lib tug'ildim, shunday yashadim. Enam rahmatli meni boqish uchun daladan kelmasdi. To'garaklar, seksiyalarga qatnashim uchun ham enam balogardon bo'lgan, katmonidagi oxirgi chaqalarni berib bo'lsayam o'qitdi, shug'ullantirdi. Buyog'iga boyvachchalarday kun kechirsam, buning nimasi yomon? Enamning qabri tepasiga qora marmardan yodgorlik toshi o'rnatardim, suratini toshning o'rtasiga o'yib joylashtirardim. Qabridan har kuni xabar olib, gullar o'stiradigan odamni yollardim. Enamning haqi yo'qmi shunday hurmatga? Albatta haqi bor. Bu mening burchim…

Yaramas, anavi podpolkovnikning oraga suqilgani sira yoqmayapti-da! Qaerdan xitlana qoldi, xudo biladi. Pulning yarmisini talab qilyapti. Bulardan qochib qutulib ham bo'lmaydi. Darrov qo'llaringni kishanlab turmaga tiqadi ablahlar. Mayli, oldin ishni bitiray-chi, bir gap bo'lar. Pullarning yarmini olsa, meni qo'llab yurarmish-ku! Ko'ramiz-da qanday qo'llashini!.. Qiziq, qanaqadir hamkorlikka sha'ma qildi. Qanday ish ekan o'zi? Sotqinlikmikan? Agar shunday bo'lsa, bo'ynimga pichoq tirasayam rozi bo'lmasdim. Sotqinlik qilib pul topgandan o'lib ketgan yaxshi…

Shunday xayollar iskanjasida o'tirganda, tashqari eshik bezovta taqilladi. Mirsoli darrov sergak tortib yugurgancha yo'lakka chiqdi va eshikni ochdi. Misha ekan. U har ehtimolga qarshi pod'yezdga o'g'rincha qarab oldi-da, ichkariga o'zini urdi.

— Tez otlan, ishni boshlaysan, — dedi u pichirlab. — Bugun «mijoz» elektr tashkilotiga borarkan. Ikki soatdan keyin o'sha yerda bo'ladi. Biz u kelib to'xtaydigan yerga ro'para binodagi tom ostini tayyorlab qo'ydik. Qurol ham o'sha yerda. Imi-jimda ishni bitirasan-u, quyon bo'lasan. Kvartiraga o'z oyog'ing bilan yetvolasan. Qoidasi shunaqa. Mentlarning qo'liga tushsang, sen bizni tanimaysan, biz seni.

— Vaqt ham kechga qarab ketyapti-ku, — dedi Mirsoli. — Adashmasam, soat kechki uchga yaqinlashyapti. Ulgurarmikanmiz?

— Vaqt bilan ishing bo'lmasin! «Bolshoy» hisobotimni kutib o'tiradi uyoqda. Bo'lsang-chi!

* * *

Killer joylashadigan manzil yo kimsasiz boshi berk ko'cha, yoki xuddi mana shunga o'xshash turli yoqimsiz hidlar taralib turuvchi tom osti bo'lib chiqadi. Buni Mirsoli ilk ish boshlagan kunlardayoq anglab yetgan. Vintovkani ham ish joyiga tashlab ketishadi. Ko'chada kimningdir hayotiga nuqta qo'yish zarurati tug'ilsa, qurolni killerning qo'liga, allambalo qutilarga solgan holda tutqazishsa kerak. Mana, bugun ham o'sha ilk kundagi manzara takrorlanmoqda. Mirsoli shoshilmasdan qo'liga bir marta ishlatiladigan qo'lqop kiydi. Bu ish qurolda barmoq izlari qolmasligi uchun amalga oshiriladi. Qo'lqop kiyilgach, vintovkani obdon yig'ib, durbin orqali «ob'yekt» paydo bo'luvchi joyni ko'zdan kechirdi. Nishonga olish uchun juda qulay yer tanlashibdi. Demak, halizamon u umrida qilib ko'rmagan, yetti uxlab tushida ko'rmagan ishga qo'l uradi. Odam o'ldiradi. Bir marta tepkini bossa-bas, jabrdiyda shu zahoti yerga qulaydi. U esa hech narsa bo'lmagandek, vintovkani yerga qo'yadi-yu, juftakni rostlaydi. O'tgan gal ham shunday qilishi lozim edi. Afsuski, so'nggi lahzalarda aynidi. O'q uzmaslikka qaror qildi. Chunki otib o'ldirishi shart bo'lgan odam o'zi non-tuzini totgan ayol edi. Mirsoli qancha o'zini zo'rlamasin, qalbi yo'l bermadi. Xudoga aytgani bor ekan. Buyurtmachilar g'azabidan qutulib qoldi. Aksincha ularning adabini berdi. Bugun bo'lsa, harqalay o'sha sahna qaytarilmaydi. Sababi, bu kimsani umrida ko'rmagan, u Mirsoliga hech kim emas. O'g'riboshiga o'xshagan zo'ravonlardan biri. Demak, ishni bitiradi-yu, ortga qaytadi…

Qiziq, odamzod tanasiga o'q tegsa, qay ahvolga tusharkin? Joni qattiq og'risa kerak?!. O'zi-chi? O'zi ne ko'yga tushadi? Axir, qondan qo'rqardi-ku! Tasodifan qonga ko'zi tushsa, hushidan ketib qolmasmikan? Yo'q, unday bo'lmaydi. Hammasi yaxshi bo'ladi…

Oradan bir soatcha vaqt o'tgach, Mirsoli yana vintovka durbinidan boqdi. Ne ko'z bilan ko'rsinki, jabrdiyda o'tirgan, Misha ta'riflagan mashina pastqam bino qarshisiga kelib to'xtadi. Mirsoli shosha-pisha tepkiga barmog'ini qo'ydi. Hash-pash deguncha mashinadan ikki nafar barzangi tushdi. Ulardan biri epchillik bilan borib mashinaning narigi eshigini ochdi. Nihoyat baland bo'yli, kalbosh, taxminan qirq-qirq beshlar atrofidagi bashang kiyingan erkak pastga tushdi. Mirsoli xuddi shu erkakni o'ldirishi lozim edi.

Erkak xuddi shu tomonga yuzlangancha yonidagilarga nimalarnidir uqtira boshladi. Xuddi shu pallada Mirsoli erkakning boshini mo'ljalga oldi-da, tepkini bosdi…

* * *

Bu Mirsoli uchun dahshatdan-da qo'rqinchliroq manzara edi. Ishni bajarishga bajardi-yu, yuragi muzlab ketdi. Peshonasini muzdek ter bosgan ko'yi go'yo karaxt kimsa kabi arang yo'lga chiqib taksi to'xtata oldi. Erkak yiqilgan joyda baqir-chaqirlar kuchaygani ham, «Tez yordam» mashinasi sirenasining shovqini ham qulog'iga kirmadi. Shunday holatda bir amallab kvartiraga keldi va yechinishni ham unutib karavotga o'zini tashladi.

«Men vahshiy mahluqdanam jirkanchliroqman, — o'ylardi Mirsoli yotgan yerida. — Mana shu qo'llarim bilan odam o'ldirdim. Bir begunohning umriga zomin bo'ldim. Otam, enam nafratlanib yashagan ishga qo'l urdim. Ularning ruhini chirqillatdim. Nahotki, dunyo shunchalar tor bo'lsa? Marazlik qildim-ku!.. To'xta, nega bunday deyapman? O'zim emasmidim yaqin-yaqinlarda zo'rlarning zo'riga aylanishni orzulagan? Men emasmidim hamma mendan qo'rqishini xohlagan? Nima uchun endi afsuslanyapman? Zo'r bo'lish uchun faqat shu ko'chaga kirish kerak. Busiz hech qachon zo'rlar zo'riga aylanib qolmaydi odam. Ana, agar o'g'riboshi rostdanam mard bo'lsa, so'zida turib boyligini menga vasiyat qiladi. Ko'ribsizki, men bir zumda badavlat odamga aylanaman. Kimsan Mirsoli yoki «Sasha Krutoy» bo'lib, zo'rlar dasturxoniga tortinmay, ikkilanmay qo'l cho'za oladigan darajaga yetaman. Buning nimasi yomon? Agar zo'rroq, kuchliroq bo'lmasam, o'sha poezd yo'li yonida Sodiq bachchag'ar hamtovoqlari bilan birga meni o'ldirib yuborardi. Shunday ekan, afsuslanishga haqim yo'q. Oldinga, faqat oldinga qadam bosaverishim zarur…»

«Bolshoy» so'zida turdi. Shomga yaqin kvartiraga Misha kirib keldi.

— Barakalla, «Krutoy», — deya Mirsolining yelkasiga qoqdi Misha. — Ishni juda qoyillatibsan. Og'amiz ham azbaroyi quvonganidan bugunoq seni xursand qilishimni buyurdi. Ajoyib odam-da og'amiz! Hech qachon va'dasidan qaytmaydi.

— Xo'sh, qanday xursand qilarkansan? — so'radi Mirsoli atayin. — Xursand bo'lishga arziydimi o'zi?

Misha sezilar-sezilmas ensasini qotirib qo'ydi-da, kissasidan kalit va qandaydir to'rtburchak buyumni chiqarib Mirsoliga uzatdi.

— Bu o'g'riboshining senga bergan va'dasi, — dedi Misha. — Manavisi bank kartochkasi. Kartochkada yacheyka kodi va raqami bor. Kalit bilan o'sha raqamdagi qutini ochasan. Tabriklayman, mergan! Sen kimsan «Bolshoy»ning ishonchiga kirding. Endi oshig'ing olchi bo'ladi!..

Mirsoli buyumlarni qo'liga olib ulgurmay, Mishaning telefoni jiringlay boshladi.

— Ana, topshirdimmi-yo'qmi, tekshirib ko'rishmoqchi, — dedi Misha telefonni qulog'iga tutarkan. — Cho'ntakka ur bularni, boyvachcha! Alyo! Ha, men! Nima? Q-qachon? Q-qanday qilib? Nega?..

Misha shu so'zlarni tiliga ko'chirdi-yu, bo'shashgancha divanga o'tirib qoldi. Mirsoli uning rangi paxtadek oqarib ketganini ko'rdi.

— Tinchlikmi? — Mishaning yoniga o'tirib bezovta ohangda so'radi Mirsoli. — Nima bo'ldi? Gapirsang-chi! Nega ranging oqarib ketdi? Gapir!

Misha iloji boricha o'zini bosishga urinardi-yu, asabiylik tuyg'usini sira jilovlay olmasdi.

— Tamom! — dedi ikki boshini kaftlari orasiga olgancha yer chizib Misha. — Tamom hammasi, tamom!

— Vey, namuncha qon bo'lyapsan? Menga ayt nima gapligini! Balki yordamim tegib qolar-a? Gapirsang-chi, xumpar!

Misha ilkis boshini ko'tardi-da, Mirsoliga sovuq tikilib shivirladi:

— «Bolshoy» o'zini osib qo'yibdi!

(davomi bor)

Olimjon HAYIT